Όλοι έχουμε εμμονή με τον έρωτα και τις ερωτικές σχέσεις. Όμως τι ξέρουμε στ’ αλήθεια για τον έρωτα, για την αγάπη;

Γράφει η Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας Dr Sue Johnson, μετάφραση: Ρίτα Βεντούρα 

Από ένστικτο, γνωρίζουμε ότι καμιά άλλη εμπειρία δεν θα επηρεάσει περισσότερο τη ζωή μας -όσον αφορά την ευτυχία μας και την υγεία μας- από το αν θα επιτύχουμε στο να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Ξέρουμε ότι ο έρωτας μάς κάνει ευάλωτους, όμως, από την άλλη, ποτέ δεν νιώθουμε μεγαλύτερη ασφάλεια και δύναμη απ’ όσο όταν είμαστε βέβαιοι πως μας αγαπούν. Γνωρίζουμε ότι στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μας το μόνο που θέλουμε είναι η παρηγοριά από εκείνους που μας αγαπούν. Όμως, παρόλο που στις αρχές του 21ου αιώνα το είδος μας είναι αρκετά έξυπνο ώστε να διασπάσει το άτομο και να πετάξει στο Διάστημα, φαίνεται πως ακόμη δεν έχουμε ξεκαθαρίσει ή κατανοήσει επακριβώς πόσο σημαντικό για την ύπαρξη μας είναι το έντονο συναισθηματικό δέσιμο.

Από πολύ παλιά, σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, όλοι έχουν αποδεχτεί ότι ο έρωτας είναι και θα είναι ένα αίνιγμα, ακατανόητος σε μας από την ίδια του τη φύση. Θυμάμαι τον Πάλαμον, τον φυλακισμένο ιππότη στους Θρύλους του Καντέρμπουρι, που έγραψε ο Τσόσερ τον 14ο αιώνα. Μέσα από τα κάγκελα του κελιού του, «κατασκοπεύει» την ωραία Έμιλι να μαζεύει λουλούδια και να τραγουδάει; Θρηνεί από πόνο και εξηγεί στον ξάδελφο και συγκρατούμενό του Αρκίτα:

(It’s not our prison that caused me to cry. / But I was wounded lately through the eye / Down to my heart, and that my bane will be. / The beauty of the lady that I see / There in that garden, pacing to and fro, / Is cause of all my crying and my woe. / I know not if she’s woman or goddess; / But Venus she is verily, I guess):

Δεν είναι η φυλακή η αιτία των λυγμών μου.
Όμως πληγή βαθιά καρδιάς και οφθαλμών μου.
Η ομορφιά της κόρης που βαδίζει εμπρός μου.
Στον κήπο εκείνο, όπου γεννιέται κι ο χαμός μου.
Έγινε ο λόγος των κλαυθμών και οδυρμών μου.
Γυναίκα είναι ή θεά; Το νου μου έχει μαγέψει·
Της Αφροδίτης τη θωριά ολόιδια έχει κλέψει.

Πολλοί από μας νομίζουμε πως ο έρωτας είναι σαν τα μάγια – έντονα, δυνατά και επικίνδυνα μάγια, που έρχονται από εκεί που δεν τα περιμένεις. Ίσως επειδή ο έρωτας μοιάζει τόσο περίπλοκος και ανυπότακτος, φαίνεται ότι χάνουμε κάθε πίστη στη βιωσιμότητα των σταθερών αισθηματικών σχέσεων. Η απαισιοδοξία βασιλεύει. Κάθε μέρα, διαβάζουμε στις εφημερίδες ή βλέπουμε στην τηλεόραση ρεπορτάζ για διάσημους που απάτησαν τον/τη σύντροφό τους. Βρίσκουμε στο διαδίκτυο σελίδες που εκθειάζουν την αλλαγή συντρόφου ως τον τρόπο για να κατανικήσουμε την αναπόφευκτη κούραση των σχέσεων και διαβάζουμε δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι η μονογαμία είναι μια παλιομοδίτικη και αδιανόητη ιδέα που δεν αξίζει ούτε να τη συζητάμε. Όταν μιλάμε για τον ενήλικο έρωτα, δείχνουμε πραγματικά χαμένοι.

Όλα αυτά σε μια εποχή που, σαν από ειρωνεία, ο έρωτας είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Ένα τσουνάμι από μοναξιά, άγχος και κατάθλιψη σαρώνει τις δυτικές κοινωνίες. Σήμερα, οι ενήλικες συντροφικές σχέσεις είναι συχνά οι μοναδικοί πραγματικά ανθρώπινοι δεσμοί στους οποίους μπορούμε να βασιστούμε, μέσα σ’ αυτόν τον ρευστό και παράλογα πολυπράγμονα κόσμο μας. Η γιαγιά μου ζούσε σε ένα χωριό με τριακόσιους ανθρώπους που της προσέφεραν ένα δίκτυο συντροφιάς και υποστήριξης, αλλά τώρα οι περισσότεροι από μας φαίνεται πως, αν είμαστε τυχεροί, ζούμε σε μια κοινότητα των δύο ατόμων. Η αναζήτηση και η διατήρηση ενός συντρόφου ζωής έχει γίνει ένα πιεστικό οργανωτικό χαρακτηριστικό της ζωής μας, δεδομένου ότι οι άλλοι δεσμοί κοινότητας είναι τόσο περιθωριοποιημένοι. Φαίνεται ότι είμαστε όλο και πιο εξαρτημένοι από τους συντρόφους μας για συναισθηματική σύνδεση και υποστήριξη, ενώ δεν έχουμε ιδέα πώς να δημιουργήσουμε τον έρωτα και πώς να τον κρατήσουμε.

Επιπλέον, φαίνεται λες και πολεμάμε με σθένος την επιθυμία μας για αγάπη και δέσμευση με κάθε τρόπο. Η κοινωνία μας εκθειάζει τη συναισθηματική ανεξαρτησία, από παντού ακούμε πως πρέπει ν’ αγαπάμε πρωτίστως και κυρίως τον εαυτό μας. Ένας φίλος σε μια γιορτή μού έκανε το εξής σχόλιο: «Ακόμα κι εσύ οφείλεις να το παραδεχτείς. Είμαστε γενικά μια απόμακρη και απορριπτική κοινωνία. Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν πια στις ερωτικές σχέσεις. Δεν είναι προτεραιότητά τους. Κανείς δεν έχει καιρό γι’ αυτά τέλος πάντων».

Ως κλινική ψυχολόγος, σύμβουλος ζευγαριών και ερευνήτρια των σχέσεων, όλο και περισσότερο τρομάζω και απογοητεύομαι βλέποντας πού βρισκόμαστε και πού φαίνεται πως πηγαίνουμε. Μέσα από τη δουλειά μου και από τη δουλειά συναδέλφων που εκτιμώ, ξέρω πόσο άστοχος είναι ο κυνισμός και η απελπισία. Σήμερα, έχουμε μια επαναστατική νέα αντίληψη για τον έρωτα, μια οπτική που είναι αισιόδοξη και πρακτική. Θεμελιωμένη στην επιστήμη, αποκαλύπτει ότι ο έρωτας είναι ζωτικός για τη ζωή μας. Και απέχοντας πολύ από το να είναι ακατανόητος, ο έρωτας είναι κατ’ εξοχήν λογικός και κατανοητός. Επιπλέον, είναι ευπροσάρμοστος και λειτουργικός. Ακόμη καλύτερα, είναι εύπλαστος, επανορθώσιμος και ανθεκτικός. Με λίγα λόγια, τώρα κατανοούμε, τελειωτικά και αναμφισβήτητα, ότι ο έρωτας «έχει νόημα». Η λέξη προέρχεται από το ρήμα νοώ, που σημαίνει αντιλαμβάνομαι με τον νου, στοχάζομαι ή σκέφτομαι και κατ’ επέκταση «βρίσκω τον δρόμο για να καταλάβω». Γι’ αυτό ονόμασα το βιβλίο αυτό Νόημα του έρωτα. Σκοπός του είναι να σας βοηθήσει να βρείτε τον δρόμο σας για έναν έρωτα πιο πλήρη και πιο ανθεκτικό στον χρόνο.

Στο Νόημα του έρωτα θα μάθετε αυτό που εγώ η ίδια και άλλοι επιστήμονες ανακαλύψαμε έπειτα από τριάντα χρόνια κλινικών μελετών, εργαστηριακών πειραμάτων και εφαρμοσμένων θεραπειών: ότι η αγάπη είναι ένας βασικός κώδικας επιβίωσης, ότι ένα ουσιαστικό έργο του εγκεφάλου μας ως θηλαστικών είναι να κατανοούμε και να ανταποκρινόμαστε στους άλλους και ότι η ικανότητά μας να βασιζόμαστε στους άλλους είναι αυτή που μας κάνει δυνατούς. Θα μάθετε ότι η απόρριψη και η εγκατάλειψη είναι ενδεικτικά σημεία κινδύνου που μας βυθίζουν σε πραγματικό σωματικό πόνο, ότι το σεξουαλικό πάθος και οι καινοτομίες είναι υπερτιμημένα, ότι ακόμη και τα ζευγάρια που έχουν μια κατεστραμμένη σχέση μπορούν να φτιάξουν τον δεσμό τους, αν καθοδηγηθούν ώστε να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους κάπως διαφορετικά. […]

Όλες οι έρευνες συμφωνούν ότι μια σταθερή σχέση αγάπης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την ανθρώπινη ευτυχία και τη γενική ευημερία. Μια καλή σχέση είναι καλύτερη ασφάλεια υγείας από την πιο προσεκτική δίαιτα και καλύτερη προστασία αντιγήρανσης από όλες τις βιταμίνες. Μια σχέση αγάπης είναι επίσης το κλειδί για τη δημιουργία οικογενειών που διδάσκουν στα παιδιά τους τις απαραίτητες δεξιότητες για τη διατήρηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας: την εμπιστοσύνη, την ενσυναίσθηση και τη συνεργασία. Η αγάπη είναι η ζωτική ουσία του είδους μας και του κόσμου μας.

Ο Jonathan Larson, ο αείμνηστος συνθέτης και θεατρικός συγγραφέας, σε ένα τραγούδι του από το μιούζικαλ Rent ρωτάει ποιο είναι το μέτρο των «πεντακοσίων είκοσι πέντε χιλιάδων εξακοσίων λεπτών», δηλαδή του ενός χρόνου ζωής. Η απάντηση: «Μοιράσου την αγάπη, δώσε αγάπη, διάδωσε την αγάπη… Μέτρα, μέτρα τη ζωή σου με την αγάπη». Τίποτε άλλο δεν έχει νόημα…

Περισσότερα για την επαναστατική νέα επιστήμη των συναισθηματικών σχέσεων, θα βρείτε στο βιβλίο “Το νόημα του Έρωτα” της Dr. Sue Johnson, μετάφραση Μαργαρίτα Κουλεντιανού, επιμέλεια: Ρίτα Βεντούρα.

Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Gutenberg για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

Επίσης μπορείτε να παρακολουθήσετε το Συνέδριο “Σεξουαλικότητα και Σχέσεις” στην Αθήνα στις 27-29 Απριλίου.

Η Dr Sue Johnson, η οποία αποτελεί και την κύρια εμπνεύστρια του Emotionally Focused Therapy (EFT), θα δώσει το “παρών” στο συνέδριο”Σεξουαλικότητα και τις Σχέσεις” που διοργανώνει το ISC International.

Πρόκειται για ένα τριήμερο συνέδριο με τον τίτλο “Συναισθηματικός δεσμός και Τραύμα” που θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 27-29 Απριλίου στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, με συμμετοχή επιφανών ειδικών από όλον τον κόσμο.

Το συνέδριο “Σεξουαλικότητα και Σχέσεις” επίκεντρώνεται σε ένα βασικό θέμα για κάθε επαγγελματία που δεν είναι άλλο από την παροχή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας. Αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία ενημέρωσης για θέματα σεξουαλικότητας και σχέσεων και πώς αυτα έχουν εξελιχθεί αλλά και συνάντησης με έντεκα από τους πιο αναγνωρισμένυος διεθνώς ειδικούς σε αυτό το συναρπαστικό τομέα.

Πληροφορίες για το συνέδριο:

Τόπος διεξαγωγής: 27-28-29 Απριλίου, Ξενοδοχείο Τιτάνια

Κόστος συμμετοχής: 300 ευρώ

Early Bird (μέχρι 31 Ιανουαρίου): 250 ευρώ

Φοιτητές και σπουδαστές (με επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας): 200 ευρώ

Το πλήρες πρόγραμμα θα το δείτε εδώ

Πληροφορίες για το συνέδριο και τις εγγραφές θα βρείτε εδώ: www.international-isc.com καθώς και στη Facebook Page του Συνεδρίου.