Έρευνες Ελλήνων και ξένων επιστημόνων εντόπισαν επικίνδυνα βαρέα μέταλλα στην αφρικανική σκόνη που «ταξιδεύει» συχνά στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Μόλυβδος, ψευδάγρυρος, χρώμιο, βανάδιο, αρσενικό και νικέλιο είναι ανάμεσα στις ουσίες που έρχονται μαζί με την αφρικανική σκόνη η οποία έχει αυξήσει τις «επισκέψεις» της στη χώρα μας τον τελευταίο καιρό λόγω της ερημοποίησης που καταγράφεται στην έρημο Σαχάρα.
Γράφει ο Δρ. Κρομμύδας Γεώργιος, Πνευμονολόγος-Διδάκτωρ ΕΚΠΑ
Οι επιστήμονες ανησυχούν για τις επιπτώσεις που έχει η τοξική αφρικανική σκόνη στην υγεία και το περιβάλλον που εμφανίζεται πλέον σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της χώρας ενώ αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον. Οι μετρήσεις εκτός από τα φυσικά στοιχεία στη σκόνη της ερήμου, δείχνουν και ουσίες που παράγονται από ανθρωπογενή δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις έντονης παρουσίας της σκόνης, εντοπίζονται σε κάθε γραμμάριο:
- 173 μgr μολύβδου
- 60 μgr ψευδαργύρου
- 10 μgr χρωμίου
- 6 μgr βαναδίου
Σύμφωνα με τους επιστήμονες οι αλλαγές στην περιεκτικότητα των βαρέων μετάλλων ανά περιοχή ενδεχομένως να οφείλονται στη φορά των ανέμων. Η ερημοποίηση της Σαχάρας προχωρά μάλιστα με ανυπολόγιστα ταχείς ρυθμούς, με αποτέλεσμα οι έρημες περιοχές να επεκτείνονται εις βάρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αυξάνοντας τις ποσότητες της σκόνης που μπορεί να μεταφερθούν στην ατμόσφαιρα.
Η αφρικανική σκόνη έχει συσχετισθεί με τα προβλήματα υγείας του ελληνικού πληθυσμού, καθώς έχει παρατηρηθεί πως σε ημέρες με έντονες συγκεντρώσεις σκόνης αυξάνονται οι εισαγωγές στα νοσοκομεία με ασθενείς που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα σωματίδια με τις επικίνδυνες ουσίες μπορούν να εισέλθουν πολύ εύκολα στο αναπνευστικό σύστημα ενός ανθρώπου. Το υπουργείο Υγείας δίνει συστάσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας από συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων.
Ποιοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες
Ειδικότερα:
-Ενήλικες με αναπνευστικό πρόβλημα
-Ενήλικες καρδιοπαθείς και παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα θα πρέπει να περιορίσουν κάθε έντονη σωματική άσκηση, ιδιαίτερα αν αυτή γίνεται σε εξωτερικούς χώρους.
-Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές του ανακουφιστικού φαρμάκου.
-Άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να περιορίσουν τη σωματική τους δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, κάθε άτομο που αισθάνεται ενόχληση στα μάτια ή εμφανίζει βήχα, ρινική συμφόρηση ή ενόχληση στο λαιμό θα πρέπει να περιορίσει τη σωματική του άσκηση – δραστηριότητα, ιδιαίτερα αν αυτή γίνεται σε εξωτερικούς χώρους.
Άσθμα
Το άσθμα αποτελεί την πιο κοινή πνευμονική νόσο που σχετίζεται με την έκθεση σε μικροσωματίδια της ατμόσφαιρας. Εκτιμάται ότι μία στις επτά σοβαρές κρίσεις άσθματος αφορούν έκθεση που σχετίζεται με την επαφή με τον εισπνεόμενο αέρα, ενώ οι εκθέσεις για παράδειγμα που σχετίζονται με την εργασία θεωρείται ότι ανέρχονται στο 15% όλων των κρουσμάτων άσθματος στην ενήλικη ζωή.
Υπάρχει αυξανόμενος αριθμός υλικών που έχουν συσχετιστεί με το άσθμα, όπως:
- Πρωτεΐνες από ζώα, φυτά και θαλασσινά
- Πρωτεΐνες που έχουν παρασκευαστεί από τον άνθρωπο και χρησιμοποιούνται σε υφάσματα, απορρυπαντικά και κόλλες
- Mεταλλικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε βιομηχανικά εργοστάσια
- Συνθετικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε βαφές ψεκασμού, αφρούς και συγκολλητικές ουσίες
- Έκθεση σε ρύπους της ατμόσφαιρας που είναι και το ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση
Τα υφιστάμενα συμπτώματα άσθματος μπορούν επίσης να επιδεινωθούν από το περιβάλλον έκθεσης γεγονός που οφείλεται όχι μόνο στην έκθεση στα βαρέα μέταλλα που εμπεριέχονται στην αφρικανική σκόνη, αλλά και στην απευθείας επαφή του αναπνευστικού μας συστήματος με τα μικροσωματίδια της σκόνης.
Δεδομένου του σημαντικού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν και επαγγελματικοί παράγοντες ταυτόχρονα στην ανάπτυξη και επιδείνωση του άσθματος, ο χώρος εργασίας αποτελεί σημαντικό χώρο στον οποίο πρέπει να επικεντρωθούμε για την πρόληψη του άσθματος.
Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Τα περισσότερα κρούσματα ΧΑΠ προκαλούνται από το κάπνισμα, ωστόσο έρευνα δείχνει ότι 15 έως 20% των περιπτώσεων ΧΑΠ έχουν, τουλάχιστον εν μέρει, προκληθεί από συγκεκριμένο υλικό ή ουσία στο περιβάλλον έκθεσης.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στην έκθεση σε σκόνες ορυκτών, ερεθιστικά αέρια ή ατμούς στον αέρα. Συσσώρευση αυτών των υλικών μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο βήχα, χρόνια βρογχίτιδα και ΧΑΠ. Καπνιστές που εκτίθενται σε επηρεασμένη ατμόσφαιρα αλλά και μη καπνιστές με όλο και μεγαλύτερη έκθεση, διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν την ασθένεια λόγω της βλαβερής και καταστροφικής δράσης της σκόνης στα κύτταρα του αναπνευστικού μας δέντρου. Τόσο η άμεση επαφή με τη σκόνη όσο και η επαφή με τα βλαβερα συστατικά αυτής μπορεί να προκαλέσει ή να πυροδοτήσει τη νόσο.
Να σημειωθεί ότι τα παιδιά είναι επίσης ευαίσθητα στην έκθεση στη μολυσμένη ατμόσφαιρα γιαυτό πρέπει να τα προσέχουμε ιδιαίτερα!
Δρ. Κρομμύδας Γεώργιος
Πνευμονολόγος-Διδάκτωρ ΕΚΠΑ
Πανεπιστημιακός Συνεργάτης Γ´ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής. ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ».
Ιδιωτικό Ιατρείο
Δημοκρίτου 14-16 Ηλιούπολη
Τηλ. 2109937240
Συντονιστής Ομάδας Καρκίνου Πνεύμονα
