Αρκετός κόσμος ανησύχησε το τελευταίο διάστημα ακούγοντας την είδηση ότι μία νέα γυναίκα πέθανε λόγω διάτρησης στομάχου. Σίγουρα υπάρχουν εύλογες απορίες για το τι ακριβώς είναι η διάτρηση, που οφείλεται, πόσο συχνή είναι, με τι συμπτώματα εμφανίζεται και πώς μπορούμε να προστατευτούμε.
Γράφει ο Νίκος Κυριάκος, Γαστρεντερολόγος-Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Αυτές τις απορίες θα προσπαθήσουμε να λύσουμε με κατανοητό τρόπο, απαντώντας στις εξής ερωτήσεις:
Τι είναι η διάτρηση στομάχου ;
Διάτρηση σημαίνει ουσιαστικά ότι έχει δημιουργηθεί μία τρύπα στο στομάχι με αποτέλεσμα να «χύνεται» τροφώδες περιεχόμενο αλλά και ένζυμα όπως το γαστρικό οξύ, χολή και παγκρεατικά ένζυμα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, την κοιλότητα δηλαδή όπου βρίσκονται όλα τα όργανα του πεπτικού συστήματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη φλεγμονή της περιτοναϊκής κοιλότητας, τη λεγόμενη περιτονίτιδα, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά εγκαίρως μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Που οφείλεται η διάτρηση στομάχου;
Η διάτρηση στομάχου οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά (αν εξαιρέσουμε τα περιστατικά διάτρησης λόγω ατυχήματος ή άλλου εξωτερικού τραύματος) στην παρουσία έλκους στο στόμαχο ή το συνηθέστερο στο βολβό του δωδεκαδακτύλου, το οποίο αποτελεί τη συνέχεια του στομάχου. Το έλκος είναι μία «πληγή» του βλεννογόνου του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου που οφείλεται συνήθως στην παρουσία στο στομάχι ενός μικροβίου, του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού ή λιγότερο συχνά στη λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (π.χ Mesulid, Voltaren κ.α). Να μην ξεχνάμε όμως ότι η διάτρηση αποτελεί σπανιότατη επιπλοκή του έλκους, αφού λιγότερο από 1 στους 100 ασθενείς με έλκος θα πάθουν διάτρηση.
Ποιά τα συμπτώματα του έλκους και ποιά της διάτρησης στομάχου ;
Κύριο σύμπτωμα του έλκους είναι ο πόνος στο επιγάστριο, δηλαδή στην περιοχή κάτω από το στέρνο με αντανάκλασή του ανάμεσα στις ωμοπλάτες. Ο πόνος αυτός δεν είναι οξύς αλλά είναι ενοχλητικός, αφυπνίζει τον ασθενή το βράδυ και συχνά υποχωρεί με τη λήψη γάλακτος, τροφής ή αντιόξινων. Η διάτρηση από την άλλη, είναι μια οξεία κατάσταση, αφού το έλκος είναι τόσο βαθύ, ώστε διαπερνάει και «τρυπάει» ολόκληρο το τοίχωμα του στομάχου. Ο ασθενής «υποφέρει» από οξύ πόνο στο επιγάστριο (στομάχι), ο οποίος δεν υποχωρεί με κανένα παυσίπονο, αλλά και από ναυτία, τάση για έμετο και πυρετό, με αποτέλεσμα να οδηγείται επειγόντως στο νοσοκομείο. Εκεί η διάγνωση είναι σχετικά εύκολη μέσω της κλινικής εξέτασης και απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η ακτινογραφία κοιλίας και η αξονική τομογραφία.
Πως αντιμετωπίζεται η διάτρηση στομάχου;
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, η μόνη θεραπεία είναι η χειρουργική, δηλαδή η συρραφή του σημείου του δωδεκαδακτύλου ή του στομάχου, όπου συνέβη η διάτρηση και η «έκπλυση» και αναρρόφηση της περιτοναϊκής κοιλότητας από τα υγρά του στομάχου. Τις περισσότερες φορές, η έκβαση είναι επιτυχής, αρκεί να γίνει εντός των πρώτων ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Είναι αυτονόητο πως ευπαθείς ομάδες, όπως ηλικιωμένοι ή καρδιοπαθείς διατρέχουν μεγαλύτερο μετεγχειρητικό κίνδυνο.
Για τους λόγους αυτούς είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί έγκαιρα το έλκος, που αποτελεί και την αιτία της διάτρησης. Επομένως αν παρουσιάζετε τα συμπτώματα ελκοπάθειας που αναφέρθηκαν προηγουμένως, πρέπει να επισκεφτείτε έναν γαστρεντερολόγο, ο οποίος θα ανακαλύψει αν έχετε έλκος διενεργώντας γαστροσκόπηση, κατά την οποία με ένα λεπτό ενδοσκόπιο, το οποίο στην άκρη φέρει κάμερα, θα εξετάσει το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο σας και θα διαπιστώσει την παρουσία του έλκους αλλά και την ύπαρξη ή όχι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, που αναφέραμε προηγουμένως.
Η εξέταση είναι πλέον ανώδυνη και γίνεται με χορήγηση μέθης. Πριν τη γαστροσκόπηση ο εξεταζόμενος δε θα πρέπει να έχει καταναλώσει φαγητό για 8 ώρες και να μην έχει πιει τίποτα τις προηγούμενες 4 ώρες. Η εξέταση κρατά μόλις λίγα λεπτά και δεν απαιτείται νοσηλεία του ασθενούς. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο ασθενής χρειάζεται μόνο να περιμένει για 20-30 λεπτά, έως ότου περάσει η επήρεια της μέθης.
Αν το έλκος οφείλεται σε μικρόβιο, θα επουλωθεί λαμβάνοντας την κατάλληλη θεραπεία εκρίζωσης διάρκειας 10-14 ημερών, που θα σας συνταγογραφήσει ο ιατρός σας, ενώ αν οφείλεται στη λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, η διακοπή τους και η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για 2-4 εβδομάδες είναι ικανές να επουλώσουν το έλκος.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που επιδεινώνουν το έλκος ;
Όπως αναφέραμε προηγουμένως αιτίες του έλκους είναι κυρίως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Παράγοντες όμως που το επιδεινώνουν και πυροδοτούν την κλινική του εμφάνιση είναι η κακή διατροφή (τηγανητά, λιπαρά κ.α), το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ και το έντονο stress.
Τελικές συμβουλές
- 1. Για να μην τρομοκρατούμε το κοινό, καλό είναι να υπενθυμίζουμε ότι η διάτρηση έλκους στις μέρες μας είναι σπανιότατη και αντιμετωπίζεται επιτυχώς χειρουργικά στις περισσότερες περιπτώσεις. Εξαιρέσεις πάντα θα υπάρχουν, αλλά δεν αποτελούν τον κανόνα.
- Μέτρα πρόληψης είναι η υγιεινή διατροφή, η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ, η αποφυγή λήψης αντιφλεγμονωδών φαρμάκων χωρίς ιατρική συμβουλή, η σωματική άσκηση, η μείωση-όσο είναι δυνατόν- του stress και φυσικά η καλή σχέση με τον Γαστρεντερολόγο μας.
- Πόνος στο στομάχι, έστω και ήπιος, ο οποίος επιμένει, χρήζει διερεύνησης με σκοπό την ανίχνευση της παρουσίας του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, που αποτελεί και την κύρια αιτία του έλκους.
Νίκος Κυριάκος
Γαστρεντερολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Επιμελητής Γαστρεντερολογικής Κλινικής – 401 ΓΣΝ
E-mail: [email protected]
