Η Στέλλα Κάσδαγλη είναι μητέρα δύο κοριτσιών, εργαζόμενη και μια γυναίκα με όραμα. Είναι συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women On Top, ενώ έχει στο ενεργητικό της πολλά για τα οποία είναι περήφανη, όπως η συγγραφή βιβλίων. Mαζί με τις συνιδρύτριές της έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο για την επαγγελματική και οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα και συμπερίληψη στην εργασία.

Ξεκινώντας όλο αυτό δεν είχε στο μυαλό της να δημιουργήσει μία startup εταιρεία που θα την έκανε πλούσια. Δεν είχε φανταστεί πως θα έβρισκε κάτι που θα λάτρευε και στο οποίο θα αφοσιωνόταν. Το 2012, όπως λέει η ίδια, το κλίμα στην Ελλάδα δεν ήταν ιδανικό για αυτό που πήγαινε να ξεκινήσει.
Ήταν κάτι που χρειάστηκε να χτιστεί σιγά σιγά, αλλά από την στιγμή που η ίδια και οι συνεργάτιδες της άρχισαν να το εξηγούν με τον τρόπο που θέλανε και η πληροφορία έφτανε σε γυναίκες που την είχαν πραγματικά ανάγκη, το «κλικ» έγινε πολύ γρήγορα. Ήταν μία υπαρκτή ανάγκη που η Στέλλα και η ομάδα της βρήκαν απλώς τον τρόπο να την καλύψουν.

Το όραμά της ήταν να δημιουργηθεί ένα δίκτυο με μέντορες από όλα τα επαγγελματικά πεδία και γυναίκες από όλα τα επίπεδα εμπειρίας στον εργασιακό χώρο. Έτσι θα μπορούσαν να βοηθήσουν και γυναίκες που μόλις ξεκινάνε την καριέρα τους αλλά και άλλες που στοχεύουν σε μία καλύτερη θέση.«Μέσα από το mentoring, αλλά και τα σεμινάρια επιμόρφωσης, έχουμε υποστηρίξει νέες γυναίκες να βρουν την πρώτη τους δουλειά, αλλά και γυναίκες που έχουν μείνει για κάποια χρόνια εκτός της αγοράς εργασίας, να ξαναμπούν. Έχουμε υποστηρίξει γυναίκες να ξεκινήσουν μια επιχείρηση και άλλες να μάθουν περισσότερα για το πώς να διαχειρίζονται καλύτερα τα οικονομικά τους».

Ποια είναι η ανταπόκριση των γυναικών στο mentoring, είναι κάτι που πετυχαίνει πάντα;

«Φυσικά υπάρχουν γυναίκες που αναζητάνε αρχικά mentoring αλλά τελικά δεν είναι έτοιμες να το δεσμευτούν σε αυτό, ισχύει όμως και το αντίθετο. Μία γυναίκα που θέλει να γίνει μέντορας να μην είναι έτοιμη τελικά να δεσμευτεί σε αυτό. Όπως ισχύει και στην ίδια την ζωή κάποιες φορές θα συναντήσουμε σχέσεις που δεν λειτουργούν», λέει χαρακτηριστικά.

«Το mentoring είναι μία σχέση που χρειάζεται χτίσιμο. Χρειάζεται συνέπεια και προσήλωση στις αποφάσεις που παίρνονται, χρειάζεται σεβασμό του χρόνου και των πόρων που διαθέτει μία άλλη γυναίκα για να βοηθήσει και να καθοδηγήσει. Είναι μία σχέση, που όπως όλες χρειάζεται δύο άτομα για να λειτουργήσει και είναι φυσικό να αποδεχόμαστε πως κάποιες φορές αποτυγχάνει. Δεν είναι ένα προϊόν που το αγοράζεις με συγκεκριμένες προδιαγραφές και είναι αυτονόητο πως θα λειτουργήσει. Αναγνωρίζοντας λοιπόν πως όλες οι σχέσεις δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, είμαστε εδώ, πρόθυμες να βρούμε εναλλακτικές», επισημαίνει.

Mentoring και ψυχοθεραπεία: Θα μπορούσαν να υπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ των δύο;

Απαντώντας σε αυτό η Στέλλα κάνει ξεκάθαρο πως «το mentoring δεν μπορεί να παρομοιαστεί με την ψυχοθεραπεία, γιατί η συμβουλευτική που παρέχουμε αφορά καθαρά εργασιακά θέματα. Φυσικά μέσα σε αυτά συνυπάρχουν και άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την οικογένεια ή την αυτοπεποίθηση της κάθε γυναίκας, αλλά σε τελική ανάλυση αφορούν την επαγγελματική τους ζωή. Ακόμη η κάθε μέντορας δεν έρχεται ως ειδικός για να σου πει τι πρέπει να κάνεις ούτε έχει απαραίτητα κάποια επιστημονική κατάρτιση στη συμβουλευτική. Αντίθετα έρχεται για να μοιραστεί την εμπειρία της σε επαγγελματικό επίπεδο».

Σε αυτό το σημείο παραδέχεται πως συχνά συναντούν γυναίκες που έχουν βαθύτερα θέματα που πρέπει να λύσουν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως μόνο οι γυναίκες, που χρειάζονται για παράδειγμα ψυχοθεραπεία, αντιμετωπίζουν προβλήματα στην επαγγελματική τους ζωή. Όπως λέει, όλες οι γυναίκες μπορεί να συναντήσουν προβλήματα στον χώρο εργασίας τους.

Τι ψάχνουν οι γυναίκες ερχόμενες σε εσάς;

«Οι γυναίκες ερχόμενες στο Women On Top και στην ομάδα του, διευκολύνουν άλλες γυναίκες να κάνουν πράγματα που θα έπρεπε έτσι και αλλιώς να είναι στην βάση της κοινωνίας και να θεωρούνται δεδομένα. Διευκολύνουν την ανάπτυξη της επικοινωνίας, βοηθώντας έτσι γυναίκες που για παράδειγμα μπορεί να ζουν σε κάποιο μη αστικό κέντρο και κατά επέκταση να μην έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζονται για να ανέλθουν επαγγελματικά».

Συναντάτε γυναίκες οι οποίες έχουν βιώσει κακοποίηση στο σπίτι τους και με ποιο τρόπο τις αντιμετωπίζετε;

«Στο Women On Top ασχολούμαστε με θέματα ισότητας στον επαγγελματικό χώρο. Έχουμε δει βέβαια περιπτώσεις που η ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία συνυπάρχουν επηρεάζοντας τις γυναίκες στο να μη μπορούν να βρουν δουλειά. Όταν υπάρχουν τέτοια ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται από ειδικούς και καταρτισμένους επιστήμονες. Ένα από τα πράγματα που μπορεί έμπρακτα το Women OnTop να προσφέρει στις γυναίκες είναι να τις υποστηρίξει στην εύρεση εργασίας που μελλοντικά θα τις βοηθήσει να φύγουν από μία τοξική σχέση. Μέσω των κοινοτήτων που δημιουργεί ο οργανισμός οι συμμετέχουσες έχουν την δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν πράγματα για την ισότητα και να νιώσουν πιο δυνατές. Πατριαρχία, έμφυλοι ρόλοι, στερεότυπα και ισότητα είναι έννοιες που ενδιαφέρουν και αφορούν τις κοινότητες αυτές, μέσα από τις οποίες οι γυναίκες βοηθιούνται στο να κατανοήσουν ποια συνθήκη στο πλαίσιο της εργασίας τους μπορεί να περιέχει στοιχεία παρενόχλησης”.

Έχεις δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία ή έχεις νιώσει ποτέ να σε υποτιμούν οι άντρες;

Απαντώντας σε αυτό, η Στέλλα μας αναφέρει πως έχει εργαστεί κυρίως σε περιβάλλοντα που εργάζονταν ως επί το πλείστον γυναίκες και δεν έχει δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση αν και θεωρεί πως αυτό είναι κυρίως θέμα τύχης. «Μπορεί να συμβεί παντού και σε όλες και δυστυχώς σήμερα είναι τόσα τα περιστατικά που όλο αυτό φαντάζει σαν μία κανονικότητα. Για να βάλουμε όμως τέλος σε όλα αυτά, δεν αρκεί μόνο μία γυναίκα μεμονωμένα να βγει να μιλήσει και να καταγγείλει, αλλά χρειάζονται πολλές καταγγελίες».

Ωστόσο έχει δεχτεί τον λεκτικό υποβιβασμό από άντρες που συνηθίζουν να αποκαλούν τις γυναίκες «κοριτσάκι μου», «μωρό μου» ή «αγάπη μου», ή να τις ρωτάνε «Εσύ τι άλλο κάνεις εκτός από το να είσαι μαμά;».

Ο ρόλος της μητρότητας

Ρωτώντας την για το ποιος ρόλος υπερτερεί στην ζωή της εκείνος της μητρότητας ή εκείνος της Στέλλας που εργάζεται για τις γυναίκες, εκείνη απαντάει πως ελπίζει να μην χρειαστεί ποτέ να διαλέξει, δείχνοντας έτσι την ισορροπία που προσπαθεί να διατηρεί στην ζωή της. Φυσικά τα παιδιά της είναι το Α και το Ω στην ζωή της, ωστόσο δεν μπορεί να τα διαχωρίσει. Τα νιώθει δύο πράγματα αλληλένδετα, αφού όπως λέει ακόμα και το Women On Top ξεπήδησε από την δική της ανάγκη όταν έμεινε έγκυος στην πρώτη της κόρη.

Υπήρξαν αλλαγές στην ζωή σου μετά την γέννηση της πρώτης σου κόρης;

«Φυσικά, και για πρακτικούς λόγους, γιατί δεν κοιμάσαι, γιατί αλλάζει η καθημερινότητά σου, αλλά και για ψυχολογικούς λόγους. Έχω χωρίσει κι εγώ και ξέρω ότι, όταν γίνεσαι γονιός αλλάζεις σαν άνθρωπος και πολλές ισορροπίες στην ζωή σου διαταράσσονται». Έτσι εξηγεί πως όλα αυτά που αλλάζουν μπορεί να κάνουν ένα ζευγάρι να επαναδιαπραγματευτεί κάποια πράγματα μέσα στην σχέση και αυτός είναι ένας από τους λόγους που μπορεί να οδηγήσουν στον χωρισμό. «Περνάει το πρώτο τσουνάμι και μπορεί να δεις πως με τον σύντροφό σου δεν υπάρχει πια αυτό που σας συνέδεε, είναι συχνό αυτό».

Ο μεγαλύτερος φόβος που έχεις στην ζωή…

«…ήταν η ιδέα του να μην υπάρχει κάποιος που σε αγαπάει, η αίσθηση του αποκλεισμού από τους άλλους, πιστεύω πως είναι ο μεγαλύτερος φόβος όλων των ανθρώπων. Όταν όμως έγινα μητέρα όλα αυτά μπήκαν σε δεύτερη μοίρα. Τώρα η μεγαλύτερή μου έγνοια είναι τα δύο μου παιδιά».

Νιώθεις πως έχεις αγαπήσει και έχεις αγαπηθεί στην ζωή σου;

«Η αγάπη δεν είναι κάτι που το βλέπεις, αλλά κάτι που το νιώθεις. Ξέρεις πως κάποιος σε αγαπάει αλλά δεν το αξιολογείς κάθε μέρα το ίδιο. Ούτε σου αρκεί απλά να σε αγαπούν οι γονείς σου, γιατί αυτό δεν σου καλύπτει εξολοκλήρου την ανάγκη που έχει ένας άνθρωπος να ανήκει κάπου, να ανήκει σε σύνολα, σε μία σχέση. Η αγάπη των γονιών είναι σημαντική, χωρίς βέβαια να μας προστατεύει από τον φόβο της απόρριψης ή της μοναξιάς».

Πράγματα που μας σημαδεύουν

Δύο πράγματα που έχει βιώσει (απόρριψη και μοναξιά), τα θεωρεί τραυματικά και τρομακτικά. Είναι πράγματα, όπως λέει, που «για να τα διαχειριστείς πρέπει να περάσει χρόνος και να τα αναλύσεις σε βάθος, να αλλάξεις για να τα αντιμετωπίσεις». Αυτά είναι όμως και τα πράγματα που την έκαναν να είναι εδώ σήμερα, εφόσον της δίδαξαν πολλά.

Χωρίς να μασάει τα λόγια της αποκαλύπτει πως η ψυχοθεραπεία είναι μέρος της ζωής της από την ηλικία των 16. Παρότι η ίδια μιλάει ανοιχτά για αυτό διακρίνοντας τον ρόλο που έπαιξε στην ζωή της, πιστεύει πως άλλοι το αντιμετωπίζουν ως ταμπού. Εκτός του ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί «να κοστίσει μία περιουσία», πολλοί φοβούνται τον στιγματισμό και καταφεύγουν εκεί μόνο όταν νιώσουν πως το πρόβλημά τους είναι πάρα πολύ σημαντικό».

Τι σε οδήγησε στην απόφαση να κάνεις ψυχοθεραπεία;

«Είχα ψυχογενή ανορεξία, έπρεπε να το αντιμετωπίσω…Στα 16 έχεις αντίληψη πόσο δυστυχισμένη μπορεί να νιώθεις, έχεις αντίληψη πως υπάρχει αυτό το πράγμα που λέγεται ψυχική υγεία». Καταλάβαινε την σημασία της ψυχικής υγείας και πήρε τα ηνία για να καθοδηγήσει την δική της ζωή. Συχνά οι αιτίες των διατροφικών διαταραχών αλλά και άλλων ψυχικών ασθενειών, βρίσκονται στην παιδική μας ηλικία. «Βρίσκονται στον τρόπο που μεγαλώνουμε και στον τρόπο που μαθαίνουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας».

Πώς βιώνεις τον ανταγωνισμό που έχει ο χώρος;

Μιλώντας γενικότερα για την πορεία της και τα επαγγελματικά και προσωπικά της βήματα και βιώματα θεωρεί πως «όταν κάνεις κάτι και το κάνεις καλά είναι λογικό να υπάρξει ανταγωνισμός». Επικροτεί τον υγιή ανταγωνισμό που περιλαμβάνει την συνεργασία και τον σεβασμό στους άλλους, που είναι αποτέλεσμα των αξιών και της προσωπικής ποιότητας του ανθρώπου. «Για εμένα λειτούργησε θετικά», λέει. «Έμαθα έτσι πολλά πράγματα για τον εαυτό μου και για τους άλλους».
«Παρατηρώντας ποια πράγματα σε ενοχλούν και ποια πράγματα θαυμάζεις στους άλλους γύρω σου μαθαίνεις τι είναι σημαντικό για σένα στη ζωή». Για εκείνη είναι σημαντική η ευγένεια, ο σεβασμός στα όρια του άλλου και η ειλικρίνεια, αξίες αδιαπραγμάτευτες στην ζωή της.

Έτσι έμαθε και εκείνη να μπορεί να βάζει τα δικά της όρια και να μπορεί να διαπραγματευτεί με τους άλλους, να συνυπάρξει και να συνεργαστεί. Πράγματα που την δυσκόλεψαν αλλά στην συνέχεια της έδωσαν να καταλάβει πως όλοι μπορούμε να συνυπάρχουμε χωρίς να νιώθουμε τον ανταγωνισμό ως ένα αγκάθι στις σχέσεις μας.

Πώς ζούμε σε μία «ανδροκρατούμενη κοινωνία»;

«Οι άντρες δεν δέχονται τις γυναίκες εύκολα σε ένα “ανδροκρατούμενο περιβάλλον”, γιατί έχουν μεγαλώσει σε μία κοινωνία στην οποία οι άντρες θεωρούνται πιο ισχυροί. Ο μπαμπάς τους έφερνε περισσότερα χρήματα στο σπίτι από τη μαμά τους, η μαμά τους μπορεί να μην δούλευε καν, στο σχολείο ο γυμναστής έβαζε τα αγόρια να παίζουν ποδόσφαιρο και τα κορίτσια να χορεύουν παραδοσιακούς χορούς. Οι γονείς τους μπορεί να τους μάθανε πως δεν χτυπάμε τα κορίτσια, αλλά γιατί; Επειδή είναι αδύναμες ή επειδή γενικά είναι σημαντικό να μην χτυπάμε τους ανθρώπους; Στις διαφημίσεις βλέπουμε γυναίκες να φλερτάρουν με την κάμερα και να μην ασχολούνται με κάτι που τους αρέσει, απλά να χαμογελάνε. Στη λογοτεχνία και στην τέχνη οι γυναίκες έχουν συγκεκριμένους ρόλους.

Όλοι έχουμε αυτήν την εικόνα για το πώς πρέπει να είναι τα πράγματα, η οποία πιστεύω πως αλλάζει, απλά αλλάζει πάρα πολύ σιγά. Κάνουμε στην ουσία πολύ μικρά βήματα σε ένα μεγάλο δρόμο».

Ποιον άνθρωπο έχεις πρότυπο στην ζωή σου και στο πως θέλεις εσύ να ζεις;

Όλες τις γυναίκες που προσπαθούν να αναγνωρίζουν τις επιθυμίες τους και να μην τις ξεχνάνε -άσχετα από το αν καταφέρνουν να τις ικανοποιήσουν ή όχι.

Τι θα έλεγες σε αυτές γυναίκες…;

«Μπορούμε να κάνουμε δύσκολα πράγματα».