Οικογένεια

Μήπως είμαι αυταρχική μητέρα;

Διάβασα ένα άρθρο σας- για τους άνδρες που είναι προσκολλημένοι στην μητέρα τους, για τις καταπιεστικές μητέρες- ήταν πραγματικά τόσο

Τι προκαλεί άγχος και κατάθλιψη στην εφηβεία;

Eίμαι μητέρα δυο παιδιών στην εφηβεία, ενός αγοριού 14 ετών και μιας κοπέλας στα δεκαέξι. Πολλές φορές παρατηρώ μεταπτώσεις στη διάθεσή τους, άλλοτε είναι επιθετικά άλλοτε κλείνονται στον εαυτό τους και δε μιλάνε. Ειδικά η κόρη μου το συνηθίζει αυτό. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα αγχώνεται με το παραμικρό, στεναχωριέται κλείνεται στο δωμάτιό της και δε μου μιλάει… Δεν πιστεύω ότι έχουν κάποιο σοβαρό  πρόβλημα. Απλά, επειδή πολλά ακούμε τον τελευταίο καιρό για καταθλίψεις και ψυχικές ασθένειες σε εφήβους θα ήθελα να κάνετε ένα άρθρο σχετικά με την κατάθλιψη στην εφηβεία. Σας ευχαριστώ.
Ιωάννα
Αγαπητή Ιωάννα, Νομίζουμε πώς καλό θα ήταν να ρίξετε μια ματιά στο κείμενο της Eπίκουρης Καθηγήτριας Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κυρίας Ελένης Λαζαράτου για το εφηβικό άγχος και τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Που οφείλονται;

Είναι σπάνιο ο έφηβος να  διέλθει από τις ψυχολογικές διεργασίες της εφηβείας χωρίς να νοιώσει άγχος. 
Το άγχος παρουσιάζεται  ξαφνικά ή προοδευτικά, με διάχυτο χαρακτήρα ή εντοπισμένο σ’ ένα μέρος του σώματος ή μια συμπεριφορά. Μπορεί να επιφέρει αποδιοργάνωση της ψυχικής λειτουργίας ή αντίθετα να είναι σχετικά ανεκτό. Σπάνια συνδέεται με ένα αγχογόνο ερέθισμα, ενώ συχνότερα βιώνεται σαν μια διάχυτη και αόριστη δυσφορία. Η διάρκεια του ποικίλλει από ώρες μέχρι ημέρες και μήνες.  Συχνά μια  κρίση άγχους σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια οργανωμένη παθολογική διαταραχή.
Καταθλιπτική συμπτωματολογία στην εφηβεία. 
Η εφηβεία συχνά περιγράφεται με όρους που θα ταίριαζαν για την περιγραφή ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.  Μιλώντας για την εφηβεία, αναφέρουμε αυθόρμητα την λύπη, την διέγερση, τον θυμό, την θλίψη, τον πεσιμισμό, την αυτό-υποτίμηση.  Η καθημερινή παρατήρηση προσφέρει πλείστα παραδείγματα εφήβων που περνούν ατέλειωτες ώρες απομονωμένοι, δείχνοντας βαρεμάρα και αδιαφορία για το κάθε τι που αγγίζει η καθημερινότητα. Πίσω από αυτή την αδιαφορία κρύβονται αισθήματα ενοχής, ντροπής, απογοήτευσης που εναλλάσσονται με εξάρσεις πάθους και μεγαλομανίας.  Η απότομη αλλαγή της διάθεσης είναι γνωστό χαρακτηριστικό της εφηβείας, αλλά οι περισσότεροι έφηβοι παρουσιάζουν συχνά σταθερό καταθλιπτικό συναίσθημα.
Η ψυχαναλυτική προσέγγιση ταυτίζει ένα μεγάλο μέρος των διεργασιών της εφηβείας με τις διεργασίες του πένθους.
Ο έφηβος είναι αναγκασμένος να αποχωρισθεί συμβολικά τους γονείς του, να διακόψει τους δεσμούς μαζί τους και να απομακρυνθεί από τον παράδεισο των παιδικών του χρόνων για να αντιμετωπίσει μόνος του μια νέα πραγματικότητα. Αυτή η διεργασία διακοπής των δεσμών και απώλειας του αντικειμένου, έχει ακριβώς τα ίδια στάδια, όπως η διεργασία αντιμετώπισης του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου. Ταυτόχρονα, ενώ ο έφηβος απομακρύνεται από τα αντικείμενα αγάπης της παιδικής του ηλικίας περνάει μια περίοδο, όπου η ενασχόλησή του είναι κυρίως στραμμένη προς τον ίδιο του τον εαυτό.  Πρόκειται για μια ναρκισσιστική παλινδρόμηση, όπου οι ικανοποιήσεις αναζητούνται όχι στις σχέσεις με τους άλλους, αλλά στις φαντασιώσεις και τα προσωπικά σενάρια του εφήβου.  Από εδώ πηγάζουν τα αισθήματα ντροπής, κατωτερότητας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και εκφράζουν την απόσταση από αυτό που θα  ήθελε ο έφηβος να είναι και από αυτό που πραγματικά είναι.
Η βασική διαφορά της συμπτωματολογίας από την κατάθλιψη ενηλίκων είναι ότι ο έφηβος μπορεί να παρουσιάζει ευερεθιστότητα, αντί του καταθλιπτικού συναισθήματος. 
Γκρινιάζει συνεχώς, όλα του φταίνε, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις στην οικογένεια, αλλά και στο χώρο του σχολείου.  Περιορίζει τις δραστηριότητες που συνήθως του προσφέρουν ευχαρίστηση και τις δραστηριότητες που απαιτούν σημαντική ενέργεια.  Παραπονείται για κούραση, αλλά κυρίως δείχνει μια αδιαφορία και βαρεμάρα που αποτελεί έκφραση της ψυχοκινητικής του επιβράδυνσης.  Τα σωματικά ενοχλήματα (πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι), αντικαθιστούν συχνά τα υποκειμενικά παράπονα που εκφράζουν μιζέρια, δυστυχία και θλίψη. Η απότομη και σημαντική μείωση των σχολικών επιδόσεων αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της κατάθλιψης στην εφηβεία.
Ο έφηβος δεν μιλάει αυθόρμητα για καταθλιπτικά συναισθήματα. Συμπεριφορές αποφυγής, αποεπένδυση των δραστηριοτήτων, ξαφνικοί θυμοί μπορεί να καλύπτουν μια υποβόσκουσα καταθλιπτική σημειολογία. Αντίθετα εκρήξεις θυμού, παρορμητικές συμπεριφορές, φυγές, διακοπή σχολείου, αϋπνία κινδυνεύουν να καλύψουν διαταραχές συναισθήματος μανιακού τύπου.

Μήπως είμαι αυταρχική μητέρα;

Διάβασα ένα άρθρο σας- για τους άνδρες που είναι προσκολλημένοι στην μητέρα τους, για τις καταπιεστικές μητέρες- ήταν πραγματικά τόσο

Τι προκαλεί άγχος και κατάθλιψη στην εφηβεία;

Eίμαι μητέρα δυο παιδιών στην εφηβεία, ενός αγοριού 14 ετών και μιας κοπέλας στα δεκαέξι. Πολλές φορές παρατηρώ μεταπτώσεις στη διάθεσή τους, άλλοτε είναι επιθετικά άλλοτε κλείνονται στον εαυτό τους και δε μιλάνε. Ειδικά η κόρη μου το συνηθίζει αυτό. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα αγχώνεται με το παραμικρό, στεναχωριέται κλείνεται στο δωμάτιό της και δε μου μιλάει… Δεν πιστεύω ότι έχουν κάποιο σοβαρό  πρόβλημα. Απλά, επειδή πολλά ακούμε τον τελευταίο καιρό για καταθλίψεις και ψυχικές ασθένειες σε εφήβους θα ήθελα να κάνετε ένα άρθρο σχετικά με την κατάθλιψη στην εφηβεία. Σας ευχαριστώ.
Ιωάννα
Αγαπητή Ιωάννα, Νομίζουμε πώς καλό θα ήταν να ρίξετε μια ματιά στο κείμενο της Eπίκουρης Καθηγήτριας Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κυρίας Ελένης Λαζαράτου για το εφηβικό άγχος και τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Που οφείλονται;

Είναι σπάνιο ο έφηβος να  διέλθει από τις ψυχολογικές διεργασίες της εφηβείας χωρίς να νοιώσει άγχος. 
Το άγχος παρουσιάζεται  ξαφνικά ή προοδευτικά, με διάχυτο χαρακτήρα ή εντοπισμένο σ’ ένα μέρος του σώματος ή μια συμπεριφορά. Μπορεί να επιφέρει αποδιοργάνωση της ψυχικής λειτουργίας ή αντίθετα να είναι σχετικά ανεκτό. Σπάνια συνδέεται με ένα αγχογόνο ερέθισμα, ενώ συχνότερα βιώνεται σαν μια διάχυτη και αόριστη δυσφορία. Η διάρκεια του ποικίλλει από ώρες μέχρι ημέρες και μήνες.  Συχνά μια  κρίση άγχους σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια οργανωμένη παθολογική διαταραχή.
Καταθλιπτική συμπτωματολογία στην εφηβεία. 
Η εφηβεία συχνά περιγράφεται με όρους που θα ταίριαζαν για την περιγραφή ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.  Μιλώντας για την εφηβεία, αναφέρουμε αυθόρμητα την λύπη, την διέγερση, τον θυμό, την θλίψη, τον πεσιμισμό, την αυτό-υποτίμηση.  Η καθημερινή παρατήρηση προσφέρει πλείστα παραδείγματα εφήβων που περνούν ατέλειωτες ώρες απομονωμένοι, δείχνοντας βαρεμάρα και αδιαφορία για το κάθε τι που αγγίζει η καθημερινότητα. Πίσω από αυτή την αδιαφορία κρύβονται αισθήματα ενοχής, ντροπής, απογοήτευσης που εναλλάσσονται με εξάρσεις πάθους και μεγαλομανίας.  Η απότομη αλλαγή της διάθεσης είναι γνωστό χαρακτηριστικό της εφηβείας, αλλά οι περισσότεροι έφηβοι παρουσιάζουν συχνά σταθερό καταθλιπτικό συναίσθημα.
Η ψυχαναλυτική προσέγγιση ταυτίζει ένα μεγάλο μέρος των διεργασιών της εφηβείας με τις διεργασίες του πένθους.
Ο έφηβος είναι αναγκασμένος να αποχωρισθεί συμβολικά τους γονείς του, να διακόψει τους δεσμούς μαζί τους και να απομακρυνθεί από τον παράδεισο των παιδικών του χρόνων για να αντιμετωπίσει μόνος του μια νέα πραγματικότητα. Αυτή η διεργασία διακοπής των δεσμών και απώλειας του αντικειμένου, έχει ακριβώς τα ίδια στάδια, όπως η διεργασία αντιμετώπισης του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου. Ταυτόχρονα, ενώ ο έφηβος απομακρύνεται από τα αντικείμενα αγάπης της παιδικής του ηλικίας περνάει μια περίοδο, όπου η ενασχόλησή του είναι κυρίως στραμμένη προς τον ίδιο του τον εαυτό.  Πρόκειται για μια ναρκισσιστική παλινδρόμηση, όπου οι ικανοποιήσεις αναζητούνται όχι στις σχέσεις με τους άλλους, αλλά στις φαντασιώσεις και τα προσωπικά σενάρια του εφήβου.  Από εδώ πηγάζουν τα αισθήματα ντροπής, κατωτερότητας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και εκφράζουν την απόσταση από αυτό που θα  ήθελε ο έφηβος να είναι και από αυτό που πραγματικά είναι.
Η βασική διαφορά της συμπτωματολογίας από την κατάθλιψη ενηλίκων είναι ότι ο έφηβος μπορεί να παρουσιάζει ευερεθιστότητα, αντί του καταθλιπτικού συναισθήματος. 
Γκρινιάζει συνεχώς, όλα του φταίνε, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις στην οικογένεια, αλλά και στο χώρο του σχολείου.  Περιορίζει τις δραστηριότητες που συνήθως του προσφέρουν ευχαρίστηση και τις δραστηριότητες που απαιτούν σημαντική ενέργεια.  Παραπονείται για κούραση, αλλά κυρίως δείχνει μια αδιαφορία και βαρεμάρα που αποτελεί έκφραση της ψυχοκινητικής του επιβράδυνσης.  Τα σωματικά ενοχλήματα (πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι), αντικαθιστούν συχνά τα υποκειμενικά παράπονα που εκφράζουν μιζέρια, δυστυχία και θλίψη. Η απότομη και σημαντική μείωση των σχολικών επιδόσεων αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της κατάθλιψης στην εφηβεία.
Ο έφηβος δεν μιλάει αυθόρμητα για καταθλιπτικά συναισθήματα. Συμπεριφορές αποφυγής, αποεπένδυση των δραστηριοτήτων, ξαφνικοί θυμοί μπορεί να καλύπτουν μια υποβόσκουσα καταθλιπτική σημειολογία. Αντίθετα εκρήξεις θυμού, παρορμητικές συμπεριφορές, φυγές, διακοπή σχολείου, αϋπνία κινδυνεύουν να καλύψουν διαταραχές συναισθήματος μανιακού τύπου.