Στρες και τοξική διατροφή: Ένας φαύλος κύκλος!

Πολύ συχνά τρώμε όχι για να ικανοποιήσουμε τη φυσική πείνα, αλλά και για να «σκεπάσουμε» το άγχος,  την πλήξη, το καθημερινό στρες!

Γράφει η Δρ. Άννα Παπαγεωργίου, Κλινική διαιτολόγος – Καθ. φυσικής αγωγής – Διδάκτωρ Ιατρικής σχολής Αθηνών

Διατροφή και Σύστημα Ανταμοιβής

Ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να θυμάται με ποιά ουσία έρχεται  η κατάσταση ηρεμίας που επιθυμεί. Σε καταστάσεις στρες, κόπωσης και αϋπνίας ο εγκέφαλος αναζητά τροφές  που θα τον κάνουν να νιώσει καλύτερα. Άρα με αυτές τις τροφές προσπαθεί να καλύψει το εσωτερικό κενό και να υποστηρίξει το σύστημα ανταμοιβής που είναι υπεύθυνο  για την ευφορία που αισθάνεται ο εγκέφαλος .

Μελέτες για το στρες έδειξαν ότι τα άτομα που εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης είναι πιο πιθανό να καταναλώσουν περισσότερο φαγητό και μάλιστα πλούσιο σε θερμίδες. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα μπορούν να ενεργοποιήσουν το σύστημα της ανταμοιβής προκαλώντας εξάρτηση από το φαγητό αντίστοιχη με αυτή των φαρμάκων και των ουσιών.

Τροφές διεγέρτες του στρες

Τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη,αλάτι, λευκό αλεύρι και οι τροφές που είναι φτωχές σε βιταμίνες και ανόργανα συστατικά διεγείρουν το στρες και αποδυναμώνουν την αντίσταση του σώματος .Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και λίπος διεγείρουν το σύστημα των νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες και ντοπαμίνη) που επηρεάζει τον έλεγχο πόνου, την επιβράβευση, την απόλαυση, την ικανοποίηση και τον εθισμό.

Νευροδιαβιβαστές

Οι νευροδιαβιβαστές είναι ουσίες που εκλύονται από τον εγκέφαλο και είναι υπεύθυνες για τη μετάδοση ηλεκτρικών ώσεων (μηνυμάτων) από νεύρο σε νεύρο. Οι νευροδιαβιβαστές  ρυθμίζουν και επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τη διάθεση του ατόμου. Η παραγωγή τους επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως τη σεξουαλική δραστηριότητα, την άσκηση, το ηλιακό φως  και τη διατροφή.

Οι τροφές περιέχουν πρόδρομες ενώσεις των νευροδιαβιβαστών:

Ενδορφίνες: η δράση τους είναι αναλγητική. Η παραγωγή τους ενεργοποιείται από τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες και λιπαρά.

Νευροπεπτίδιο Υ: η έκκρισή του αυξάνεται σε περιόδους στέρησης τροφής οδηγώντας σε επεισόδια υπερφαγίας.

Σεροτονίνη: χαμηλή σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη και βιώνουν έντονο στρες. Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται με αυξημένη όρεξη και διάθεση για κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε υδατάνθρακες.

Ορμόνες

Η ινσουλίνη είναι η  ορμόνη  που παράγεται σε ειδική μοίρα του παγκρέατος και είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και διατήρηση των απαραίτητων επιπέδων ενέργειας για τις ανθρώπινες λειτουργίες.Έχει τον έλεγχο για τη  μεταφορά  της γλυκόζης  στα  κύτταρα. Σε  περίσσεια γλυκόζης ο  οργανισμός  εκκρίνει πολύ  περισσότερο  ινσουλίνη από το  πάγκρεας. Ειδικά  οι τροφές  ή τα ποτά  με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως είναι τα αναψυκτικά, το αλκοόλ, οι χυμοί – ακόμα και οι φυσικοί «στύβουν» – μακροπρόθεσμα το πάγκρεας για να  παράγει ινσουλίνη προκαλώντας  ακόμα και  σακχαρώδη διαβήτη.

«Διεγέρτες»  Ινσουλίνης

  • Σάκχαρα (Γλυκαιμικός Δείκτης)
  • Απλοί Υδατάνθρακες
  • Στρες
  • Καφεΐνη

Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες απαραίτητη για τη ζωή. Όταν το στρες είναι μακροχρόνιο τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό είναι υψηλά. Η κορτιζόλη φέρνει αντίσταση της δράσης της ινσουλίνης για το  μεταβολισμό της γλυκόζης αποδυναμώνοντας τις άμυνες του οργανισμού.

Σε περιπτώσεις  χρόνιου στρες τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης οδηγούν σε:

  1. Αντίσταση στην ινσουλίνη.
  2. Αύξηση της όρεξης.
  3. Κεντρικού τύπου παχυσαρκία- εναπόθεση λίπους στη κοιλιά.
  4. Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και LDL χοληστερόλης.
  5. Αύξηση δεικτών φλεγμονής.
  6. Πώς βοηθούν οι τροφές να  μειώσουμε το  ΣΤΡΕΣ;
  7. Αύξηση της ελαστικότητας των αγγείων
  8. Διατήρηση Φυσιολογικού Βάρους
  9. Προστασία από τη φλεγμονή ¼κορτιζόλης
  10. Ρύθμιση ορμονών (κανονικός ρυθμός  έκκρισης ινσουλίνης)
  11. Σωστή λειτουργία των  νεφρών
  12. Επιδιόρθωση εκφυλίσεων
  13. Ορθή φυσιολογία του σώματος

Αγχολυτικές Τροφές

  • Σύνθετοι υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη: Διασπώνται αργά και προσφέρουν σταδιακά ενέργεια στο σώμα.
  • Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο: Βοηθούν στη ρύθμιση της κορτιζόλης. Παραδείγματα: ηλιόσποροι,νιφάδες δημητριακών, ξηροί καρποί, σολομός, σπανάκι, σόγια, φασόλια κ.α.
  • Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C: Συμβάλουν στην μείωση της κορτιζόλης αλλά και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος που υπολειτουργεί σε συνθήκες στρες.
  • Βιταμίνες Β από κρέας, άγλυκα πιτυρούχα δημητριακά ,όσπρια ,αυγό, γαλακτοκομικά: προστατεύουν το νευρικό σύστημα και συμβάλουν στον έλεγχο των συναισθηματικών αντιδράσεων.
  • Ω-3 λιπαρά οξέα: σημαντικά στην αντιμετώπιση των φλεγμονών που συνδέονται με το στρες, συμβάλουν στη ρύθμιση των ορμονών του στρες, επηρεάζουν τους νευροδιαβιβαστές.

Το πρόγραμμα «Στρες και τοξική διατροφή» περιλαμβάνει  μια σειρά από βιωματικά ομαδικά  εργαστήρια  όπου  βήμα – βήμα χτίζουμε την επίγνωση της διατροφικής μας ρουτίνας και τις πρακτικές  κίνησης  του σώματος έτσι ώστε να πετύχουμε την ανάκτηση της ισορροπίας και τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής μας υγείας.

  • Mindfulness eating
  • Ασκήσεις χαλάρωσης και ενδυνάμωσης
  • Σωματικές   τεχνικές
  • Σχεδιασμός διατροφικού προγράμματος  χαμηλού στρες
  • Προσδιορισμός  βιολογικών δεικτών

Επισκεφτείτε το www.evrostia-health.gr για περισσότερα διατροφικά tips και μυστικά υγείας και ενημερωθείτε για τα ολιστικά προγράμματα ευεξίας ειδικά σχεδιασμένα για γυναίκες και παιδιά.

Δρ. Άννα Παπαγεωργίου,

Κλινική διαιτολόγος – Καθ. φυσικής αγωγής – Διδάκτωρ Ιατρικής σχολής Αθηνών

Υπεύθ. Σχεδιασμού προγραμμάτων προαγωγής της Υγείας  « Ευρωστία»

Υπεύθυνη Διαιτολόγος Παιδιατρικής  ενδοκρινολογίας  και ελέγχου  Βάρους  Νοσοκομείου «ΜΗΤΕΡΑ»

Σχετικά άρθρα