Πότε μια σχέση καταλήγει σε γάμο και τι παραπάνω προσφέρει αυτή η ένωση;

<p>Οι ερωτικές σχέσεις ενέχουν από κάθε άποψη μια αμφισημία. Ζουν στο παρόν, στο εδώ και στο τώρα, με άτομα που κάθε στιγμή επιλέγουν και επιλέγονται.</p>
<p><em>Γράφει η <strong>Ευγενία Σαρηγιαννίδη</strong></em></p>
<p>Μια κατάληξη των ερωτικών σχέσεων, μεταξύ διαφόρων πιθανών, είναι ο γάμος. Εκείνος εκτός από παρόν στο φαντασιακό των εμπλεκόμενων μερών, ενέχει κάποιο παρελθόν και σίγουρα πολύ «υποσχόμενο μέλλον» και αφορά άτομα που μετά την τέλεση και ολοκλήρωσή του έχουν ήδη επιλέξει. Δυο ανεξάρτητες πορείες συγκλίνουν και συμπορεύονται μέσα σε κλίμα αμοιβαίας δέσμευσης. Οι άτυπες συνευρέσεις διαμέσου του γάμου αποφάσισαν να δεχτούν τα επακόλουθα της προτέρας, αβέβαιης ως προς την έκβασή της, ερωτικής εμπειρίας ή τουλάχιστον διακηρύττουν την πρόθεση αποδοχής τους, όσο διαρκούν τα γαμήλια δεσμά.</p>
<p>Στα πλαίσια αυτά ο γάμος μπορεί να τοποθετηθεί στο μικροσκόπιο δυο διαφορετικών οπτικών: μιας κοινωνικής και μιας ψυχολογικής. Η πρώτη αφορά τον επαναπροσδιορισμό της ερωτικής σχέσης μέσα από τον γάμο, μεταφέροντας την άτυπη ερωτική συνάντηση από το μυστηριώδες σκοτάδι ή λάγνο ημίφως στο φως της κοινωνικής αποδοχής και αναγνώρισης. Στην περίπτωση αυτή, ο γάμος συνιστά την αναγγελία της ανάδυσης μιας νέας «ανδρόγυνης» ύπαρξης με γενέθλιο ημερομηνία την επέτειο γάμου. Ως εκ τούτου, κάθε προετοιμασία περί της τέλεσης ενός γάμου ενέχει στοιχεία που προσιδιάζουν στις μέρες πριν την γέννηση ενός παιδιού. Προσμονή, Χαρά, Άγχος, Ανησυχία, Φόβος, Ανακούφιση, Όνειρα και τόσα άλλα συναισθήματα και σκέψεις που μπερδεύονται το ένα μέσα στο άλλο δημιουργώντας συχνά ένα φαινομενικά αντιφατικό «κράμα συναισθημάτων». Κατά τη διάρκεια του γάμου το Εγώ βαπτίζεται στην κολυμπήθρα του «Εμείς» και στα μάτια του κοινωνικού περιβάλλοντος που πλαισιώνει τα άτομα λαμβάνει νέα ονοματοθεσία. Ο γάμος λοιπόν αποτελεί για το άτομο μια κρίσιμη στιγμή της ζωής του, μεταξύ άλλων βέβαια, όπου συντελείται μέσα σε θεσμικά πλαίσια η ενήλικη κοινωνικοποίησή του, ορίζοντας την νέα ταυτότητά που αποκτά διαμέσου του επιλεγόμενου άλλου, συμμετέχοντος και συντρόφου, κατά κοινή μαρτυρία, για ένα διάστημα απροσδιορίστου ημερομηνίας λήξεως.</p>
<p>Η δεύτερη, πιο ψυχολογίζουσα οπτική, διατείνεται ότι ο γάμος συνιστά μοναδική υπόσχεση ότι το παρελθόν δυο ατόμων θα ενσωματωθεί στο παρόν τους, καθορίζοντας το μέλλον τους. Αποτελεί συγχρόνως ένδειξη της ετοιμότητας δυο ατόμων να ενσωματώσουν το κοινό τους αύριο, στο εν μέρει κοινό, εν μέρει χωριστό σήμερα του καθενός. Στην περίπτωση αυτή, συντελείται η υπέρβαση του εγωκεντρικού κόσμου του καθενός μέσω της εισόδου σε αυτόν του άλλου. Ο γάμος και ειδικότερα ο γάμος που συνυπάρχει με τον έρωτα, οδηγεί τα άτομα να επιβιβαστούν σε ένα όχημα που για τον καθένα το τιμόνι θα το κρατά πάντα ο άλλος, διαγράφοντας την πορεία ενός ταξιδιού ο προορισμός του οποίου διαρκώς επανακαθορίζεται. Βέβαια, οι μετανεωτερικές ατομικότητες μέσα από την αυθάδη εξατομίκευσή τους πρεσβεύουν ότι οι «μικρές υποχρεώσεις δημιουργούν μεγάλους συμβιβασμούς». Και είναι προφανές ότι οι παραπάνω «αυθύπαρκτες» υπάρξεις θεωρούν τον εαυτό τους εξ ορισμού πρωτότυπο και ασυμβίβαστο.</p>
<p>Άλλωστε, η τέλεση ενός γάμου συνιστά μια απόφαση και όπως όλες οι αποφάσεις, έτσι και εκείνη του γάμου, φέρνει τα άτομα αντιμέτωπα με τις συνέπειες των πράξεών τους, καλώντας τα στο «τέλος της ημέρας» να περάσουν από το ταμείο της ζωής πληρώνοντας το τίμημα που αναλογεί στην επιλογή τους. Όμως σε ρευστούς καιρούς σαν τους σημερινούς, όπου η αβεβαιότητα, η αναποφασιστικότητα και η ανασφάλεια βρίσκονται στον πυρήνα της σκέψης των ανθρώπων, η λήψη μιας απόφασης συνιστά από μόνη της μια σχεδόν «δογματική» στάση ζωής. Σήμερα, που στα πανιά της καθημερινότητας του καθενός φυσά ο αέρας της «αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι», το να διαλέγεις το «λιμάνι» από τα «εξωτικά ταξίδια» με τις εναλλαγές και τις πολύχρωμες και πολύμορφες περιπέτειες τους χρειάζεται θάρρος και ισχυρό φρόνημα. Σε χρόνους σαν τους τωρινούς, που ο φαντασιακός κοσμοπολιτισμός των ταξιδιάρικων συνειδήσεων τρυπώνει και στα πιο μύχια διαμερίσματα της ζωής ενός ατόμου, όπως αυτά που φιλοξενούν τις στενές διαπροσωπικές του σχέσεις, το να μην «πεταλουδίζεις» από λουλούδι σε λουλούδι ή από λουλούδι σε τσουκνίδα και τούμπαλιν, παριστάνοντας τον ακούραστο επισκέπτη στις ζωές των άλλων, αλλά να αποφασίσεις να χτίσεις τη δική σου φωλιά, με τον δικό της συγκεκριμένο τόπο, τις δικές της διαρκώς αυξανόμενες υποχρεώσεις και τον δικό σου αποκλειστικό συγκάτοικο απαιτεί ίσως λεβεντιά και γενναιότητα. Συγχρόνως, σε εποχές όπου η οικονομική κρίση καθιστά ακόμη πιο δύσκολο αφενός το πέρασμα από την γονεϊκή οικογένεια στην αυτόνομη διαβίωση, και αφετέρου το μεγάλωμα των παιδιών, η μετανεωτερική άρνηση δέσμευσης, συνεπώς η αποφυγή του γάμου, ντύνεται συχνά με οικονομικού περιεχομένου εκλογικευτικά επιχειρήματα. Διότι είναι δύσκολο να χτίζεις σε μια εποχή που όλα μοιάζουν να γκρεμίζονται και οι παραδόσεις να ερειπώνονται.</p>
<p>Κλείνοντας, ας παραλληλίσουμε τις ερωτικές σχέσεις που καταλήγουν σε γάμο με την επιλογή κατοικίας: Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι κάθε φορά που καθένας από εμάς επιλέγει μια σταθερή περιοχή για να ζήσει, αποκλείει (προσωρινά έστω), όλες τις υπόλοιπες στις οποίες θα μπορούσε να φιλοξενηθεί. Κάθε περιοχή έχει τα υπέρ και τα κατά της. Η εναλλαγή μας επιτρέπει να συλλέγουμε από κάθε μία τα θετικά της και εν συνεχεία να φεύγουμε. Στην περίπτωση αυτή αν κάποιος μας ρωτούσε: «Πού μένεις; Πού είναι η μόνιμη κατοικία σου;», δεν θα μπορούσαμε να απαντήσουμε παρά με εντυπωσιασμό: «Πουθενά μόνιμα. Προσωρινά παντού!». Το δέλεαρ που κρύβεται πίσω από κάθε παρόμοια απάντηση, ιδιαίτερα αν αυτή τοποθετηθεί στο πεδίο των ερωτικών σχέσεων, με μια επιπόλαιη σκέψη φαντάζει μεγάλο. Αν συλλογιστούμε όμως λίγο καλύτερα τι συνεπάγεται η παρατεταμένη διαμονή σε «σώματα συντρόφων – ξενοδοχεία» ίσως επαναπροσδιορίσουμε την αντίληψη μας γύρω από το γάμο (όποια θεσμική μορφή και αν πάρει), προσδίδοντας του μια πιο ρεαλιστική μορφή μακριά από μεγαλόστομες μυθοποιήσεις ή απομυθοποιήσεις. Πιο απλά, να τον αντιμετωπίσουμε ως μια επιλογή ναι μεν καθοριστικής σημασίας, παρόλα αυτά αναστρέψιμη, η οποία μας επιτρέπει να «στεγάσουμε» τις χαρές και τις λύπες μας, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας, τους φόβους και τις δυσκολίες μας πολλαπλασιάζοντας τις δυνάμεις μας με εκείνες του/της συντρόφου/συζύγου πραγματώνοντας στην καθημερινότητα το γνωστό σε όλους μας: «Η ισχύς εν τη ενώσει».</p>
<p> </p>
<p><strong>Ευγενία Σαρηγιαννίδη</strong></p>
<p>Ψυχολόγος, MSc, Υπ. Διδάκτωρ Ψυχολογίας,</p>
<p>Διευθύντρια Δικτύου «psy-counsellors»</p>
<p><a href="http://www.psy-counsellors.gr" target="_blank">www.psy-counsellors.gr</a></p>

Σχετικά άρθρα