Νέα κριτήρια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διάγνωση άνοιας βάσει μιας απλής εξέτασης αίματος, ακόμη και ελλείψει εμφανών συμπτωμάτων.
Για να διαπιστωθεί αν κάποιος πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ απαιτείται συνήθως μια εκτεταμένη διαγνωστική διαδικασία. Ο γιατρός λαμβάνει το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, συζητά τα συμπτώματα, εξετάζει με λεκτικές και οπτικές γνωστικές δοκιμασίες.
Ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε σπινθηρογράφημα ΡΕΤ, μαγνητική τομογραφία ή παρακέντηση της σπονδυλικής στήλης – εξετάσεις που ανιχνεύουν την παρουσία δύο πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, των αμυλοειδών πλακών και των συμπλεγμάτων tau -, οι οποίες συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Όλα αυτά ίσως αλλάξουν δραματικά εάν τα νέα κριτήρια που προτείνονται από μια ομάδα εργασίας της Ένωσης Alzheimer υιοθετηθούν ευρέως.
Οι τελικές συστάσεις της, που αναμένονται αργότερα φέτος, θα σπεύσουν μια αλλαγή που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη: από τον ορισμό της νόσου με βάση τα συμπτώματα και τη συμπεριφορά στον καθαρά βιολογικό ορισμό της – με βιοδείκτες, ουσίες στο σώμα που υποδεικνύουν τη νόσο.
Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, αναθεωρημένα κριτήρια για τη διάγνωση και τη σταδιοποίηση της νόσου Αλτσχάιμερ, απαιτεί μια απλούστερη προσέγγιση. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια εξέταση αίματος για την ένδειξη της παρουσίας αμυλοειδούς. Τέτοιες εξετάσεις είναι ήδη διαθέσιμες σε ορισμένες κλινικές και γραφεία γιατρών.
Δεν παίζουν ρόλο μόνο τα συμπτώματα, για να έχει κανείς τη νόσο
«Κάποιος που έχει ενδείξεις βιοδεικτών αμυλοειδούς στον εγκέφαλο έχει τη νόσο, είτε έχει συμπτώματα είτε όχι», δήλωσε ο Dr. Clifford R. Jack Jr., πρόεδρος της ομάδας εργασίας και ερευνητής της νόσου Αλτσχάιμερ στην Mayo Clinic.
Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του στην ομάδα εργασίας δεν συνιστούν τη διενέργεια εξετάσεων σε άτομα που δεν έχουν συμπτώματα γνωστικής έκπτωσης. Ωστόσο, αυτό είναι πιθανό να συμβεί. Αν είναι έτσι, ένα σημαντικό ποσοστό θα εξεταστεί θετικά για αμυλοειδές και επομένως θα διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ.
Είναι αυτές οι εξελίξεις αρκετές για να δικαιολογήσουν τη δυνατότητα διάγνωσης υγιών ανθρώπων με μια μη αναστρέψιμη ασθένεια, με βάση μια εξέταση αίματος που ανιχνεύει αμυλοειδές;
Ορισμένοι γιατροί υποβάλλουν ήδη τέτοια αιτήματα.
Η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη θεραπειών που δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί για την πρόληψη της απώλειας μνήμης, της μειωμένης κρίσης και της ενδεχόμενης εξάρτησης που προκαλεί η νόσος.
Οι γιατροί διαγιγνώσκουν πολλές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη και του καρκίνου, με εξετάσεις σε ασυμπτωματικούς ανθρώπους.
Αλλά πόσοι από αυτούς που έχουν αμυλοειδές στον εγκέφαλο (οι περισσότεροι από τους οποίους θα έχουν επίσης εναποθέσεις tau) θα αναπτύξουν τελικά άνοια; «Η απάντηση, δυστυχώς, είναι ότι εξαρτάται», δήλωσε ο Δρ Τζακ.
Ο δρ Jason Karlawish, γηριατρικός και συνδιευθυντής του Κέντρου Μνήμης Penn στη Φιλαδέλφεια, δήλωσε ότι θεωρεί ότι το αμυλοειδές είναι ένας παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ, όπως το κάπνισμα είναι παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο. Αλλά δεν παίζει ρόλο μόνο το αμυλοειδές για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Μελέτες φαρμάκων
Δύο μεγάλες μελέτες φαρμάκων που μειώνουν το αμυλοειδές σε νοητικά φυσιολογικά άτομα, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2027 και το 2029, θα μπορούσαν να παράσχουν τέτοιες αποδείξεις, εάν είναι σε θέση να αποδείξουν ότι η αφαίρεση του αμυλοειδούς προλαμβάνει, αναστέλλει ή αναστρέφει τη γνωστική έκπτωση.
Προς το παρόν, οι προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές «δεν είναι έτοιμες για την κλινική πρακτική», δήλωσε ο Δρ Karlawish.
Μεγαλύτερη προτροπή για έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση
Με την εξέταση αμυλοειδούς ως κριτήριο, «θα υπάρξει μια νέα πανδημία της νόσου Αλτσχάιμερ», προέβλεψε ο Δρ Widera. «Θα υπάρξει μεγάλη προτροπή για την έγκαιρη ανίχνευση».
Μέρος αυτής της προτροπής μπορεί να προέλθει από τους ίδιους τους ασθενείς.
«Βρισκόμαστε στην εποχή της πληροφορίας, όπου οι άνθρωποι ενδιαφέρονται να γνωρίζουν περισσότερα για την τρέχουσα και τη μελλοντική τους υγεία», δήλωσε ο Δρ. Gil Rabinovici, νευρολόγος που διευθύνει το Κέντρο Έρευνας για τη νόσο Αλτσχάιμερ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο.
Μια έγκαιρη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές στον τρόπο ζωής – διακοπή του καπνίσματος, άσκηση, βελτίωση της διατροφής – που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τη συνολική υγεία των ανθρώπων.
