Από ποια ηλικία και μετά θα πρέπει ένας άνδρας να κάνει εξέταση για καρκίνο του προστάτη; Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του PSA;

Η εξέταση του PSA αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την έγκαιρη διάγνωση για τον καρκίνο του προστάτη και χρησιμοποιείται ευρέως από τη δεκαετία του 1980.

Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (prostatic specific antigen) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που παράγεται από τον προστάτη και βρίσκεται στο σπερματικό υγρό, στον ορό και στα ούρα. Η κύρια λειτουργία του είναι η ρευστοποίηση του σπέρματος. Χρησιμοποιείται κυρίως για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη σε άνδρες άνω των 45 ετών.

Μαζί με τη δακτυλική εξέταση του προστάτη, θα καθοδηγήσει τον ουρολόγο ώστε να διακρίνει ποιοι ασθενείς πρέπει να υποβληθούν σε βιοψία προστάτη. Επίσης, χρησιμοποιείται για την σταδιοποίηση του προστατικού καρκίνου, την παρακολούθηση της θεραπείας, την ανίχνευση της υποτροπής της νόσου, αλλά και σαν προγνωστικός δείκτης.

Υπάρχουν φυσιολογικές τιμές;

Το PSA θεωρείται ειδική εξέταση για τον προστάτη, καθώς παράγεται κυρίως από αυτόν, αλλά δε θεωρείται ειδική για κάποια συγκεκριμένη πάθησή του. Αύξηση της τιμής του στον ορό παρατηρείται στην καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, στις φλεγμονές του αδένα (προστατίτιδα), καθώς βέβαια και στον καρκίνο.

Για τον λόγο αυτό πάντα η τιμή του PSA θα πρέπει να συνεκτιμάται με κάποιες άλλες παραμέτρους, όπως το ιστορικό του ασθενούς και η κλινική εξέταση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό.

Παρόλο που τιμές κάτω από 4 ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές και δεν αποκλείουν τον καρκίνο. Η τιμή του PSA είναι ενδεικτική και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από τον ουρολόγο.

Σε ποια ηλικία είναι καλό να γίνει η μέτρηση;

Συστήνεται η μέτρηση μιας τιμής αναφοράς PSA σε ηλικία 40 – 45 ετών και εξατομικευμένη προσαρμογή της παρακολούθησης σε χρονικά διαστήματα ανάλογα με την αρχική τιμή.

Η εξέταση για τον έλεγχο του PSA στο αίμα στοχεύει στην ανίχνευση του καρκίνου σε ένα πρώιμο στάδιο, που επιδέχεται θεραπευτικής αγωγής, και στη μείωση της συνολικής και ειδικής θνησιμότητας. Ωστόσο, από τα στοιχεία έχει αποδειχθεί ότι η εξέταση δεν είναι πάντα έγκυρη. Επιπλέον, μπορεί να έχει βλαπτικές επιπτώσεις, όπως η υπερδιάγνωση και η υπερθεραπεία.

Οι περισσότερες ιατρικές οργανώσεις ενθαρρύνουν τους άνδρες άνω των 45 ετών να συζητούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη με τον ουρολόγο τους. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή άλλοι παράγοντες κινδύνου.