Ο πονοκέφαλος είναι ένα κοινό πρόβλημα υγείας που οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν κάποια στιγμή στην ζωή τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 1/3 των ενηλίκων από 18- 65 ετών πάσχουν από πονοκεφάλους. Υπάρχουν διάφοροι τύποι πονοκεφάλων και αφορούν τόσο την διάρκεια, όσο και την ένταση τους.

Παράγοντες που οδηγούν σε πονοκεφάλους μπορεί να είναι συναισθηματικά προβλήματα όπως το στρες ή η κατάθλιψη, ιατρικές όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, σωματικές αλλά και περιβαλλοντικές. Οι συχνοί ή έντονοι πονοκέφαλοι μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής ενός ατόμου.

Τύποι πονοκεφάλων

1. Κεφαλαλγία τύπου τάσεως

Αυτή είναι η πιο κοινή μορφή κεφαλαλγίας, που επηρεάζει τα 3/4 του γενικού πληθυσμού. Συνδέεται με τους μύες του λαιμού, του προσώπου και της γνάθου και σχετίζεται στενά με το στρες. Ένα άτομο που ταλαιπωρείται από αυτό τον τύπο πονοκεφάλου νιώθει σαν να έχει μια σφιχτή ταινία γύρω από το κεφάλι. Ο πόνος είναι συνεχής και στις δύο πλευρές του κεφαλιού και πολλές φορές εξαπλώνεται προς τον αυχένα.

Οι πονοκέφαλοι τύπου τάσης μπορεί να είναι επεισοδιακοί ή χρόνιοι. Οι πρώτοι συνήθως διαρκούν λίγες ώρες, αν και μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ημέρες.

2. Ημικρανία

Η ημικρανία είναι η έβδομη πιο συχνή ασθένεια παγκοσμίως. Ένας πονοκέφαλος ημικρανίας μπορεί να περιλαμβάνει παλλόμενο πόνο και εμφανίζεται συχνά στη μία πλευρά του κεφαλιού. Βέβαια, μπορεί να αλλάξει πλευρά επεισόδιο σε επεισόδιο.

Εκτός από πόνο στο κεφάλι, ένα άτομο μπορεί επίσης να εμφανίσει:

• ζαλάδα
• αισθητηριακές διαταραχές, όπως αλλαγές στην όραση, γνωστές ως αύρα
• ευαισθησία στο φως ή τον ήχο
• ναυτία, πιθανώς με έμετο

Η ημικρανία μπορούν να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και μπορεί να διαρκέσει από 4 έως 72 ώρες. Η συχνότητα των επεισοδίων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα την περίπτωση, αλλά πολλοί άνθρωποι έχουν δύο έως τέσσερα επεισόδια ημικρανίας τον μήνα.

3. Πονοκέφαλος από την κατάχρηση φαρμάκων

Γνωστός και ως κεφαλαλγία ανάκαμψης είναι ο πονοκέφαλος κατά τη χρήση φαρμάκων και εμφανίζεται σε άτομα που παίρνουν φάρμακα για τη θεραπεία των πονοκεφάλων πολύ συχνά. Μπορεί να την εμφανίσουν άτομα που έχουν κάποια από τις άλλες μορφές πονοκεφάλων.

Αντί να ανακουφίζουν τα συμπτώματα, τα φάρμακα προκαλούν πονοκεφάλους και αυξάνουν την ένταση και τη συχνότητά τους, ειδικά εκείνα που είναι οπιούχα και περιέχουν μορφίνη. Συμπληρωματικά συμπτώματα μπορεί να είναι ο πονόλαιμος, το αίσθημα ρινικής συμφόρησης, η μειωμένη ποιότητα ύπνου και το αίσθημα ανησυχίας.

Η τοποθεσία, η σοβαρότητα και η συχνότητα της συγκεκριμένης μορφής πονοκεφάλου ποικίλλει από άτομο σε άτομο, αλλά συχνά συμβαίνουν καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά και εμφανίζονται κατά το ξύπνημα.

4. Αθροιστική κεφαλαλγία

Αυτοί οι πονοκέφαλοι συνήθως διαρκούν από 15 λεπτά έως 3 ώρες και μπορεί να εμφανιστούν μία έως οκτώ φορές την ημέρα. Οι αθροιστικές κεφαλαλγίες μπορεί συχνά να εμφανίζονται για 4-12 εβδομάδες και στη συνέχεια να εξαφανίζοται ενώ τείνουν να συμβαίνουν περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα.

Οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι συχνά περιλαμβάνουν σύντομο αλλά έντονο πόνο γύρω ή πίσω από το μάτι στη μία πλευρά του προσώπου. Αυτός ο πόνος μπορεί να αντανακλάται και σε άλλα μέρη του προσώπου.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύουν μία αθροιστική κεφαλαλγία:

• κόκκινα ή υγρά μάτια
• πεσμένα ή πρησμένα βλέφαρα
• βουλωμένη ή με καταρροή μύτη
• μικρότερη κόρη στο ένα μάτι
• εφίδρωση στο μέτωπο

5. Αστραπιαία κεφαλαλγία

Αυτοί είναι ξαφνικοί, έντονοι πονοκέφαλοι που οι άνθρωποι συχνά περιγράφουν ως τον χειρότερο πονοκέφαλο της ζωής τους. Φτάνουν στη μέγιστη ένταση σε περίπου 30 δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό και αργά εξασθενούν μέσα σε λίγες ώρες.

Αυτός ο πονοκέφαλος μπορεί να υποδηλώνει μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση, όπως:

• ένα ανεύρυσμα
• σύνδρομο αναστρέψιμης εγκεφαλικής αγγειοσύσπασης
• μηνιγγίτιδα
• αποπληξία της υπόφυσης
• αιμορραγία στον εγκέφαλο (αιμορραγία)
• θρόμβος αίματος στον εγκέφαλο

Εξαιτίας όλων αυτών τα άτομα που παρουσιάζουν αυτούς τους ξαφνικούς, έντονους πονοκεφάλους θα πρέπει να λαμβάνουν άμεση ιατρική φροντίδα.

Ποιες είναι οι αιτίες των πονοκεφάλων

Ο πονοκέφαλος μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του κεφαλιού και ο πόνος μπορεί να εξελίσσεται ταυτόχρονα. Οι πονοκέφαλοι προκαλούν επίσης διάφορους τύπους πόνου. Οι γιατροί κατηγοριοποιούν επίσης τους πονοκεφάλους με βάση το εάν μια υποκείμενη κατάσταση υγείας ευθύνεται για τον πόνο. Με άλλα λόγια, ένας πονοκέφαλος μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής.

Πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι

Ο πρωτοπαθής πονοκέφαλος δεν είναι σύμπτωμα υποκείμενης ασθένειας. Αντίθετα, προκύπτουν από προβλήματα που αφορούν τις δομές του κεφαλιού και του λαιμού. Ένας πρωτοπαθής πονοκέφαλος μπορεί να οφείλεται σε υπερδραστηριότητα ή προβλήματα σε ευαίσθητες στον πόνο δομές στο κεφάλι, όπως σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, στα αιμοφόρα αγγεία, στους μύες ή τα νεύρα. Οι κοινές πρωτοπαθείς διαταραχές κεφαλαλγίας περιλαμβάνουν ημικρανία, αθροιστικές κεφαλαλγίες, ένταση και υπερβολική χρήση φαρμάκων.

Δευτερογενείς πονοκέφαλοι

Αυτή η μορφή κεφαλαλγίας είναι σύμπτωμα μιας υποκείμενης ιατρικής πάθησης. Η αιτία ενός δευτερογενούς πονοκεφάλου μπορεί να είναι:

• εγκυμοσύνη
• συστηματικές καταστάσεις, όπως λοίμωξη
• υποθυρεοειδισμός
• γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα
• εγκεφαλικό
• όγκος στον εγκέφαλο

Οι δευτερογενείς πονοκέφαλοι που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλούνται συχνά από υποκείμενες παθήσεις όπως η εκλαμψία και το σύνδρομο οπίσθιας αναστρέψιμης εγκεφαλοπάθειας.

Συμπτώματα που θα πρέπει να θορυβήσουν τον ασθενή και θεωρούνται απειλητικά για τη ζωή για αυτό και απαιτούν άμεση προσοχή είναι:

• νευρολογικά συμπτώματα όπως επιληπτικές κρίσεις, απώλεια συνείδησης και σύγχυση
• πυρετός
• αστραπιαιές κεφαλαλγίες
• πονοκέφαλος επιδεινώνεται με το βήχα, το φτέρνισμα ή την άσκηση
• κεφαλαλγία που εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό όγκων
• είναι άνω των 50 ετών

Είναι επίσης σημαντικό για ένα άτομο να αναζητήσει ιατρική συμβουλή εάν έχει σοβαρούς πονοκεφάλους που επιμένουν και εμφανίζονται τακτικά ενώ δεν βελτιώνονται με φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον, μπορεί εμφανίζεται παράλληλα με άλλα συμπτώματα, όπως σύγχυση, πυρετός, αισθητικές αλλαγές ή ξαφνική σκλήρυνση του αυχένα.

Πώς να τους αντιμετωπίσεις;

Η ξεκούραση και τα αναλγητικά φάρμακα είναι οι κύριες θεραπείες που προτείνουν οι ειδικοί για τους πονοκεφάλους και περιλαμβάνουν:

• μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά φάρμακα, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• συνταγογραφούμενα αναλγητικά φάρμακα
• προληπτική φαρμακευτική αγωγή για συγκεκριμένες παθήσεις, όπως η ημικρανία
• άλλες θεραπείες για υποκείμενες παθήσεις

Είναι σημαντικό για να ακολουθείς τις οδηγίες του γιατρού του για να αποφευχθούν οι πονοκεφάλους από υπερβολική χρήση φαρμάκων. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο για να διαχειριστεί τους πονοκεφάλους με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Για τις πιο ήπιες μορφές πονοκεφάλων υπάρχουν πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη τους ή στην ανακούφιση του πόνου. Τέτοιες μπορεί να είναι η θερμοφόρα ή παγοκύστη στο κεφάλι ή το λαιμό. Επίσης, είναι βασικό να αποφεύγονται στρεσογόνοι παράγοντες και το άγχος γενικότερα.

Τα τακτικά γεύματα μπορούν να περιορίσουν ή να προλάβουν τους πονοκεφάλους καθώς διατηρούν σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ τα αποτελέσματα θα είναι καλύτερα εάν συνδυαστεί με τακτική ρουτίνα ύπνου. Έρευνες έχουν δείξει πως στους πονοκεφάλους βοηθά πολύ και η άσκηση αφού επιδρά στην υγεία και μειώνει το άγχος. Καλό είναι να αποφεύγεται το πολύ αλκοόλ και το κάπνισμα.