«Ούτε πολύ νωρίς, ούτε πολύ αργά» είναι το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), που δίνει το έναυσμα για την πρόληψη και τη θεραπεία του νοσήματος, καθώς και για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας σε δημόσιους χώρους, δεδομένου ότι το αίτιο της νόσου είναι κατά 90% το κάπνισμα, είτε ενεργητικό είτε παθητικό.

Τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ΧΑΠ αποτελεί διεθνώς την τέταρτη αιτία θανάτου και υπολογίζεται ότι είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως, ενώ αναμένεται να αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου και την πέμπτη αιτία αναπηρίας έως το έτος 2030.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πάσχουν από ΧΑΠ περίπου 700.000 άτομα, τα μισά από τα οποία αγνοούν ότι νοσούν.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε ανακοίνωση του Τμήματος Δημόσιας Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με αφορμή την 21η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας.
Η ΧΑΠ αποτελεί σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνητότητας, ενώ συνιστά σημαντικό πρόβλημα της δημόσιας υγείας σε ολόκληρο τον κόσμο, που οδηγεί σε αυξανόμενες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

ΧΑΠ: Η «σιωπηλή νόσος»

Αποκαλείται «νόσος των καπνιστών» ή «σιωπηλή νόσος». Κι αυτό γιατί κάνει την εμφάνισή της ξαφνικά, συνήθως μετά τα 40, παρόλο που η καταστροφή στους πνεύμονες έχει ξεκινήσει πολλά χρόνια νωρίτερα.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι ένας όρος που αναφέρεται σε δύο πνευμονικές παθήσεις, τη χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα, με χαρακτηριστικό την απόφραξη της ροής του αέρα που επηρεάζει αρνητικά τη φυσιολογική αναπνοή. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το 10% των ενηλίκων άνω των 40 ετών, δηλαδή περίπου 500.000 ασθενείς, πάσχουν από ΧΑΠ.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) αναφέρεται σε μια κατάσταση που παλαιότερα περιγραφόταν σαν χρόνια βρογχίτις (φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών) και εμφύσημα (εξασθένηση της δομής των πνευμόνων). Έχει σαν αποτέλεσμα τον προοδευτικό περιορισμό της ροής του αέρα και επακόλουθη δυσκολία στην αναπνοή.

Προσοχή!
-Δύσπνοια, βήχας και πτύελα είναι συνήθη συμπτώματα της ΧΑΠ.
-Η εξασθένηση της δομής των πνευμόνων που προκαλείται από την ΧΑΠ δεν είναι πλήρως αναστρέψιμη.

Η μακροχρόνια έκθεση σε ερεθιστικές για τους πνεύμονες ουσίες, που προκαλεί βλάβες στους αεραγωγούς και το ίδιο το πνευμονικό παρέγχυμα, αποτελεί συνήθως την αιτία της ΧΑΠ.

Γιατί εμφανίζεται και σε ποιους

Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για τη ΧΑΠ, εκτός από το κάπνισμα, είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων και η έκθεση σε σκόνη που παράγεται στο πλαίσιο κάποιων επαγγελματικών δραστηριοτήτων και σε χημικά.

Η ΧΑΠ εμφανίζεται κυρίως σε καπνιστές (ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα), αλλά και σε άλλα άτομα χωρίς εμφανή αιτία, στα οποία ίσως υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση. Παρουσιάζεται με συμπτώματα βήχα, δύσπνοιας, κόπωσης και συχνά μεγάλη απόχρεμψη (φλέματα).

Οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) πάσχουν από μια χρόνια νόσο και αυτό σημαίνει ότι δεν διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή με την αποδρομή των συμπτωμάτων, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος της κρίσης (Flare-ups).

Η πρόληψη και η ανάγκη της σπιρομέτρησης

Η νόσος, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, μπορεί να προληφθεί ή να ανασταλεί η εξέλιξή της με τη διακοπή του καπνίσματος ή την απομάκρυνση από τον όποιον άλλον εισπνεόμενο βλαπτικό παράγοντα.

Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών, που καπνίζουν ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση. Όπως έχουν αποδείξει όλες οι μελέτες, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας σε ασθενείς με διαγνωσμένη ΧΑΠ κάνει τεράστιο καλό τόσο στη φυσική πορεία της νόσου (λιγότερες παροξύνσεις) όσο και στη μείωση της δύσπνοιας.

«Ενεργητικός Αντικαπνιστής» από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Επειδή κυριότερη αιτία της νόσου είναι η χρήση του καπνού, η πρόληψη αφορά κυρίως την ενημέρωση των ατόμων για τις βλαπτικές συνέπειες του καπνίσματος στην ανθρώπινη υγεία και την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εφαρμόζει το πρόγραμμα αγωγής υγείας «Ενεργητικός Αντικαπνιστής» στο μαθητικό πληθυσμό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Στόχος του προγράμματος είναι η αλλαγή στάσης ζωής απέναντι στο κάπνισμα μέσα από τη σωστή ενημέρωση.

 

Πηγές: in.gr και το άρθρο του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D. στο medlabnews.gr