Θες να αγαπήσεις αλλά φοβάσαι ότι θα πληγωθείς ξανά;

<p><strong>Δε θέλω να πληγωθώ έτσι ξανά</strong></p>
<p><strong>Κείμενο της θεραπεύτριας και συγγραφέως ELAYNE</strong><strong> </strong><strong>SAVAGE</strong></p>
<p>Η προστασία του εαυτού μας από την απόρριψη γίνεται έργο ζωής. Δε θέλουμε να ξανανιώσουμε την οδύνη που νιώσαμε πιο παλιά. Από την άλλη πλευρά, είναι σαν να περιμένουμε διαρκώς την απόρριψη. Γι’ αυτό, αποφεύγουμε να ζητάμε αυτό που θέλουμε: τη ζεστασιά και την αγάπη του άλλου, τη γνωριμία νέων ανθρώπων, μια ερωτική σχέση, μια αύξηση μισθού, μια προαγωγή. Αναλώνουμε τεράστιες ποσότητες ενέργειας προστατεύοντας τον εαυτό μας από πι­θανές απογοητεύσεις. Σε αυτό το καθήκον εξαντλούμε όλες μας τις δεξιότητες, υψώνοντας τείχη, κατασκευάζοντας αδιαπέραστες πανοπλίες.</p>
<p>Παμε να γλιτώσουμε από τον πόνο συχνά καταφεύγουμε σε ριζικά μέσα: καταργούμε το συναίσθημα. Άλλοι πάλι βυθίζονται στη δουλειά τους για να ξεχνούν τα υπόλοιπά. Όλοι αυτοί οι τρόποι μας επιτρέπουν να κρατηθούμε συναισθηματικά όταν το περιβάλλον δε φαίνεται ασφαλές.</p>
<p><strong> </strong></p>
<p>Περιμένουμε λοιπόν πάντα ότι η απόρριψη καραδοκεί.</p>
<p>Αλλά κάνουμε και κάτι χειρότερο. Δραματοποιούμε την απόρριψη, μεγεθύνοντας τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει. Αν στενοχωρηθούμε προκαταβολικά, δε θα μας βρει απροετοίμαστους όταν έρθει. Αν περιμένουμε το χειρότερο, δε θα μας φανεί πολύ το κακό. Προεξοφλώντας τη δυσκολία μελλοντικών στιγμών, κάνουμε από τώρα τις πρόβες. Διάφορα εγχειρίδια ψυχολογίας αποκαλούν αυτή τη συμπεριφορά «καταστροφισμό». Εγώ προτιμώ την έκφραση ενός πελάτη μου που το αποκάλεσε «προκαταβολικό δέος». Προβλέπουμε πράγματα φοβερά και τρομερά και προετοιμαζόμαστε να τα αποφύγουμε. Με το προκαταβολικό δέος αισθανόμαστε ασφαλέστεροι. Αυτή η συμπεριφορά είναι αυτόματη και ασυνείδητη.</p>
<p>Αλλά βλέπεις πόση ενέργεια χρειάζεται για να είσαι πάντα σε εγρήγορση, χώρια το άγχος και τη στενοχώρια που έχει το «να φυλάς πάντα σκοπιά».</p>
<p> </p>
<p>Πολλοί πιστεύουν πως μετά την αγάπη θα έρθει ο πόνος. Ότι αυ­τά τα δύο πάνε μαζί. Μια γυναίκα λέει επιγραμματικά: «Τότε που ήμαστε μικροί, οι γονείς μας υποτίθεται ότι μας φρόντιζαν. Αλλά συ­χνά οι μεγάλοι ήταν απρόβλεπτοι και κακοί. Έτσι, όταν οι γονείς μου απάγγειλαν το γνωστό “Κανένας ποτέ δε θα σ’ αγαπήσει όσο σ’ αγαπάμε εμείς”, είχα τρομάξει. “Αλίμονο μου, αν είναι έτσι σκέψου τι κακό με περιμένει από τους άλλους!”».</p>
<p>Παρά τις όποιες φροντίδες των γονέων, πολλοί άνθρωποι έχουν πολύ κακές παιδικές αναμνήσεις — κακομεταχείρισης, προδοσίας ή εγκατάλειψης. Αυτή η παιδική εμπειρία είναι πολύ αντιφατική (αυτοί που με αγαπούν με πληγώνουν) και προκαλεί μεγάλη σύγχυση. Το πρότυπο αυτό καθορίζει και τις κατοπινές σχέσεις στη ζωή. Το έχουν πια σίγουρο: το ερώτημα δεν είναι <em>αν</em> θα πληγωθούν αλλά <em>πότε</em> θα πληγωθούν. Γίνονται επιφυλακτικοί περιμένοντας μία από τα ίδια. Ένας άντρας αποτυπώνει τη στιγμή κατά την οποία η επιφύλαξη γίνεται άρνηση: «Δεν μπορώ να κάνω χωρίς το τραύμα.</p>
<p> </p>
<p>Καταλαμβάνει τη θέση που έπρεπε να είχε η αγάπη. Κι αυτή δεν έχει πια χώρο να μπει».</p>
<p>Αν ερμηνεύουμε με αρνητικό τρόπο τις συμπεριφορές των άλλων, επιτείνεται η επιφυλακτικότητα, η αναμονή μιας απόρριψης. Ακούμε, παραδείγματος χάρη, μόνο αυτά που επιβεβαιώνουν την κακή μας προαίσθηση. Είναι σαν να βλέπουμε το παρόν μέσα από τους παρα­μορφωτικούς φακούς του παρελθόντος.</p>
<p>Η προκατάληψη δεν επιτρέπει την καθαρή αντίληψη. Αν περιμέ­νουμε οπωσδήποτε την απόρριψη, αν φοβόμαστε διαρκώς ότι θα μας πληγώσουν, θα παραβλέψουμε αναπόφευκτα τα μηνύματα του ενδιαφέροντος και της αγάπης.</p>
<p>Πρόσφατα, καθώς μιλούσαμε με ένα φίλο, πήρα αγκαλιά το γάτο μου. Παραπονέθηκα ότι δεν είναι καθόλου φιλικός, ότι όταν πάω να τον κρατήσω με απωθεί, ο μυγιάγγιχτος, και μου φεύγει. Ο φίλος μου παρατήρησε αμέσως: «Εμένα μου φαίνεται πολύ φιλικός. Δες τον, έχει λιώσει μέσα στην αγκαλιά σου». Πράγματι, ήταν χαλαρωμένος, ήσυχος, ευχαριστημένος και δεν είχε καμιά διάθεση να φύ­γει. Αντιλήφθηκα ότι είχα χάσει συνέχειες. Ότι μιλούσα για το παρελθόν. Πότε είχε αλλάξει στάση; Γιατί δεν το είχα δει; Γιατί η αντίληψή μου δεν ήταν συγχρονισμένη αλλά πολύ πίσω από την πραγματικότητα;</p>
<p>Όταν περιμένουμε τόσο πολύ το κακό, δεν αργεί να μας βρει. Είναι σαν να έχουμε αναπτύξει ειδικές κεραίες και αναζητούμε ακριβώς τους ανθρώπους που είναι βέβαιο ότι θα μας απογοητεύσουν. Δεν αργούμε να τους βρούμε.</p>
<p>Μερικές φορές, η αντίληψή μας είναι πολύ πίσω από την πραγματικότητα.</p>
<p>Σ’ ένα ζευγάρι, ο άντρας ήθελε χρόνο για τον εαυτό του και έβγαινε μόνος του. Εκείνη ένιωθε εγκατάλειψη. Όταν αυτό το αίσθημα τελικά την κυρίευσε, απείλησε ότι θα ετοιμάσει τη βαλίτσα της και θα φύγει. Από την τρομερή όψη που είχε το βλέμμα της, κατάλαβε ότι το πρόβλημα δεν ήταν απλώς ότι έβγαινε μόνος. Θα πρέπει να ήταν κάτι παλώ.</p>
<p> </p>
<p>Όταν ήταν μικρή, η μητέρα της συνήθιζε να λέει: «Αν δε σας αρέσει, ετοιμάστε τις βαλίτσες σας να φύγετε». Το έλεγε τόσο συχνά, ώστε αυτή και οι αδελφές της το έλεγαν τραγουδιστά. Αλλά δεν ήταν αστείο. Ο φόβος της εγκατάλειψης ήταν πραγματικός και τότε και τώρα. Μικρή είχε φανταστεί τον εαυτό της να κουβαλά μια βαλί­τσα με τα πράγματά της, μην ξέροντας πού να πάει, μόνη κι έρημη μέσα στον κόσμο. Είκοσι χρόνια αργότερα, ξαναζεί τον ίδιο φόβο κάθε μέρα. Με τη διαφορά ότι τώρα η απειλή στρέφεται προς το σύ­ντροφό της: Θα ετοιμάσει τη βαλίτσα της και θα τον εγκαταλείψει πριν την εγκαταλείψει εκείνος.</p>
<p> </p>
<p>Παραβλέπουμε τα θετικά μηνύματα που μας στέλνουν οι άνθρωποι επειδή είναι αταίριαστα με αυτό που έχουμε συνηθίσει να περιμένουμε. Θέλουμε βέβαια την αποδοχή, το ενδιαφέρον και τη φροντίδα. Αλλά αυτό που μας είναι άγνωστο μας φοβίζει και συνήθως βρίσκουμε τους τρόπους να το αποφύγουμε.</p>

Σχετικά άρθρα