<p><strong>Το άγχος και ο φόβος είναι συναισθήματα που συνοδεύουν την απάντηση του οργανισμού στον κίνδυνο ή την απειλή. Όταν οι πρόγονοι μας ζούσαν στις σπηλιές και έρχονταν αντιμέτωποι με κάποιον κίνδυνο, ήταν απολύτως ζωτικό να διαθέτουν κάποιον αυτόματο μηχανισμό, που θα τους βοηθούσε να αντιδράσουν πολύ γρήγορα (να επιτεθούν – μάχη – ή να τραπούν σε φυγή). Ακόμη και σήμερα αυτός ο μηχανισμός είναι ενεργός και απαραίτητος.</strong></p>
<p><strong>Γράφει η Βιβή Σωτηροπούλου, </strong></p>
<div><strong><img src="/thumbnail?filepath=/contentfiles_2015/photos/eidikoi/psyxologoi/viviswt.jpg&amp;amp;width=248" alt="Βιβή Σωτηροπούλου" width="99" /></strong></div>
<div><strong>Ψυχολόγος, Δρ ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο</strong></div>
<div>
<div><strong>Στοιχεία επικοινωνίας : 210 97 01 104, <a href="http://www.thesy.gr/" target="_blank">www.thesy.gr</a></strong></div>
</div>
<p>Είναι φυσιολογικό να νιώθεις άγχος από καιρό σε καιρό. <span>Το άγχος είναι ένα συναίσθημα που βοηθά στην προσαρμογή.</span> Σκέψου ότι σε μία εβδομάδα έχεις να κάνεις μια σημαντική παρουσίαση στη δουλειά σου ή στο μάθημα. Το να αγχώνεσαι «σε λογικά πλαίσια» σε ωθεί να αξιοποιήσεις το χρόνο και να προετοιμαστείς κατάλληλα. Το να μην έχεις άγχος, θα σε έκανε να αφήσεις τα πράγματα στην τύχη τους ή να μην καταβάλεις την ανάλογη προσπάθεια για να τα καταφέρεις.</p>
<p>Είναι επίσης φυσιολογικό να φοβάσαι κάποιες καταστάσεις ή αντικείμενα. <span>Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που εξυπηρετεί την επιβίωση.</span> Φαντάσου να μην αισθανθείς φόβο αν ένα αυτοκίνητο ξεφύγει από την πορεία του και κατευθύνεται με ταχύτητα προς το μέρος σου. Ο φόβος είναι το συναίσθημα που κινητοποιεί αυτόματα το σώμα σου για να το αποφύγεις. Αν δε νιώσεις καμία ανησυχία, θα σκοτωθείς. Το πιο πιθανό όμως είναι ότι αυτός ο μηχανισμός που περιγράφηκε παραπάνω (μάχη ή φυγή), θα ενεργοποιηθεί και θα τρέξεις για να βγεις από την τροχιά του αυτοκινήτου.</p>
<p><span>Άρα, ο σκοπός του άγχους και του φόβου είναι να προστατεύσει τον οργανισμό και όχι να τον βλάψει.</span></p>
<p><span>Χρήσιμοι ορισμοί</span></p>
<p><span>Φόβος<br /></span>Μια αίσθηση ανησυχίας σε απάντηση υπαρκτού κινδύνου ή απειλής που οδηγεί αμέσως τον οργανισμό σε δράση. O φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα (μαζί με την αηδία, το θυμό, τη λύπη, τη χαρά και την έκπληξη) που βιώνεται από όλους τους ανθρώπους. Είναι μια αντίδραση σε έναν άμεσο κίνδυνο (ή τουλάχιστον σε έναν αντιλαμβανόμενο άμεσο κίνδυνο).</p>
<p><span>Άγχος<br /></span>Είναι<span> </span>το δυσάρεστο συναίσθημα που σχετίζεται άμεσα με την αίσθηση ενός επικείμενου κινδύνου που δεν είναι εμφανής και προσδιορίσιμος από τον παρατηρητή. Έτσι, όταν δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε άμεσο αντικείμενο ή κατάσταση που να προκαλεί το συναίσθημα του <span>φόβου,</span>λέμε ότι ο άνθρωπος έχει <span>άγχος</span>.</p>
<p><span>Πανικός<br /></span>Στην κλινική πράξη ο πανικός ισοδυναμεί με ξαφνική κορύφωση του άγχους, και είναι μικρής διάρκειας (δέκα με δεκαπέντε λεπτά). Είναι η αιφνίδια ανάδυση έντονου τρόμου που συχνά συνοδεύεται από συναισθήματα επερχόμενου θανάτου.</p>
<p><span>Φοβία<br /></span>Η λέξη άρχισε να χρησιμοποιείται από την αρχή του 20ου αιώνα. Η φοβία είναι μια ειδική κατηγορία υπέρμετρου φόβου, δυσανάλογα έντονη κατά γενική ομολογία, σε σχέση με το αντικείμενο ή την κατάσταση που την προκαλεί, η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί ή να θεμελιωθεί λογικά και οδηγεί στην αποφυγή του αντικειμένου ή της καταστάσεως.</p>
<p><strong>Θυμήσου ότι : Ο φόβος είναι λειτουργικός γιατί αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης, ενώ η φοβία δυσλειτουργική γιατί υποβαθμίζει τη ζωή μας.</strong></p>
<p><strong>Σωματικές εκδηλώσεις</strong></p>
<p><span>Τι συμβαίνει στο σώμα σου όταν αγχώνεσαι ή φοβάσαι<br /></span>Όταν κάποιος κίνδυνος γίνεται αντιληπτός ή αναμένεται, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα σε μια ομάδα νεύρων που καλούνται Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα. Αυτό το σύστημα περιλαμβάνει δυο υποσυστήματα, το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα <span>(ΣΝΣ) </span>και το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα <span>(ΠΝΣ)</span>. Με απλά λόγια, το συμπαθητικό σύστημα απελευθερώνει ενέργεια και ετοιμάζει τον οργανισμό για δράση (μάχη ή φυγή), ενώ το παρασυμπαθητικό επαναφέρει το σώμα στην αρχική του κατάσταση. Σχηματικά το ΣΝΣ είναι το γκάζι και το ΠΝΣ είναι το φρένο του οργανισμού σου.</p>
<p><span>Αποτέλεσμα της δράσης του ΣΝΣ είναι ότι αισθάνεσαι διαφορετικά στο σώμα σου.</span>Συγκεκριμένα μπορεί να αισθανθείς:</p>
<p>1. αύξηση των παλμών της καρδιάς και της δύναμης των παλμών</p>
<p>2. δέρμα χλωμό και δάχτυλα κρύα ή που μουδιάζουν, εξαιτίας της αλλαγής της ροής του αίματος (το αίμα απομακρύνεται από το δέρμα, τα δάχτυλα χεριών και ποδιών)</p>
<p>3. αλλαγή της αναπνοής (γίνεται πιο γρήγορη και επιπόλαιη)</p>
<p>4. εφίδρωση</p>
<p>5. θολή όραση ή κουκίδες μπροστά στα μάτια, γιατί οι κόρες των ματιών διαστέλλονται</p>
<p>6. δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα όπως ναυτία και κόμπο στο στομάχι, εξαιτίας της μείωσης της λειτουργίας του πεπτικού συστήματος</p>
<p>7. σφίξιμο μυών που οδηγεί σε μια περιρρέουσα αίσθηση έντασης ή ακόμη και σε πραγματικούς πόνους και τρέμουλα</p>
<p>8. γενική δραστηριοποίηση του μεταβολισμού, επομένως, κάποιος που έχει βιώσει όλα ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα αισθάνεται ζεστός και κουρασμένος μετά</p>
<p>Αυτά τα αισθήματα είναι δυσάρεστα και ενοχλητικά, αλλά είναι ακίνδυνα. Μόλις ο πραγματικός κίνδυνος περάσει, επέρχεται μια αίσθηση ανακούφισης. Παρόμοια μπορεί να αισθανθεί κάποιος και σε καταστάσεις που δεν απειλείται πραγματικά όπως για πχ. σε μια επαγγελματική συνέντευξη ή την ώρα του γάμου του.</p>