Καβγάδες αδερφιών: Πώς θα τα ηρεμήσω;

<p>Όταν το μικρό αδερφάκι επιτίθεται στο μεγάλο</p>
<p>Κείμενο της θεραπεύτριας Λίζα Μίνερ</p>
<p class="1">Το ενός έτους παιδί που είναι μοναχοπαίδι, ή είναι το πρώτο παιδί, απολαμβάνει μια ιδιαίτερη σχέση με τους γονείς. Έχει όλη την αγάπη και την προσοχή τους, χωρίς να τη μοι-ράζεται με άλλα παιδιά στην οικογένεια. Το γεγονός ότι το μοναχοπαίδι επικεντρώνει όλη την ένταση των συναισθημά-των του στους δύο γονείς του και αντίστροφα αυτοί επενδύ-ουν όλη τους την προσοχή και όλες τους τις προσδοκίες α-ποκλειστικά πάνω του μπορεί να αποτελεί πηγή μεγάλης έ-ντασης για το παιδί. Τα μικρότερα παιδιά στην οικογένεια δεν έχουν ποτέ την πολυτέλεια της ιδιαίτερης σχέσης του πρώτου ή του μοναδικού παιδιού και από την αρχή πρέπει να παλεύουν για να κερδίσουν την προσοχή της μητέρας. Το κέρδος για το μικρότερο παιδί είναι ότι εξαρχής εντάσσεται στο πήγαιν’ έλα της οικογένειας, η οποία έχει ήδη αναπτύξει ένα πλέγμα σχέσεων. Το βρέφος περνά ένα πολύ μεγάλο μέ-ρος του χρόνου του παρατηρώντας τι κάνουν τα αδέρφια του, πότε με απορία, πότε με ενθουσιασμό και πότε με ανη-συχία. Το είδος των σχέσεων που αναπτύσσει μαζί τους ε- ξαρτάται από την προσωπικότητα του κάθε παιδιού στην οικογένεια, αλλά ένας σημαντικός παράγοντας είναι και η διαφορά ηλικίας.</p>
<p class="1">Η Ελισάβετ είχε μια μεγαλύτερη αδερφή, την Άννα, πέντε χρόνων, και έναν αδερφό, τον Τσάρλυ, εξήμισι χρόνων. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια ήταν πολύ συνδεμένα. Περίμεναν τη γέννηση της Ελισάβετ με μεγάλο ενθουσιασμό και ανη-συχία και ήταν πολύ χαρούμενα όταν γεννήθηκε και όλα πήγαν καλά. Τα δύο αδέρφια αντλούσαν παρηγοριά και α-νακούφιση από τη συντροφικότητα που είχαν αναπτύξει και η στενή τους σχέση τα βοηθούσε να αντιμετωπίσουν τα συ-ναισθήματα παραγκωνισμού που ένιωθαν όταν η μητέρα τους ασχολείτο με το βρέφος. Όσο το βρέφος ήταν πολύ μι-κρό και κοιμόταν την περισσότερη ώρα, μπορούσαν να το αγνοούν. Τα προβλήματα άρχισαν να γίνονται πιο έντονα όταν μεγάλωσε και έγινε μια υπολογίσιμη δύναμη.</p>
<p class="1">()ι αυξανόμενες ικανότητες που συνεχώς αποκτά το βρέ-φος που μεγαλώνει δημιουργούν προβλήματα στα μεγαλύ-τερα αδέρφια που βρίσκονται πιο κοντά από άποψη ηλικίας αλλά που δεν έχουν ακόμη απομακρυνθεί εντελώς από τη βρεφική ηλικία. Θα υπάρξουν αναμφίβολα στιγμές που το ηλικίας τριών ετών παιδί θα είναι ειλικρινά ευχαριστημένο με την πρόοδο του μικρότερου αδερφού ή αδερφής του, αλ-λά σε άλλες στιγμές θα νιώσει ότι απειλείται η εύθραυστη αίσθηση που έχει ότι είναι μεγάλο. Ο Ουίλιαμ ήταν ακριβώς τριών ετών όταν ο αδερφός του Τζέιμς ήταν δεκατεσσάρων μηνών. Ο Τζέιμς καθόταν στο πάτωμα στο σαλόνι μαζί με τον Ουίλιαμ, ενώ η μητέρα τους στην κουζίνα ετοίμαζε καφέ για μια φίλη της. Ο Ουίλιαμ άρχισε να παίζει ένα παιχνίδι με το χάρτινο μοντέλο μιας μαύρης νυχτερίδας πετώντας το γύρω γύρω στο δωμάτιο. Ο Τζέιμς τον παρακολουθούσε προ¬σεκτικά και γελούσε με ενθουσιασμό. Ο Ουίλιαμ άρχισε να πετά τη νυχτερίδα όλο και πιο κοντά στον Τζέιμς και εν συνεχεία χτυπώντας την στο κεφάλι του, πράγμα που ανά-γκαζε τον Τζέιμς να ανοιγοκλείνει τα μάτια του. Στη συνέ-χεια ο Ουίλιαμ την τύλιξε γύρω από το κεφάλι του Τζέιμς σφίγγοντάς την και κλείνοντάς του τα μάτια. Ο Τζέιμς στην αρχή κλαψούρισε, αλλά μετά άρχισε να κλαίει δυνατά. Ο Ουίλιαμ σήκωσε τότε στα χέρια του τον Τζέιμς λέγοντας «Μπορώ να σε σηκώνω», αλλά μετά, με πολύ απότομο τρό-πο, τον έριξε στο πάτωμα. Η μητέρα έσπευσε στο δωμάτιο να δει τι συμβαίνει και να περισώσει τον Τζέιμς.</p>
<p class="1">Αργότερα, καθώς η μητέρα μιλούσε με τη φίλη της, ο Τζέιμς άρχισε να προσπαθεί να ανεβεί πάνω στο τραπεζάκι του καφέ. Ο Ουίλιαμ, που ήταν ξαπλωμένος στο πάτωμα δίπλα του, τον τράβηξε πίσω, ο Τζέιμς κάθισε, και τότε τον έσπρωξε ρΐχνοντάς τον στο πλάι. Η μητέρα δεν είχε παρα-κολουθήσει. τι είχε συμβεί και όταν πήγε να δει γιατί έκλαιγε </p>
<p class="1">ο Τζέιμς, ο Ουίλιαμ της είπε ότι είχε χτυπήσει το κεφάλι του! Εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο Ουίλιαμ είχε δύο λόγους που τον έκαναν να ζηλεύει: αφ’ ενός ότι η μητέρα του μιλούσε με μια φίλη της, αφ’ ετέρου ότι ο Τζέιμς είχε αρχίσει να μεγαλώνει και να κάνει πράγματα μόνος του. Προσπαθεί πολύ να είναι «μητρικός» με τον Τζέιμς σηκώνοντάς τον, αλ¬λά το συναίσθημα της ζήλιας τον κυριεύει και τον κάνει να αφήσει βίαια τον αδερφό του στο πάτωμα. Επίσης φαίνεται ότι ο Ουίλιαμ θα επιθυμούσε πολύ να ήταν αυτός το βρέφος αντί ο Τζέιμς, έτσι ώστε η μητέρα να σηκώσει και να χαϊδέ¬ψει αυτόν. Ο Τζέιμς από τη μεριά του ήταν ξετρελαμένος με τον αδερφό του, αλλά τον φοβόταν λιγάκι.</p>
<p class="1">Υπάρχουν, ωστόσο, στιγμές που και τα μεγαλύτερα αδέρ-φια χρειάζονται προστασία από τις επιθέσεις του μικρού τους αδερφού ή αδερφής που επίσης θυμώνει ή ζηλεύει. Η μητέρα της Ζόι θυμήθηκε κάποια φορά που ήρθε στο σπίτι τους μια φίλη για τσάι και η Ζόι, είκοσι μηνών, βρισκόταν στο επάνω πάτωμα του σπιτιού χωρίς να κάνει θόρυβο. Τη βρήκαν στο δωμάτιο της μεγαλύτερής της αδερφής να κόβει ήσυχα ήσυχα σε κομματάκια μια φωτογραφία της αδερφής της που βρήκε πάνω στο τραπεζάκι της. Φαίνεται ότι στη Ζόι δεν άρεσε καθόλου το γεγονός ότι η αδερφή της είχε φύγει το πρωί για διακοπές μαζί με τη γιαγιά. Η μητέρα με ήρεμο τρόπο έκανε παρατήρηση στη Ζόι και επειδή κατάλαβε ότι αυτή ζήλευε και ήταν πληγωμένη, τη χάιδεψε και κόλλησε τα κομμάτια της φωτογραφίας.επιθέσεις του στομαχικού πόνου και στη μοναξιά. Θα υπέθε­τε κανείς ότι μετά από μερικές μέρες ή εβδομάδες συνήθως τα βρέφη συνέρχονται από μια τέτοια κατάσταση. Γιατί όμως η Πωλίνα έπεφτε σταδιακά σε μεγαλύτερη απόγνωση; Σ’ αυ­τή την περίπτωση, ο κρίσιμος παράγοντας ήταν το γεγονός ότι η μητέρα της Πωλίνας δεν είχε μητέρα. Η μητέρα της κυ­ρίας Νίκολς είχε πεθάνει αρκετά χρόνια πριν, όταν η κυρία Νίκολς βρισκόταν στην αρχή της εφηβείας. Έτσι, η Μάργκα- ρετ Νίκολς είχε στερηθεί όλες τις συνηθισμένες εμπειρίες ενός κοριτσιού που μεγαλώνει. Δεν μπόρεσε ως έφηβη να επανα­στατήσει εναντίον της μητέρας της, αλλά ούτε να νιώσει την υποστήριξή της. Θα έλεγε κανείς ότι η μείωση του γάλακτος στο στήθος της, η αρρώστια της Πωλίνας, οι αϋπνίες της, η δυστροπία και το κλάμα της, όλα αυτά μαζί συνέτειναν στο να κλονίσουν βαθύτατα τη Μάργκαρετ Ν ίκολς. Άρχισε να αι­σθάνεται ότι ήταν κακή μητέρα και ότι η Πωλίνα ήταν ένα κακό μωρό. Το κλάμα της Πωλίνας το ένιωθε ως μομφή ενα­ντίον της. Δεν μπορούσε να ησυχάσει και φυσικά της ήταν αδύνατο να ηρεμήσει την Πωλίνα. Ο νεαρός σύζυγος δεν μπο­ρούσε να αντιμετωπίσει τη δυστυχία της γυναίκας του. Ευτυ­χώς, μια παλιά φίλη της μητέρας της Μάργκαρετ μπόρεσε να τη βοηθήσει. Η Μάργκαρετ τότε αισθάνθηκε έντονα την ανά­γκη να την πλησιάσει, να μιλήσει μαζί της για τη μητέρα της, να εκφράσει τη λύπη της και να θρηνήσει για το πόσο αυτή της έλειπε. Θα έλεγε κανείς ότι ένα μέρος της θλίψης και της ανασφάλειας που ένιωθε η Μάργκαρετ είχε περάσει στην Πωλίνα, προσθέτοντάς της περισσότερη στενοχώρια. Στην πραγματικότητα, η Μάργκαρετ δεν ένιωθε μόνο λύπη αλλά και θυμό για την πεθαμένη μητέρα της, βλέποντας το θάνατο σαν προδοσία από τη μεριά της μητέρας της. Όταν μερικά από αυτά τα συναισθήματα συζητήθηκαν, η τρικυμία άρχισε σταδιακά να υποχωρεί.</p>
<p class="1" align="right">Είναι εκπληκτικό πόσο συχνά συμβαίνει κάτι τέτοιο — σε μικρότερη ίσως έκταση και με πιο ήπιο τρόπο. Περασμένα</p>
<p class="1">γεγονότα της ζωής των γονιών έρχονται στην επιφάνεια και οι αναμνήσεις ξαναζωντανεύουν. Θα έλεγε κανείς πως όταν αποκτούμε παιδιά (ιδιαίτερα το πρώτο παιδί), μια εσωτερική ανάγκη μάς ωθεί να επανεξετάζουμε γεγονότα που μας συνέ- βησαν στο παρελθόν. Είναι βέβαιο ότι όσα μας συνέβησαν ό­ταν ήμασταν βρέφη, παιδιά ή έφηβοι σχετίζονται άμεσα με το τι είδους γονείς είμαστε και με το σθένος με το οποίο ασκού­με το γονικό μας ρόλο. Στην περίπτωση της Πωλίνας, είδαμε ότι η μητέρα της δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι το βρέφος αισθανόταν μόνο, προδομένο και εγκαταλειμ­μένο στη δυστυχία. Αυτό συνέβαινε διότι η στενοχώρια της Πωλίνας επαναδραστηριοποιούσε τα άλυτα προβλήματα της μητέρας της. Ταυτόχρονα, όμως, έφερε στην επιφάνεια και τις δυνατές πλευρές της προσωπικότητας της μητέρας, η ο­ποία έδειξε ότι είχε αρκετή λογική και σωστό ένστικτο, έτσι ώστε να στραφεί στο κατάλληλο πρόσωπο —τη φίλη της πε­θαμένης μητέρας της— το οποίο της έδωσε τη βοήθεια που χρειαζόταν.</p>
<p class="1">Με δυο λόγια θα λέγαμε ότι, όπως οι γονείς είναι ευαίσθη­τοι στο να αντιλαμβάνονται την ψυχική κατάσταση του βρέ­φους τους, το ίδιο ευαίσθητα είναι και τα βρέφη σε σχέση με τους γονείς τους.</p>

Σχετικά άρθρα