Πονοκέφαλος: Πώς σχετίζεται με το τρίξιμο των δοντιών

H πιο συχνή μορφή πονοκεφάλου στον γενικό πληθυσμό είναι η κεφαλαλγία τύπου τάσεως ή αλλιώς απλός πονοκέφαλος. Ο τύπος αυτού του πονοκεφάλου τις περισσότερες φορές εντοπίζεται και στις δύο πλευρές του κεφαλιού με ιδιαίτερη ένταση και εντόπιση στους κροτάφους ή στο μέτωπο. Έχει πιεστικό, συσφικτικό χαρακτήρα και ο ασθενής χαρακτηριστικά αισθάνεται σαν μία μέγγενη να σφίγγει το κεφάλι του.

Γράφει η Αγνή Γιακουμή DDS, MSc Γναθολόγος-Οδοντίατρος 

Μπορεί να εμφανίζεται καθημερινά πυροδοτούμενος από συνθήκες στρες. Ο ασθενής παρόλα αυτά δεν χρειάζεται να διακόψει τη δραστηριότητά του κατά την διάρκεια του επεισοδίου, όπως συμβαίνει στις ημικρανίες. Συνήθως μία κρίση κεφαλαλγίας τάσεως διαρκεί περίπου 2 ώρες, και ο ασθενής ανακουφίζεται με τη χρήση κοινών παυσιπόνων (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, παρακεταμόλη, μεφεναμικό οξύ, ιβουπροφένη).

Ορισμένοι ασθενείς ενστικτωδώς ανακουφίζονται στιγμιαία τρίβοντας, πιέζοντας, εφαρμόζοντας μαλάξεις στην περιοχή των κροτάφων. Μία από τις συχνότερες αιτίες για τον ​απλό πονοκέφαλο είναι η εγκατάσταση ευαισθησίας στους κροταφίτες μύες που εδράζουν στους κροτάφους. Ο κροταφίτης μυς είναι ένας από τους τέσσερις μασητηρίους μύες και συγκεκριμένα ο μεγαλύτερος και δυνατότερος από αυτούς. Το κύριο σώμα του μυός εντοπίζεται στα πλάγια του κρανίου (κροταφικό οστό) και συγκεκριμένα στον κροταφικό βόθρο.

Καλύπτει, θα λέγαμε, σαν μία βεντάλια το πλάγιο μέρος του κρανίου. Ο κροταφίτης μυς συσπάται κατά τη φυσιολογική λειτουργία της μάσησης, της ομιλίας αλλά και κατά την πιθανή παραλειτουργική (μη φυσιολογική) δραστηριότητα του ατόμου, όπως είναι το ακούσιο τρίξιμο ή/και σφίξιμο των δοντιών και κάποιες παραλειτουργικές έξεις όπως το συχνό μάσημα τσίχλας, η ονυχοφαγία, η πολύωρη μονόπλευρη στήριξη του σαγονιού ή πηγουνιού με την παλάμη, η εκούσια προώθηση της γνάθου και γενικότερα η «στημένη» θέση αυτής.

Οι τραυματογόνες δυνάμεις που αναπτύσσονται στο στοματογναθικό σύστημα, και πιο ειδικά στους κροταφίτες μύες, κατά την διάρκεια της παραλειτουργικής δραστηριότητας της γνάθου και συνεπώς του εξαναγκασμού τής σε έκκεντρη θέση, είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που αναπτύσσονται κατά τη φυσιολογική λειτουργία (μάσηση, ομιλία, κτλ), ικανές να φθείρουν τους σκληρούς ιστούς των δοντιών που έρχονται σε τριβή μεταξύ τους.

Επανειλημμένα επεισόδια βρυγμού (τρίξιμο/σφίξιμο δοντιών) κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, αλλά και της ημέρας σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν ως αποτέλεσμα την υπερκόπωση των κροταφιτών μυών εξαιτίας της παρατεταμένης σύσπασής τους. Η συνθήκη αυτή συνεπάγεται αντιστοίχως την εγκατάσταση πόνου στην περιοχή, οφειλόμενου στο γαλακτικό οξύ που παράγεται κατά τις αναερόβιες πια συσπάσεις, αλλά και συσφικτικού αισθήματος κυρίως στην κροταφική κι εννίοτε στη μετωπιαία και ινιακή περιοχή του κρανίου.

Έτσι ο ασθενής συχνά ξυπνά με πρωινό πονοκέφαλο (εντοπισμένη πίεση συνήθως στην περιοχή των κροτάφων) ή ακόμα μπορεί και να διαταράσσεται ο ύπνος του εξαιτίας εντόνων τέτοιων πόνων.

Με την μάλαξη των κροτάφων αυξάνεται η αιματική ροή στην περιοχή των μυών, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση των παραγόμενων τοξικών μεταβολιτών-υπεύθυνων για τον πόνο- που παράγονται από την αναερόβια σύσπαση και την πρόσκαιρη ανακούφιση του ασθενούς.  Η κλινική εξέταση του ασθενούς αποκαλύπτει ύπαρξη ευαισθησίας κατά την ψηλάφηση των κροταφιτών μυών, παρουσία εντόνων αποτριβών στις κοπτικές και μασητικές επιφάνειες των δοντιών και ενδεχομένως διαταραχές των κροταφογναθικών διαρθρώσεων (πιθανή οστεοαρθρίτιδα ή μετατόπιση του διαρθρίου δίσκου).

Ο ασθενής μπορεί να γνωρίζει ότι σφίγγει ή τρίζει τα δόντια του, αλλά τις περισσότερες φορές δεν το έχει συνειδητοποιήσει μέχρι να το αναφέρει ο θεράπων ιατρός. Πρόκειται δε σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις για ασθενείς με έντονο στρες στην καθημερινή τους ζωή. Άλλωστε ο βρυγμός και η γενικότερη αυξημένη νευρικότητα του στοματογναθικού συστήματος όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τυχούσες παραλειτουργικές έξεις, αποτελούν μία σωματοποιημένη έκφραση του στρες.

Διαπιστώνεται λοιπόν η παρουσία βρυγμού ως η συνηθέστερη πρωτογενής αιτία για τον πονοκέφαλο τύπου τάσεως και συνεπώς γίνεται κατανοητό ότι μέσα από την συμπτωματική θεραπεία του βρυγμού είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί το σύμπτωμα πλέον του πονοκεφάλου που προκαλεί ο βρυγμός. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με την αντιμετώπιση του βρυγμού εξαλείφονται πλήρως οι πονοκέφαλοι.

(Για την θεραπευτική αντιμετώπιση του βρυγμού μπορείτε να διαβάσετε το επίσης δημοσιευμένο άρθρο της γναθολόγου στο boro.gr, «Βρυγμός ή τρίξιμο των δοντιών: τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται»)​ ​.

Με την καθαρά φυσικοθεραπευτική παρέμβαση του θεράποντα ο ασθενής αντιμετωπίζει την «πηγή του κακού», το αίτιο δηλαδή του πονοκεφάλου τού, και δεν  επιβαρύνεται πια με φαρμακευτικές ουσίες στις οποίες συχνά καταφεύγει για τη συμπτωματική αντιμετώπιση των πονοκεφάλων (αξίζει να αναφέρουμε ότι έρευνες έχουν δείξει πως κάποιοι ασθενείς με τη συχνή και αλόγιστη χρήση παρακεταμόλης άθελα τους επιτείνουν σημαντικά τον ήδη υπάρχον πονοκέφαλο, και υπεισέρχονται έτσι σε έναν φαύλο κύκλο πονοκεφάλων, κεφαλαλγία εκ παρακεταμόλης).

Η ανταπόκριση στη θεραπεία όταν ο χρόνιος πονοκέφαλος οφείλεται σε βρυγμό είναι άμεση, ενώ ταυτοχρόνως σταματά και η επιβάρυνση των λοιπών στοιχείων του στοματογναθικού συστήματος που καταπονεί ο βρυγμός (κροταφογναθικές διαρθρώσεις- δηλ. αρθρώσεις της γνάθου μπροστά από το αυτί, δόντια, λοιποί μασητήριοι μύες).

Στην σπάνια περίπτωση που εμμένουν οι πονοκέφαλοι, παρότι ακολουθήθηκε η ενδεδειγμένη θεραπευτική παρέμβαση, ο θεράπων οφείλει να παραπέμψει τον ασθενή σε ειδικό νευρολόγο για περαιτέρω διερεύνηση της αιτιοπαθογένειας του επίμονου πονοκεφάλου. Επίσης το χαρακτηριστικό της αιφνίδιας ενάρξεως και εγκαταστάσεως επεισοδίων κεφαλαλγίας, θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν για συνεκτίμηση από τον ειδικό νευρολόγο.

Αγνή Γιακουμή DDS, MSc

Γναθολόγος-Οδοντίατρος 

Κλινική εξειδίκευση στην Αντιμετώπιση Στοματοπροσωπικού Πόνου, Κροταφογναθικών Διαταραχών και Άπνοιας Ύπνου

agnigiakoumi.gmail.com 

Σχετικά άρθρα