Ο Αναστάσιος Σπαντιδέας, παθολόγος-κλινικός φαρμακολόγος, ,  διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί πώς και γιατί πρέπει να ξεχωρίζουμε τη γρίπη από το κρυολόγημα ώστε ανάλογα να θωρακίζουμε και τον οργανισμό μας.

Γιατί ο κόσμος μπερδεύει τη γρίπη και το κρυολόγημα;

Το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συχνή μορφή λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος. Με τη γρίπη ευθύνονται για όλες  τις χειμερινές επιδημίες κρυολογημάτων. Συνήθως τα κρυολογήματα ο κόσμος τα αποκαλεί γρίπη,  χωρίς αυτό να απέχει πολύ από την πραγματικότητα αφού και οι δύο παθήσεις δημιουργούν παρόμοια συμπτωματολογία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πλέον όλοι ότι από απόψεως αιτιολογίας είναι τελείως διαφορετικές οι δύο παθήσεις, καθώς άλλοι ιοί προκαλούν το κοινό κρυολόγημα και άλλοι τη γρίπη. Γρίπη και κρυολόγημα διαφέρουν επίσης και στη βαρύτητα των συμπτωμάτων αλλά και στην πρόγνωση. Η γρίπη μπορεί να αποβεί ακόμη και μοιραία, διότι συνεπάγεται βαριές επιπλοκές εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά

Ποια συμπτώματα έχει το κρυολόγημα;

Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος συνήθως δεν είναι βαριά αλλά είναι βασανιστικά για όσο διαρκεί το κρυολόγημα και αναγκάζουν σε απουσία από το σχολείο ή την εργασία. Εκδηλώνεται με καταρροή  και μπούκωμα της μύτης, «τρέξιμο» των ματιών, φτερνίσματα, ξερό  βήχα, πονόλαιμο, βραχνάδα, πυρετό, καθώς και ένα γενικό αίσθημα κακουχίας, ανορεξίας και αδυναμίας. Όχι σπάνια κυριαρχούν τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό όπως έμετοι και διάρροια με πυρετό και λείπουν τα συμπτώματα από το αναπνευστικό. Συχνά υπάρχουν πόνοι σ’ όλο το σώμα και ιδιαίτερα στις αρθρώσεις ενώ τα παιδιά μπορεί να παραπονούνται για πόνους στα αυτιά.

Πώς εκδηλώνεται η γρίπη;

Τα συμπτώματα της γρίπης, αν και είναι κατά βάση τα ίδια με αυτά του κοινού κρυολογήματος, δηλ  καταρροή μύτης και ματιών,  φτερνίσματα, ξερός βήχας, πονόλαιμος, βραχνάδα, πυρετός,  είναι συνήθως πιο «βαριά»,  με τον πυρετό να εισβάλει απότομα και να πηγαίνει στα ύψη σε λίγες ώρες, επίσης  να συνοδεύεται από ρίγος και έντονο πονοκέφαλο καθώς  και από εντονότερους πόνους στους μυς και στις αρθρώσεις. Ακόμη,  το αίσθημα αδυναμίας και εξάντλησης είναι εντονότερο από αυτό του κοινού κρυολογήματος.

Τα περισσότερα συμπτώματα διαρκούν περί τις 4 με 10 ημέρες, με αυτά του κοινού κρυολογήματος να υποχωρούν συντομότερα, ο βήχας όμως και το αίσθημα αδυναμίας μπορεί να επιμείνουν  για αρκετές ημέρες.

Πώς μεταδίδονται;

Γρίπη και κοινό κρυολόγημα μεταδίδονται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με την εισπνοή σταγονιδίων που εκπέμπονται από τα «κρυολογημένα ή γριπιασμένα» άτομα με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα. Η μετάδοση επίσης μπορεί να γίνει με τα χέρια.

Όσο πιο στενή είναι η επαφή υγιών ατόμων με τα πάσχοντα άτομα  τόσο πιο εύκολα γίνεται η μετάδοση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ένα παιδί με κοινό κρυολόγημα ή γρίπη μπορεί να «κολλήσει»  σχεδόν όλα τα παιδιά μιας τάξης.

Σε πόσες μέρες μπορεί να «κολλήσει»  κάποιος;

Ο χρόνος επώασης, δηλαδή ο  χρόνος που μεσολαβεί από την είσοδο του ιού στον οργανισμό μέχρι την εκδήλωση των συμπτωμάτων τόσο της γρίπης όσο και του κοινού κρυολογήματος είναι 1-3 ημέρες. Ο ασθενής μπορεί να κολλήσει κάποιον άλλο  3 με 7 ημέρες μετά την εμφάνιση των δικών του συμπτωμάτων.

Μπορούμε να προλάβουμε τη μετάδοσή τους;

Το κοινό κρυολόγημα μπορεί να προληφθεί μόνο με την τήρηση κανόνων υγιεινής, πχ καθαρά χέρια, αποφυγή βήχα ή φτερνίσματος χωρίς χαρτομάντηλο εμπρός στο στόμα και τη μύτη, αποφυγή συγχρωτισμού. Εμβόλιο για το κοινό κρυολόγημα δεν υπάρχει και αυτό γιατί είναι δύσκολο να κατασκευασθεί λόγω του μεγάλου αριθμού των ιών που το προκαλούν (περισσότεροι από 200 ιοί προκαλούν τα κρυολογήματα).

Αντίθετα για τη γρίπη υπάρχει εμβόλιο το οποίο όμως είναι αποτελεσματικό στο 75% των περιπτώσεων. Το εμβόλιο της γρίπης συνιστάται για υπερήλικες, άτομα που πάσχουν από πνευμονοπάθειες ή νεφροπάθειες, διαβητικά άτομα και άτομα που εργάζονται σε υγειονομικές υπηρεσίες.

Πώς αντιμετωπίζονται;

Τις περισσότερες φορές και η γρίπη και το κρυολόγημα περνούν χωρίς να χρειασθεί κάποια ιδιαίτερη αγωγή. Άλλες φορές απαιτείται κάποια ανακουφιστική θεραπεία για να αμβλύνουμε τα συμπτώματα, πχ  αντιβηχικά για το βήχα, αντιπυρετικά για τον πυρετό, αποσυμφορητικά της μύτης για το μπούκωμα και το τρέξιμο της μύτης, παυσίπονα για τον πονοκέφαλο και τους πόνους στις αρθρώσεις και τους μυς.

Η ανάπαυση του άρρωστου  όσο διαρκούν τα συμπτώματα και ιδιαίτερα ο πυρετός, το ελαφρύ φαγητό και τα ζεστά πχ χαμομήλι, γάλα κα τις περισσότερες φορές αρκούν για να ανακουφισθεί το άτομο. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα παιδιά αντενδείκνυται η χορήγηση ασπιρίνης ως αντιπυρετικού, αλλά συνιστάται η παρακεταμόλη.

Για τη γρίπη υπάρχουν ειδικά αντί-ιικά φάρμακα τα οποία προϋποθέτουν την ιατρική συνταγή.

Εκείνο που πρέπει να τονισθεί είναι το ότι δε χρειάζονται αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης.