Γλυκαιμικός Δείκτης… Σημαντικός για τον σακχαρώδη διαβήτη;

<p><span style="font-size: small;"><strong>Τι είναι ο Γλυκαιμικός Δείκτης (ΓΔ)</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Σήμερα όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι αυτό που χρειάζεται ένα διαβητικό άτομο είναι σωστή δίαιτα (αποφυγή κορεσμένων και τρανς λιπαρών οξέων, κατανάλωση μονοακόρεστων και ω-3 λιπαρών οξέων, ικανοποιητική πρόληψη φυτικών ινών, συνετή κατανάλωση υδατανθράκων και περιορισμός αλατιού) σε συνδυασμό με συχνή φυσική δραστηριότητα και σωστό σωματικό βάρος. Όμως, το μεγάλο ίσως πρόβλημα για ένα διαβητικό άτομο, ακόμα και αν εφαρμόζει τα παραπάνω, είναι οι υδατάνθρακες. Και ο Γλυκαιμικός Δείκτης (ΓΔ) είναι χρήσιμος σε αυτό, αφού μας βοηθάει να επιλέξουμε τι είδους τροφές υψηλές σε υδατάνθρακες θα καταναλώσουμε. Ο ΓΔ δείχνει πόσο αυξάνουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα 2-3 ώρες μετά την κατανάλωση της τροφής και αναφέρεται σε τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και όχι σε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος ή σε πρωτεΐνη, αφού αυτά δεν επηρεάζουν σημαντικά την αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα. Οι πιο πρόσφατες συστάσεις του FAO/WHO των Ηνωμένων Εθνών για την κατανάλωση Υδατανθράκων επισημαίνουν ότι: "ο γλυκαιμικός δείκτης των τροφίμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τη διατροφική σύστασή τους, έτσι ώστε να κατευθύνει και να καθορίσει τις διατροφικές επιλογές".</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong> </strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>Πώς βοηθάει λοιπόν ο Γλυκαιμικός Δείκτης;</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Εξ' ορισμού, η κατανάλωση τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη έχει σαν αποτέλεσμα υψηλότερη και γρηγορότερη αύξηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος σε σχέση με την κατανάλωση τροφίμων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Απότομες αυξήσεις του σακχάρου του αίματος αποτελούν ισχυρά σήματα στα β κύτταρα του παγκρέατος, για αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης. Στο διάστημα που θα ακολουθήσει, τα υψηλά επίπεδα της εκκρινόμενης ινσουλίνης που δημιουργήθηκαν από την κατανάλωση τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, μπορούν να δημιουργήσουν μια απότομη μείωση στα επίπεδα του σακχάρου του αίματος (υπογλυκαιμία). Επίσης, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου και η υπερβολική έκκριση ινσουλίνης θεωρούνται ότι συμβάλλουν στην απώλεια της ινσουλινο-εκκριτικής ικανότητας των β-κυττάρων του παγκρέατος, γεγονός το οποίο οδηγεί σε μη αναστρέψιμο διαβήτη. Οι δίαιτες υψηλού ΓΔ έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη σε διάφορες μεγάλες προοπτικές μελέτες. Σε μια μεγάλη προοπτική μελέτη που παρακολούθησε επί 6 χρόνια ‘επαγγελματίες άντρες του τομέα της υγείας’, τρόφιμα που συσχετίστηκαν περισσότερο με κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 ήταν οι πατάτες (μαγειρεμένες ή τηγανιτές), το άσπρο ρύζι, το άσπρο ψωμί και τα ανθρακούχα ποτά. Τα τρόφιμα αυτά είναι υψηλού ΓΔ. Αντίθετα, η κατανάλωση τροφίμων χαμηλού ΓΔ έχει σαν αποτέλεσμα χαμηλότερη, με βραδύτερους ρυθμούς αύξηση των επιπέδων σακχάρου του αίματος και ως εκ τούτου μικρότερες απαιτήσεις σε ινσουλίνη από τα β-κύτταρα του παγκρέατος. Η ενσωμάτωση και η κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη σε όλα τα γεύματα έχει σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης και τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε άτομα με διαβήτη.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"> </span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>Παράγοντες που επηρεάζουν το γλυκαιμικό δείκτη</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Πρέπει βέβαια να γνωρίζετε πως υπάρχουν βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν το γλυκαιμικό δείκτη ενός τροφίμου ή του συνολικού γεύματος σας.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>1. Η φυσική κατάσταση του τροφίμου</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Όσο πιο φυσικό είναι το τρόφιμο, όσο δηλαδή μικρότερη κατεργασία έχει υποστεί, τόσο μικρότερος ο γλυκαιμικός δείκτης του σε σχέση με κατεργασμένο τρόφιμο. Για παράδειγμα, το αλεύρι ολικής άλεσης έχει πολύ μικρότερο γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με το λευκό.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>2. Η περιεκτικότητα του τροφίμου σε φυτικές ίνες.</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη. Για παράδειγμα, όλα τα ινώδη λαχανικά (π.χ. φασολάκια) έχουν μικρότερο γλυκαιμικό δείκτη από τα δημητριακά (π.χ. ρύζι). Επίσης η προσθήκη στα γεύματα τροφών που περιέχουν πολλές φυτικές ίνες (π.χ. χόρτα ή λαχανικά) ελαττώνουν το γλυκαιμικό δείκτη και επιβραδύνουν την απορρόφηση των υδατανθράκων.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>3. Ο τρόπος παρασκευής και κατανάλωσης του τροφίμου.</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Οι στερεές τροφές έχουν μικρότερο γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με μαλακές ή υγρές τροφές, που προέρχονται από το ίδιο τρόφιμο. Για παράδειγμα, ο γλυκαιμικός δείκτης της βραστής πατάτας αυξάνει κατά 25% απλά και μόνο κάνοντας την πουρέ, ενώ τα ζυμαρικά που παραβράζονται έχουν περίπου 4 μονάδες μεγαλύτερο γλυκαιμικό δείκτη από όσα γίνονται «αλ ντέντε». Αντίστοιχα, υπάρχει μικρότερη αύξηση του σακχάρου στο αίμα με την κατανάλωση ενός πορτοκαλιού από ό,τι με την κατανάλωση του χυμού του.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>5. Η θερμοκρασία παρασκευής και κατανάλωσης του τροφίμου.</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Το βράσιμο και το ψήσιμο αυξάνουν το γλυκαιμικό δείκτη σε τρόφιμα όπως τα λαχανικά, τα φρούτα και τα δημητριακά, γιατί είτε μαλακώνουν τις φυτικές τους ίνες είτε κάνουν τους υδατάνθρακες τους πιο εύπεπτους.</span></p>
<p><span style="font-size: small;"><strong>6. Ο συνδ</strong><strong>υασμός με άλλα τρόφιμα ενός γεύματος.</strong></span></p>
<p><span style="font-size: small;">Αν και ο γλυκαιμικός δείκτης υπολογίζεται μεμονωμένα για κάθε τρόφιμο, οι παρατηρούμενες διαφορές ισχύουν και σε μεικτά γεύματα. Όμως, ο συνδυασμός διαφορετικών τροφών στο ίδιο γεύμα, μπορεί να ελαττώσει ή να αυξήσει το συνολικό γλυκαιμικό δείκτη του γεύματος. Για παράδειγμα, όταν τρώτε μία τροφή με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, μπορείτε να επιβραδύνετε την απορρόφηση της γλυκόζης συνδυάζοντας τη συγκεκριμένη τροφή με άλλες που έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη. Στην καθημερινή πρακτική, αυτό επιτυγχάνεται με την προσθήκη σε σχεδόν κάθε γεύμα ή κολατσιό τροφών που περιέχουν φυτικές ίνες (π.χ. λαχανικά ή φρούτα), πρωτεΐνες (π.χ. ψάρι ή κρέας ή όσπρια) ή καλά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο). Για παράδειγμα, οι υδατάνθρακες μίας φέτας ψωμιού αφομοιώνονται γρηγορότερα όταν καταναλωθεί μόνη της από ό,τι εάν καταναλωθεί μαζί με 1 φέτα ζαμπόν ή τυρί. </span></p>
<p> </p>
<p><span style="font-size: small;"><!–?xml version="1.0" encoding="UTF-8" standalone="no"?–> <em><strong>Άννα Πετρίδου</strong>, Κλινικός Διαιτολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών M.Med.Sci (Hons)<br />Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων</em></span></p>
<p><span style="font-size: small;"><em>Πηγή: www.eurodiet.gr</em></span></p>

Σχετικά άρθρα