Η Annie Thérèse Blanche Ernaux είναι η Γαλλίδα συγγραφέας και καθηγήτρια λογοτεχνίας που έλαβε το Νομπέλ Λογοτεχνίας 2022. Το λογοτεχνικό της έργο, κυρίως αυτοβιογραφικό, διατηρεί στενούς δεσμούς με την κοινωνιολογία καθώς η ίδια αντλεί έμπνευση από δικά της βιώματα.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Το πλούσιο λογοτεχνικό της έργο και ο τρόπος που πραγματεύεται τα θέματά της έκαναν την Σουηδική Ακαδημία των βραβείων να μιλήσει «για το θάρρος και την κλινική οξύτητα με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, τις αποξενώσεις και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης».
Γεννημένη στην εξοχή
Η Ernaux γεννήθηκε στη Λιλεβόννη της Νορμανδίας την 1η Σεπτεμβρίου 1940 και μεγάλωσε στο κοντινό Yvetot, όπου οι γονείς της, Blanche και Alphonse Duchesne, διατηρούσαν ένα καφέ και ένα παντοπωλείο σε ένα μέρος της εργατικής τάξης της πόλης. Το 1960 ταξίδεψε στο Λονδίνο όπου εργάστηκε σε βοηθός και φροντίστρια μιας οικογένειας, μια εμπειρία που θα αφηγηθεί αργότερα στο Mémoire de fille (A Girl’s Story) του 2016.
Μετά την επιστροφή της στη Γαλλία, σπούδασε στα πανεπιστήμια της Ρουέν και στη συνέχεια του Μπορντό και πήρε το πτυχίο της ως δασκάλα, ενώ στην συνέχεια απέκτησε ανώτερο πτυχίο στη σύγχρονη λογοτεχνία το 1971. Εργάστηκε για ένα διάστημα σε μια διατριβή που ποτέ δεν τελείωσε, στο Pierre de Marivaux.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Ernaux δίδαξε σε ένα λύκειο στη Bonneville της Haute-Savoie, στο κολέγιο Évire στο Annecy-le-Vieux, στη συνέχεια στο Pontoise, προτού ενταχθεί στο Εθνικό Κέντρο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπου και δίδαξε για 23 χρόνια.
Η κατασκήνωση της άλλαξε την ζωή
Η Ernaux μεγάλωσε σε μία κλασσική μεσοαστική οικογένεια. Φοίτησε σε ένα ιδιωτικό καθολικό γυμνάσιο στο Yvetot κάνοντας παρέα με κορίτσια από πιο μεσαία στρώματα και βιώνοντας για πρώτη φορά ένα είδος ντροπής για τους γονείς και το περιβάλλον της από την εργατική τάξη. Το 1958, στα δεκαοχτώ της, έφυγε από το σπίτι για το καλοκαίρι για να φροντίσει παιδιά σε μια καλοκαιρινή κατασκήνωση.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Εκείνο το καλοκαίρι, ζώντας για πρώτη φορά με μια ομάδα ανθρώπων της ηλικίας της, είχε τις πρώτες της σεξουαλικές εμπειρίες, τις οποίες αφηγήθηκε όπως είπαμε στο πρόσφατο έργο της “A Girl’s Story”. Στο ίδιο βιβλίο, γράφει επίσης για την παραμονή της στο Λονδίνο ως το 1960, και την πρώτη της απόπειρα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η οποία έλαβε τη μορφή εκπαίδευσης δασκάλων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Ρουέν.
Η έκτρωση που έκανε παράνομα
Τα χρόνια που ακολούθησαν την βρήκαν να παντρεύεται και να κάνει δύο γιους, ενώ έγινε δασκάλα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δίδασκε γαλλικά σε ένα γυμνάσιο στο Annecy, στην Haute Savoie. Μία από τις σπάνιες επιστροφές της στη Νορμανδία συνέπεσε με την τελική ασθένεια και τον θάνατο του πατέρα της το 1967.
Το 1974 η Annie Ernaux δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο “Εκκαθάριση”, μια φανταστική αφήγηση που βασίζεται σε αληθινά βιώματά της από την παράνομη έκτρωση που υπέστη το 1964. Το 1977 η ίδια και η οικογένειά της μετακόμισε στο Cergy-Pontoise, μια νέα πόλη στην περιοχή του Παρισιού.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Την εμπειρία αυτή περιέγραψε στο βιβλίο της “Happening”. Εκεί αναδημιουργεί με κόπο τα πραγματικά γεγονότα μέχρι την στιγμή που θα έκανε την έκτρωση βράζοντας τα όργανα της έκτρωσης στη σόμπα της κουζίνας. Έκανε πολλές αποτυχημένες προσπάθειες μέχρι την τελική, αγωνιώδη αποβολή του εμβρύου σε μια πανεπιστημιακή τουαλέτα και το ιατρικό πρόβλημα που ακολουθεί.
Κατά κανόνα, η Ernaux περιλαμβάνει μόνο τις λεπτομέρειες που θυμάται, δεν προστίθεται τίποτα. «Όχι, δεν συμπληρώνω ένα κενό» λέει η ίδια. Αλλά θυμάται τη συσκευασία των μπισκότων που έβαλε τα υπολείμματα. Ήταν για ένα αίσθημα «εγκατάλειψης», λέει. «Υπήρχαν χιλιάδες που είχαν υποστεί μυστικές αμβλώσεις, ήθελα να αναδημιουργήσω την αλήθεια ακριβώς όπως ήταν αυτή τη στιγμή, απαλλάσσοντας τον εαυτό μου από κάθε γνώση για τον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών που θα ακολουθούσε. Επειδή το 1963, το 1964, όταν μου συνέβη, ήταν αδιανόητο να φανταστώ ότι μια μέρα θα επιτρεπόταν η άμβλωση, οι γιατροί δεν θα έλεγαν καν τη λέξη».
Όλη η γραφή της προέρχεται από την «επείγουσα ανάγκη να σώσει κάτι», λέει, για να διατηρήσει τις αναμνήσεις μήπως ξεχαστούν και εξαφανιστούν. Με το Happening, ήθελε να επιβεβαιώσει πως κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε ποτέ ξανά.
Πότε ξεκίνησε να γράφει;
Η Ernaux ξεκίνησε τη λογοτεχνική της καριέρα το 1974 με το Les Armoires vides -Εκκαθάριση- ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα. Το 1984, κέρδισε το βραβείο Renaudot για ένα άλλο από τα έργα της La Place (A Man’s Place), μια αυτοβιογραφική αφήγηση που επικεντρώνεται στη σχέση της με τον πατέρα της και τις εμπειρίες της μεγαλώνοντας σε μια μικρή πόλη της Γαλλίας και τη μετέπειτα διαδικασία της μετακόμισής της σε ενηλικίωση, μακριά από τον τόπο καταγωγής των γονιών της.
Ήδη από τα πρώτα χρόνια της λογοτεχνικής της καριέρας, η Ernaux άφησε τη μυθοπλασία για να επικεντρωθεί στην αυτοβιογραφία. Έτσι, το έργο της συνδυάζει ιστορικές και ατομικές εμπειρίες. Χαρτογραφεί την κοινωνική πρόοδο των γονιών της, τα εφηβικά της χρόνια, τον γάμο της, την παθιασμένη σχέση της με έναν άνδρα της Ανατολικής Ευρώπης, την άμβλωση της, την νόσο Alzheimer, τον θάνατος της μητέρας της και τον καρκίνος του μαστού.
Διεθνής καταξίωση
Για τα βιβλία της “A Woman’s Story”, “A Man’s Place” και “Simple Passion” αναγνωρίστηκαν ως αξιοσημείωτα βιβλία των New York Times, ενώ το “A Woman’s Story’ ήταν φιναλίστ για το Βραβείο Βιβλίου των Los Angeles Times. Τα ιστορικά απομνημονεύματα της Ernaux “Τα Χρόνια” του 2008, που έγινε καλά αποδεκτή από τους Γάλλους κριτικούς, θεωρείται από πολλούς ως το ορόσημό της.
Σε αυτό το βιβλίο, η Ernaux γράφει για τον εαυτό της σε τρίτο πρόσωπο για πρώτη φορά, παρέχοντας μια ζωντανή ματιά στη γαλλική κοινωνία αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Είναι η ιστορία μιας γυναίκας και της εξελισσόμενης κοινωνίας στην οποία έζησε.
Με τα απομνημονεύματά της κέρδισε το 2008 Prix François-Mauriac de la région Aquitaine, το βραβείο Marguerite Duras 2008, το Prix de la 2008 langue française, το 2009 Télégramme Readers Prize και το 2016 Strega European Prize. Επίσης, ήταν φιναλίστ για το 31ο Ετήσιο Βραβείο Μετάφρασης Γαλλο-Αμερικανικού Ιδρύματος, προτάθηκε για το Διεθνές Βραβείο Booker το 2019 και κέρδισε το Βραβείο Warwick 2019 για τις γυναίκες στη μετάφραση.
Κάπως έτσι, η Ernaux έγινε ο 16ος Γάλλος συγγραφέας και η πρώτη γυναίκα, Γαλλίδα συγγραφέας που έλαβε το βραβείο λογοτεχνίας. Συγχαίροντας την, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, είπε ότι ήταν η φωνή «της ελευθερίας των γυναικών και των ξεχασμένων».
