<p><strong>Από την Καλλιόπη Παφίλη, ειδικευόμενη παθολογίας, Διαβητολογικό Κέντρο Β΄Παθολογικής Κλινικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη</strong></p>
<p><strong>και τον </strong></p>
<p><strong>Νικόλαο Παπάνα, Αναπληρωτή Καθηγητή Παθολογίας-Σακχαρώδους Διαβήτη, Υπεύθυνο Διαβητολογικού Κέντρου Β΄ Παθολογικής Κλινικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, </strong><strong>Πρόεδρος Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας</strong></p>
<p> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>                                          Περιφερική Διαβητική νευροπάθεια</strong></p>
<p> </p>
<p><strong>Εισαγωγή:</strong></p>
<p>Η περιφερική διαβητική νευροπάθεια είναι σημαντική, γιατί είναι εξαιρετικά συχνή (αφορά περίπου ένα στα τρία άτομα με σακχαρώδη διαβήτη) και αυξάνει τον κίνδυνο ακρωτηριασμού. Αποτελεί βλάβη των περιφερικών νευρικών ινών σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, αφού πρώτα αποκλειστούν τυχόν άλλα αίτια νευροπάθειας.</p>
<p><strong>Ποια τα αίτια;</strong></p>
<p>Πρόκειται για πολυπαραγοντική νόσο με γενετικό υπόβαθρο και με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου την κακή ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, την υπέρταση, την υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα καθώς και την έκθεση σε διάφορες ουσίες οι οποίες δρουν με τοξικό τρόπο στο νευρικό σύστημα. Η διάρκεια του διαβήτη και η ηλικία είναι επίσης καθοριστικής σημασίας.</p>
<p><strong>Πώς εκδηλώνεται;</strong></p>
<p>Πολύ συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα, και για αυτό το λόγο είναι υπεύθυνος ο γιατρός να ελέγξει την ύπαρξή της, για να ενημερώσει το άτομο και να προληφθούν τραυματισμοί των ποδιών. Όταν παρουσιάζει συμπτώματα, αυτά εντοπίζονται συνήθως στα περιφερικά τμήματα των κάτω άκρων, είναι συμμετρικά και χειροτερεύουν τη νύχτα. Περιλαμβάνουν κάψιμο, μούδιασμα, αίσθημα τρυπήματος από βελόνες ή βαδίσματος σε καρφιά. Σε ηπιότερες περιπτώσεις, τα άτομα παραπονιούνται για βαριά, «σαν κούτσουρο» ή κουρασμένα και αδύναμα πόδια. Μπορεί να συνυπάρχουν μυϊκή ατροφία και παραμορφώσεις του ποδιού (κυρίως γαμψά δάχτυλα και/ή υψηλή ποδική καμάρα).</p>
<p><strong>Πώς διαγιγνώσκεται;</strong></p>
<p>Γίνεται εύκολα με απλά και ανέξοδα μέσα. Επισκοπούνται τα πόδια για παραμορφώσεις και εξετάζονται οι λειτουργίες των νευρικών ινών με απλά εργαλεία (αίσθηση αφής, αίσθηση ζεστού-κρύου, αίσθηση πόνου, αίσθηση δονήσεων, αίσθηση θέσης μελών στο χώρο, μυϊκή ισχύς και αντανακλαστικά με νευρολογικό σφυράκι). Για δοκιμασία ελέγχου και για αυτοεξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το επίθεμα Neuropad: πρόκειται για πολύ εύκολη δοκιμασία, η οποία αξιολογεί τη μεταβολή του χρώματος του επιθέματος αυτού (από χρόνια διαθέσιμο στην Ελλάδα). Ιδίως σε  αμφίβολες περιπτώσεις, βοηθά και η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη για τον καθορισμό της ταχύτητας αγωγής των νεύρων. Τα τελευταία χρόνια δοκιμάζονται και αξιολογούνται επίσης νεότερες επικουρικές διαγνωστικές μέθοδοι, μερικές από τις οποίες αυξάνουν τη δυνατότητα διάγνωσης, ιδίως σε εξειδικευμένα κέντρα και στη χώρα μας.</p>
<p><strong>Ποια η θεραπεία;</strong></p>
<p>Θεμέλιο λίθο αποτελεί η σχολαστική ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος. Η συστηματική άσκηση και η διατήρηση του ιδανικού βάρους σώματος, η αποφυγή του καπνίσματος και της υπερκατανάλωσης αλκοόλ και η ρύθμιση καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου όπως η αρτηριακή πίεση μπορούν επίσης να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην ίδια κατεύθυνση. Η φαρμακευτική θεραπεία αποσκοπεί κυρίως στην ανακούφιση του άλγους. Χρησιμοποιούνται μια σειρά φαρμάκων: αντιεπιληπτικά (κυρίως πρεγκαμπαλίνη, γκαμπαπεντίνη), αντικαταθλιπτικά (αμιτριπτυλίνη, δουλοξετίνη), τοπικά σκευάσματα (λιδοκαΐνη ή καψαϊσίνη), οπιούχα αναλγητικά (μορφίνη, τραμαδόλη) κ.ά. Παράλληλα έχουν δοκιμαστεί και φάρμακα, τα οποία επιχειρούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νευροπάθειας. Το κυριότερο είναι η αντιοξειδωτική ουσία άλφα-λιποϊκό οξύ, η οποία υπάρχει πλέον και στη χώρα μας. Εξαιρετικά σημαντική στην κατεύθυνση της πρόληψης είναι η προστασία των ποδιών από τραυματισμούς, η καθημερινή παρακολούθηση των πελμάτων και η χρήση κατάλληλων υποδημάτων. Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι στη σύγχρονη εποχή αναπτύσσεται ένα πλούσιο ερευνητικό πεδίο που αφορά τη διάγνωση και την θεραπεία της περιφερικής  διαβητικής νευροπάθειας. Έτσι αξίζει ολοένα και περισσότερο τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη να ενημερώνονται για τις εξελίξεις και να είναι σε αξιόπιστη ιατρική παρακολούθηση. </p>