Εάν ελπίζετε να αποφύγετε τις καρδιακές παθήσεις, πιθανότατα δίνετε μεγάλη προσοχή στα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σας. Αλλά θα πρέπει επίσης να προσέχετε το σάκχαρό σας, επειδή τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι διαβήτη, ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις.

O προδιαβήτης

Ένα επίπεδο σακχάρου στο αίμα από 100 έως 125 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dL) σημαίνει ότι μπορεί να έχετε έναν κοινό πρόδρομο παράγοντα του διαβήτη, που ονομάζεται προδιαβήτης. (Οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου στο αίμα κυμαίνονται από 70 έως 99 mg/dL.) Εκτιμάται ότι ένας στους τρεις Αμερικανούς ενήλικες έχει προδιαβήτη, αν και οι περισσότεροι από αυτούς δεν το γνωρίζουν.

«Εάν έχετε προδιαβήτη, αυτό είναι ένα μήνυμα για να αρχίσετε να προσπαθείτε να χάσετε βάρος, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι με προδιαβήτη είναι υπέρβαροι», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, Δρ. Ομ Γκάντα, ιατρικός διευθυντής της κλινικής λιπιδίων στο Joslin Diabetes Center. Το υπερβολικό βάρος, ειδικά το λίπος γύρω από την κοιλιά σας, είναι ένα ενδεικτικό σημάδι αντίστασης στην ινσουλίνη—η κατάσταση που θέτει το έδαφος για τον προδιαβήτη, λέει ο Δρ Γκάντα.

Πώς αναπτύσσεται ο διαβήτης

Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια που κυριαρχείται από προβλήματα που σχετίζονται με την ινσουλίνη, την ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας που επιτρέπει στα κύτταρα σε όλο το σώμα να απορροφούν γλυκόζη (ζάχαρη) για ενέργεια. Η πιο κοινή μορφή, ο διαβήτης τύπου 2, συμβαίνει όταν το σώμα γίνεται ανθεκτικό στην ινσουλίνη ή όταν το πάγκρεας σταματά να παράγει αρκετή ινσουλίνη.

Η βασική αιτία της αντίστασης στην ινσουλίνη δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά το υπερβολικό σωματικό λίπος και η ανεπαρκής άσκηση θεωρείται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο. Έρευνες δείχνουν ότι το λίπος της κοιλιάς παράγει ορμόνες και άλλες ουσίες που προκαλούν χρόνια φλεγμονή, η οποία συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Και πολυάριθμες μελέτες έχουν συνδέσει τη σωματική αδράνεια με την αντίσταση στην ινσουλίνη.

Εάν έχετε αντίσταση στην ινσουλίνη, τα κύτταρα των μυών, του λίπους και του ήπατος δεν μπορούν να απορροφήσουν εύκολα τη γλυκόζη από το αίμα σας, επομένως τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας αυξάνονται. Σε απάντηση, το πάγκρεας σας προσπαθεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση παράγοντας περισσότερη ινσουλίνη. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας σας παραπαίουν. Αυτό οδηγεί σε προδιαβήτη και τελικά διαβήτη.

Η δύναμη της πρόληψης

Ο υψηλός επιπολασμός της παχυσαρκίας των ενηλίκων στην Αμερική, που είναι τώρα γύρω στο 35%, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την επιδημία του προδιαβήτη, λέει ο Δρ Γκάντα. Αλλά αν το σάκχαρό σας είναι σε υψηλό επίπεδο, δεν χρειάζεται να κάνετε δραστικές αλλαγές για να δείτε βελτιώσεις. Το Πρόγραμμα Πρόληψης του Διαβήτη, μια μελέτη ορόσημο που δημοσιεύθηκε πριν από 15 χρόνια, έδειξε ότι η περικοπή 150 θερμίδων την ημέρα και το γρήγορο περπάτημα για 30 λεπτά, πέντε ημέρες την εβδομάδα, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κατά περισσότερο από το μισό (58%). Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως το λευκό ρύζι, τα τρόφιμα που παρασκευάζονται με λευκό αλεύρι και τις γλυκές λιχουδιές όπως τα επιδόρπια και τα αναψυκτικά. Η απώλεια βάρους είναι ιδανική αλλά όχι απολύτως υποχρεωτική.

«Λέω στους ασθενείς μου, μην απογοητεύεστε αν δεν χάσετε βάρος», λέει ο Δρ Γκάντα. Εάν συνεχίσετε να ασκείστε τακτικά, ακόμα κι αν το βάρος σας δεν αλλάξει, η σύσταση του σώματός σας θα αλλάξει. Η απώλεια λίπους και η απόκτηση μυών θα βελτιώσει την απόκρισή σας στην ινσουλίνη, όπως και η ίδια η άσκηση. «Σκεφτείτε να κάνετε άσκηση σαν να έχετε λίγη επιπλέον ινσουλίνη στο σκάφος», λέει.

Συμβουλές προσυμπτωματικού ελέγχου

Ξεκινώντας από τη μέση ηλικία, όλοι οι ενήλικες θα πρέπει να ελέγχονται για διαβήτη. Εάν κάνετε περιοδικούς ελέγχους με έναν πάροχο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, πιθανότατα θα μετρήσετε το σάκχαρο σας ως μέρος μιας συνηθισμένης εξέτασης αίματος. Εάν έχετε τιμή γλυκόζης αίματος από 100 έως 125 mg/dL (ή, εναλλακτικά, μέτρηση της HbA1c από 5,7 έως 6,4), ο γιατρός σας πιθανότατα θα επαναλάβει τη δοκιμή σε λίγες εβδομάδες. Εάν τα αποτελέσματα επανέρχονται τα ίδια και διαγνωστεί με προδιαβήτη, διπλασιάστε τις προσπάθειές σας για να αποφύγετε την εξέλιξη του διαβήτη. Όχι μόνο ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού, αλλά μπορεί επίσης να βλάψει τα νεφρά, τα νεύρα και τα μάτια σας.

Η υγιεινή διατροφή και οι συνήθειες άσκησης θα πρέπει επίσης να βελτιώσουν τις τιμές της αρτηριακής σας πίεσης και της χοληστερόλης. Εάν οι τιμές του σακχάρου στο αίμα σας πληρούν τα κριτήρια για πλήρη διαβήτη (126 mg/dL ή υψηλότερο), οι εθνικές οδηγίες προτείνουν να πάρετε ένα φάρμακο στατίνης, ακόμη και αν η χοληστερόλη σας δεν είναι αυξημένη.

Τι γίνεται με τις αναφορές ότι η λήψη στατινών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη ενός ατόμου;

Είναι αλήθεια ότι μια σειρά από μελέτες έχουν δείξει μια μέτρια αύξηση των νέων περιπτώσεων διαβήτη μετά την έναρξη λήψης στατινών, λέει ο Δρ Γκάντα. Ωστόσο, αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να έχουν ήδη προοριστεί να αναπτύξουν διαβήτη ούτως ή άλλως, με βάση τον κοινό τρόπο ζωής ή τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου. Και πάνω από όλα, τα οφέλη από τη λήψη μιας στατίνης υπερτερούν του κινδύνου για διαβήτη. «Η πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων είναι πολύ πιο σημαντική από την πρόληψη του διαβήτη», λέει ο Δρ Γκάντα.

Πηγή: HarvardHealth