Πώς η ενοχή «μασκαρεύεται» σε αγάπη και καταστρέφει μια σχέση;

Η ενοχή είναι ένα συναίσθημα δεσμοφύλακας. Μέσα από την ψυχολογική τιμωρία του εαυτού μας, του δίνουμε το δικαίωμα να επαναλάβει το ίδιο λάθος αφού έχει εξιλεωθεί μέσα από το ψυχικό βασανιστήριο της ενοχής και έχει μεταβεί στην αθωότητα. Μέσα από αυτόν τον φαύλο κύκλο επαναλαμβάνει κανείς τις ίδιες συμπεριφορές. Οι ενοχές είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο καθένας μέσα σ’ έναν γάμο.

Το παρελθόν της ανθρωπότητας και του γάμου είναι σε μεγάλο βαθμό στηριγμένο στις ενοχές. Έτσι, κάθε νέα γενιά είναι πιο φορτωμένη από την προηγούμενη. Οι πουριτανικές θρησκείες έχουν δηλητηριάσει τον αυθορμητισμό της ζωής με ενοχές καθώς έτσι χειρίζονται ευκολότερα τους ανθρώπους και τους μετατρέπουν σε σκλάβους των θεσμών. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που στρέφει τους ανθρώπους ενάντια στον ίδιο τους τον εαυτό. Αν κάποιος είναι παντρεμένος και αισθανθεί συμπάθεια ή αν γοητευθεί από ένα άτομο του αντίθετου φύλου, θα νιώσει ενοχές, θα το εκλάβει ως αμαρτία. Η ζωή όμως έχει τον δικό της ρυθμό, τη δική της μελωδία. Οι ενοχές είναι ένα παιχνίδι του Εγώ, όπου το ένα μέρος του εαυτού στρέφεται εναντίον του άλλου, ακριβώς επειδή μόνον έτσι μπορεί να επιβιώσει το Εγώ – μέσα από τη σύγκρουση.

Το να ελευθερωθεί κανείς από τις ενοχές σημαίνει ότι θα απελευθερωθεί από το βάρος του παρελθόντος. Αυτό που θα μας απελευθερώσει είναι η συνειδητότητα – μόνο η συνειδητότητα θα μπορέσει να βάλει σε τάξη το Εγώ μας χωρίς να οδηγηθούμε σε μια ατελή ελευθερία, μια ελευθεριότητα.

Η συνείδηση δίνει τη λύση διότι, δίχως ενοχές, δε σε ενδιαφέρει ούτε να είσαι άγιος ούτε αμαρτωλός. Κερδίζεις το δικαίωμά να αφήσεις τον εαυτό σου να ζήσει φυσιολογικά, και να γίνει άνθρωπος όχι μέσα από την υποταγή και την πειθαρχία αλλά με το να αποδεχτεί ολοκληρωτικά την αταξία του.

Πολλές φορές, σ’ έναν γάμο η ενοχή λειτουργεί αντισταθμιστικά και κατευναστικά απέναντι σε μια αντίδραση έλλειψης σεβασμού του ορίου του συντρόφου μας: αν, για παράδειγμα, μια γυναίκα πετάξει στα σκουπίδια κάποιες παλιές αναμνηστικές φωτογραφίες του συζύγου της με έρωτες του παρελθόντος, που αποτελούν όμως μέρος της δικής του εξελικτικής πορείας σαν άτομο, θα το αντισταθμίσει ίσως με ένα ρομαντικό δείπνο κάτω από το φως αναμμένων κεριών και με γεμάτο ανταπόκριση σεξ. Το παιχνίδι του κατευνασμού και το μασκάρεμα της ενοχής σε αγάπη μπορεί να παιχτεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και για ένα πλήθος από αιτίες.

Σ’ έναν αυτόφωτο γάμο όμως, ο σύντροφος δε θα αισθανθεί ενοχές επειδή βγήκε για φαγητό με μια παλιά του φίλη. Ούτε θα κατευνάσει την ενοχή του προς τη σύζυγό του και την παραβίαση των ορίων του συμβατικού γάμου κάνοντάς της ένα ακριβό δώρο. Επίσης, αν αυτός το έκανε, η γυναίκα του θα έπρεπε να προβληματιστεί για το κατά πόσο ο ίδιος σέβεται την ελευθερία και το δικαίωμά του σε μια ανοιχτή συντροφικότητα που θα βοηθήσει και τους δύο στην ολοκλήρωση της ατομικότητάς τους.

 

Απόσπασμα από το βιβλίο «Γάμος ή Χαμός» του Μιχαήλ Καρπαθιου. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις iWrite.gr για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

Σχετικά άρθρα