Η λεύκη είναι μια ασθένεια στην οποία η χρωστική των κυττάρων του δέρματος, τα μελανοκύτταρα, καταστρέφονται σε ορισμένα σημεία του σώματος.

Οδηγεί σε αποχρωματισμένες ή λευκές κηλίδες στο δέρμα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Μπορεί να είναι εστιακή ή εντοπισμένη και να εντοπίζεται σε μία περιοχή ή μπορεί και να επηρεάσει διάφορες περιοχές του σώματος.

Επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Είναι αυτοάνοσο νόσημα.

Δεν ανήκει στα λοιμώδη  ή μεταδοτικά νοσήματα και δε μεταδίδεται με σωματική επαφή από  τον πάσχοντα στους υγιείς. Οι ηλικίες εμφάνισης της νόσου είναι συνήθως τα 10-30 έτη ωστόσο έχουν αναφερθεί και περιστατικά με λεύκη μετά τη γέννηση. Το 50% των περιπτώσεων εκδηλώνεται πριν από την ηλικία των 20 ετών ενώ 95% των ασθενών προσβάλλονται πριν από την ηλικία των 40 ετών. Σε μερικές οικογένειες υπάρχει προδιάθεση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από λεύκη χάνουν το χρώμα στο δέρμα τους. Το προσβεβλημένο δέρμα μπορεί να ανοίξει σε τόνο ή να γίνει εντελώς λευκό.

Η λεύκη ταξινομείται σε τμηματική, όταν καταλαμβάνει ένα μέρος του σώματος όπως το πόδι ή το χέρι  και σπανίως εξελίσσεται σε γενικευμένη μορφή και σε γενικευμένη όταν ο αποχρωματισμός συνήθως είναι συμμετρικός και παρουσιάζεται σε διάφορα μέρη του σώματος. Η εξέλιξη είναι απρόβλεπτη. Ορισμένες κηλίδες σταθεροποιούνται, ενώ άλλες εξαφανίζονται.

Πολλοί ασθενείς δεν έχουν άλλα συμπτώματα και αισθάνονται υγιείς. Ορισμένοι ασθενείς αναφέρουν ότι το δέρμα που έχει προσβληθεί από λεύκη παρουσιάζει φαγούρα ή επώδυνη αίσθηση.

Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει τις δυστροφίες του αιδοίου.

Η δυστροφία είναι μια  διαταραχή  που έχει  σαν  αποτέλεσµα την  αύξηση  της  κερατίνης  και  τη  σχετική  ελάττωση των  αγγείων, έτσι  ώστε  το  δέρµα  του  αιδοίου    να έχει  λευκωπή  εµφάνιση.  Οι  δυστροφικές  αλλοιώσεις είναι  γνωστές  και  ως  λευκές  βλάβες  του αιδοίου.

Αυτές  οι  βλάβες  πρέπει  να  υποβάλλονται  σε  βιοψία  ,γιατί υπάρχει  η  πιθανότητα  να  συνυπάρχει  καρκίνος  του  αιδοίου  ή ατυπίες  ,που  µετά  ένα  χρονικό  διάστηµα  να  µεταπέσουν  σε καρκίνο.  Η  πεποίθηση, ότι  οι  λευκές  βλάβες  του  αιδοίου  είναι πάντοτε  προκαρκινική  κατάσταση,  βρίσκεται  τα  τελευταία χρόνια  υπό  αίρεση.

Οι  δυστροφικές  βλάβες  του  αιδοίου  ταξινοµούνται  σε  3 κατηγορίες  : –Α)την οµάδα του σκληρυντικού  και  ατροφικού  λειχήνα –Β)την οµάδα των υπερπλαστικών  αλλοιώσεων  και –Γ)την οµάδα των  µικτών  µορφων.

Με  την  πάροδο  της  ηλικίας  ελαττώνεται  η  παραγωγή  των οιστρογόνων  και  έτσι  το  δέρµα  και  οι  υποδόριοι  ιστοί  παθαίνουν ατροφική  εκφύλιση.  Στο  ατροφικό  αυτό  δέρµα  αναπτύσσεται  ο σκληρυντικός  και  ατροφικός  λειχήνας.

Οι  χρόνιες  φλεγµονές  του  αιδοίου  και  του  κόλπου,  έχουν  ως αποτέλεσµα  υπερκεράτωση  και  πάχυνση  του  επιθηλίου  του  αιδοίου. Η  επιδείνωση  της  δυστροφίας  οδηγεί  σε  λεύκανση  της  βλάβης  και αποτελεί  το  χρόνιο  λειχήνα  ή  νευροδερµατίτιδα.  Η  κλινική  εικόνα αντιστοιχεί  στον  πολυχρησιµοποιηµένο  όρο  λευκοπλακία. Μεικτή  µορφή Πρόκειται  για  αλλοίωση  µε  µικτή  κλινική  και  ιστολογική  εικόνα  των παραπάνω  δυστροφικών  καταστάσεων.

Η διάγνωση  των  δυστροφικών  αλλοιώσεων γίνεται με βιοψία για  την  ταξινόµηση  και  αποκλεισµό τυχόν  κακοηθείας.  Για  την επιλογή  της  περιοχής  της  βιοψίας  πραγματοποιείται αιδοιοσκόπηση.

Σήµερα  η  ανάπτυξη  καρκινώµατος  σε  έδαφος  χρόνιας  δυστροφίας  του  αιδοίου είναι  µικρότερη  από  5%.

Μετά  τον  αποκλεισµό  της  κακοήθειας, της  µέτριας  και  της  βαριάς  δυσπλασίας γίνεται  συντηρητική  αγωγή.  Στον  σκληρυντικό  και  ατροφικό  λειχήνα αντιµετωπίζεται  µε  χορήγηση  τοπικά  τεστοστερόνης  (προπιονική τεστοστερόνη). Στις  υπερπλαστικές    δυστροφίες  χωρίς  ατυπίες  χορηγείται τοπικά  κορτικοστεροειδή.

Εφόσον αποκλειστεί η πιθανότητα δυσπλασίας τότε  η λεύκη του αιδοίου χρειάζεται απλή παρακολούθηση. Το καλό με τη λεύκη είναι ότι οι πάσχοντες διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο και ιδίως μελάνωμα.

Σε αυτούς που πάσχουν από ήπιες μορφές λεύκης, η συμβατική θεραπεία περιλαμβάνει τοπικά κορτικοστεροειδή.

Χρήστος Ρ. Ιαβάτσο, MD, MSc, PhD
Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος
Γυναικολόγος Ογκολόγος
Επιμελητής Β’ Γυναικολογικής Κλινικής Ε.Α.Ν.Π. «Μεταξά», Πειραιάς
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Τηλ. Επικοινωνίας: 6980898988
www.driavazzo.gr