<p>Μπορεί το σινεμά να αποδειχθεί πιο συναρπαστικό από μια πραγματικότητα που μοιάζει να το έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει; Το βραβευμένο με Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο ντοκιμαντέρ «Φωτιά στη Θάλασσα», το οποίο κάνει επίσημη πρεμιέρα στη χώρα μας στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 5/4, προσπαθεί να απαντήσει θετικά. </p>
<p>Δεν περίμενε κανείς την προ τριημέρου απονομή των βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου ή το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με το αφιέρωμά του «Πρόσφυγες: Απόδραση προς την ελευθερία» για να καταλάβει ποιο είναι το πιο επείγον κινηματογραφικό θέμα των ημερών μας. Ούτε η απονομή του Χρυσού Φοίνικα των Κανών στο «Dheepan» και της βερολινέζικης Χρυσής Άρκτου στο «Φωτιά στη Θάλασσα» ήταν επιλογές ξεκομμένες από τα διεθνή εξωκινηματογραφικά γεγονότα. <br /><br />Η μεγάλη ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση έχει αρχίσει να περνά πλέον όλο και πιο συχνά από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τις τηλεοπτικές ειδήσεις των οκτώ στις κινηματογραφικές εικόνες, οι οποίες κινδυνεύουν να μείνουν εκκωφαντικά βουβές και αφόρητα κοινότοπες μπροστά σ’ εκείνες της καθημερινότητας. Να όμως που μερικές φορές αυτές καταφέρνουν να εμπνευστούν από ένα εξαντλημένο από την εκμετάλλευση πρώτο υλικό, μετατρέποντάς το άλλοτε σε καθαρή ποίηση και άλλοτε σε σπαρακτική κραυγή.</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl01_AddSpace"> </div>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl02_PnlImage"><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/46.jpg" rel="AthImages"><img src="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/46.jpg" alt=" Ο μικρός Σαμουέλε παίζει στην ύπαιθρο της Λαμπεντούζα" width="640" /></a></div>
<div><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/46.jpg" rel="AthImages">Ο μικρός Σαμουέλε παίζει στην ύπαιθρο της Λαμπεντούζα</a></div>
<p><strong>Ο παράδεισος στη Δύση</strong> <br />Προτού η Γηραιά Ήπειρος μεταμορφωθεί στον επί γης παράδεισο για τον τρίτο κόσμο, το μεταναστευτικό κύμα κινήθηκε για σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα προς την άλλη άκρη του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, όπου για οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς λόγους εκατομμύρια Ευρωπαίοι, αλλά και Λατινοαμερικανοί, αναζήτησαν το αμερικανικό όνειρο. Πριν από τον Σταύρο Τοπούζογλου του Στάθη Γιαλελή («Αμέρικα, Αμέρικα» ) όμως, ελάχιστες φορές ο κινηματογραφικός φακός ανέδειξε έναν πρόσφυγα σε πρωταγωνιστή. <br /><br />Ο κοινωνικά ευαίσθητος Τσάρλι Τσάπλιν ήταν από τους πρώτους με το 30λεπτο «The Immigrant» του 1917, όπως και ο Γάλλος Ζαν Ρενουάρ με το «Τονί» του 1935, εποχή κατά την οποία κυρίως Γερμανοί, Ιρλανδοί και άλλοι Βορειοευρωπαίοι αρχίζουν να μεταναστεύουν δειλά στις χολιγουντιανές εικόνες («Flesh» του Τζον Φορντ, «Crimson Romance» του Ντέιβιντ Χάουαρντ, «Black Fury» του Μάικλ Κέρτιζ, «Come Live with Me» του Κλάρενς Μπράουν, «An American Romance» του Κινγκ Βίντορ ). Ξένοι σε ξένη χώρα, χρησιμοποιούνται συχνά για να μεγεθύνουν τις δραματικές αντιθέσεις μιας θυελλώδους ερωτικής σχέσης («The Rose Tattoo» του Ντάνιελ Μαν ), μέχρι που η καταγωγή τους και τα εξ αυτής προβλήματά τους εισβάλλουν στο mainstream… χορεύοντας.</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl03_PnlImage"><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/47.jpg" rel="AthImages"><img src="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/47.jpg" alt=" Ο Φραντζέσκο Ρόζι στο γύρισμα" width="640" /></a></div>
<div><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/47.jpg" rel="AthImages">Ο Φραντζέσκο Ρόζι στο γύρισμα</a></div>
<p>Το βραβευμένο με δέκα Όσκαρ «West Side Story» του 1961 διασκευάζει τραγουδιστά το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», με τους Πορτορικανούς Μπερνάρντο (Τζορτζ Τσακίρις ) και Ανίτα (Ρίτα Μορένο ) να κλέβουν τις εντυπώσεις. <br />Ακολούθησε το εμβληματικό «Αμέρικα Αμέρικα» του Ηλία Καζάν (1963 ) και μια εποχή παγκόσμιων κοινωνικοπολιτικών αλλαγών, οι οποίες επέβαλαν τον αντιήρωα στο κέντρο του κινηματογραφικού κάδρου. Ο μετανάστης μπορεί πλέον να είναι μαχητικός συνδικαλιστής («The Molly Maguires» του Μάρτιν Ριτ ), γκαφατζής κομπάρσος («Το Πάρτι» του Μπλέικ Έντουαρντς ) ή αφεντικό της μαφίας («Ο Νονός» του Φράνσις Κόπολα ). Στο υπόλοιπο παγκόσμιο σινεμά παραμένει λιγότερο λαμπερός («Οι Μετανάστες» του Γιαν Τρόελ, «Ο Φόβος Τρώει τα Σωθικά» του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ ), αλλά καθιερώνεται πια ως οικεία πρωταγωνιστική φιγούρα, η οποία με το γύρισμα της χιλιετίας μπορεί να διεκδικήσει επιτακτικά τα ίσα δικαιώματά της. <br /><br />Τις τελευταίες δυο δεκαετίες οι πρόσφυγες διασχίζουν τα πλάνα όπως τα διεθνή σύνορα, συνωστιζόμενοι πλέον στη γεωγραφική και κινηματογραφική Ευρώπη («Στα Σύνορα του Κόσμου», «Λίλια για Πάντα», «Η Σιωπή της Λόρνα», «Παράδεισος στη Δύση», «Welcome», «Biutiful», «Το Λιμάνι της Χάβρης», «Samba»… )</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl04_PnlImage"><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/48.jpg" rel="AthImages"><img src="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/48.jpg" alt=" Το κοινό του φεστιβάλ Βερολίνου αποθεώνει τον Φραντζέσκο Ρόζι μετά την προβολή" width="640" /></a></div>
<div><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/48.jpg" rel="AthImages">Το κοινό του φεστιβάλ Βερολίνου αποθεώνει τον Φραντζέσκο Ρόζι μετά την προβολή</a></div>
<p><strong>Η Μεσόγειος φλέγεται</strong> <br />Το «Mediterranea» του Τζόνας Καπρινιάνο είναι μια από τις λίγες ταινίες οι οποίες εστιάζουν στους Αφρικανούς μετανάστες που κινούνται από τα βόρεια παράλια της ηπείρου προς την Ιταλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη πύλη εισόδου προσφύγων στην Ευρώπη μετά τα Βαλκάνια. Το ρόλο της Μυτιλήνης στη συγκεκριμένη διαδρομή διαδραματίζει το νησάκι της Λαμπεντούζα, το οποίο ο Τζιανφράνκο Ρόζι επισκέφτηκε για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2014. <br /><br />Βραβευμένος με Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία το 2013 για το ντοκιμαντέρ του «Sacro GRA», πάνω στην «αόρατη» καθημερινότητα του αυτοκινητοδρόμου που περικυκλώνει τη Ρώμη, ο 51χρονος Ιταλός σκηνοθέτης είχε πρόθεση να γυρίσει μια μικρού μήκους «που θα αποκάλυπτε μια διαφορετική εικόνα του νησιού στη νωχελική και συνένοχη Ευρώπη». Και συνεχίζει: «Για μένα η Λαμπεντούζα δεν ήταν παρά ένας θόρυβος φωνών και εικόνων, παραγόμενος από τηλεοπτικά σποτ, τίτλους σχετικά με θανάτους που σοκάρουν, καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, εισβολών και λαϊκιστικών εξεγέρσεων. Ωστόσο, όταν πήγα στο νησί, ανακάλυψα ότι η αλήθεια βρίσκεται αρκετά μακριά από αυτό που αναπαράγουν τα media και οι πολιτικοί και συνειδητοποίησα ότι θα ήταν αδύνατον να συμπτύξω ένα τόσο σύνθετο σύμπαν σε λίγα μόνο λεπτά».</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl05_PnlImage"><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/49.jpg" rel="AthImages"><img src="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/49.jpg" alt=" Ο γιατρός Πιέτρο Μπαρτόλο, μόνιμα δίπλα στους πρόσφυγες επί τρεις δεκαετίες." width="640" /></a></div>
<div><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/49.jpg" rel="AthImages">Ο γιατρός Πιέτρο Μπαρτόλο, μόνιμα δίπλα στους πρόσφυγες επί τρεις δεκαετίες.</a></div>
<p>Ο Πιέτρο Μπαρτόλο, ο μοναδικός γιατρός της Λαμπεντούζα, του δίνει την πρώτη κινηματογραφική διέξοδο. Παρών σε κάθε έλευση διασωθέντων προσφύγων τα τελευταία χρόνια, έγινε για τον Ρόζι το μάτι που κοιτάζει την παγκόσμια τραγωδία κατάματα και υψώνει απέναντί της το ανάστημά του. «Μετακόμισα στη Λαμπεντούζα και νοίκιασα ένα σπίτι στο παλιό λιμάνι. Ήθελα να πω αυτή την ιστορία μέσα από τα μάτια των νησιωτών, των οποίων ο τρόπος ζωής έχει υποστεί μια σημαντική αλλαγή τα τελευταία 20 χρόνια. <br /><br />Ήρθα σε επαφή με τους ντόπιους και γνώρισα τους ρυθμούς τους, την καθημερινή ζωή και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τα πράγματα. Και μετά συνάντησα τον εννιάχρονο Σαμουέλε, ένα γιο ψαρά. Μέσω της καθαρής και παιδικής ματιάς του θα μπορούσα να πω την ιστορία των κατοίκων με μεγαλύτερη ελευθερία. Τον ακολούθησα ενώ έπαιζε με τους φίλους του, στο σχολείο, στο σπίτι με τη γιαγιά του και στη βάρκα με το θείο του. Ο Σαμουέλε μού επέτρεψε να δω το νησί με μια πρωτόγνωρη καθαρότητα».</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl06_PnlImage"><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/50.jpg" rel="AthImages"><img src="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/50.jpg" alt=" Ο Σαμουέλε με τη σφεντόνα του και σκεφτικός στη βάρκα του" width="640" /></a></div>
<div><a class="AthImages cboxElement" title="" href="http://www.athinorama.gr/lmnts/articles/2513228/50.jpg" rel="AthImages">Ο Σαμουέλε με τη σφεντόνα του και σκεφτικός στη βάρκα του</a></div>
<p>Οι δυο αυτοί ήρωες δίνουν στον Ρόζι τις συμπληρωματικές οπτικές γωνίες για το πανοραμικό πλάνο του πάνω σ’ αυτήν τη μικροσκοπική κουκκίδα στο χάρτη, φορτωμένη πόνο και ελπίδα, αλτρουισμό και βαναυσότητα. «Στο τέλος κατάλαβα ότι το σύνορο, το οποίο κάποτε ήταν η Λαμπεντούζα, όταν οι βάρκες έφταναν στο ίδιο το νησί, μετατοπίστηκε στη θάλασσα. Επιβιβάστηκα λοιπόν σε ένα ιταλικό ναυτικό σκάφος που δραστηριοποιείται στις αφρικανικές ακτές και πέρασα ένα μήνα στο Cigala Fulgosi, λαμβάνοντας μέρος σε δύο αποστολές. Εκεί έμαθα τους ρυθμούς, τους κανόνες και τα έθιμα της ζωής εν πλω, ενώ τρέχαμε από τη μία τραγωδία στην άλλη». <br /><br />Το «Φωτιά στη Θάλασσα» έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς για την ψύχραιμη, μα βαθιά ανθρώπινη ματιά του στα «παρασκήνια» όλων όσων διαδραματίζονται καθημερινά στ’ ανοιχτά της Σικελίας. Η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Μέριλ Στριπ απένειμε ενθουσιασμένη τη Χρυσή Άρκτο στον Τζιανφράνκο Ρόζι, συγχαίροντάς τον για «το επείγον, ευφάνταστο και απαραίτητο σκηνοθετικό επίτευγμά» του. Ακόμα κι ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι δεν έμεινε ασυγκίνητος, δηλώνοντας πως σε μελλοντική συνάντηση κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών θα τους μοιράσει 27 DVD της ταινίας, «κάτι που μπορεί να μεταστρέψει τη συζήτηση για το προσφυγικό». <br /><br />Πριν από τις 14 Απριλίου, οπότε θα βγει κανονικά στις ελληνικές αίθουσες, στις 5/4 το «Φωτιά στη Θάλασσα» θα προβληθεί σε επίσημη avant premiere στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σε εκδήλωση που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου. Παρών θα είναι και ο ίδιος ο Φραντζέσκο Ρόζι, ο οποίος θα παρουσιάσει την ταινία.</p>
<p>Πηγή: athinorama.gr</p>