Στη σημερινή κρίση τη θέση των τριάκοντα τυράννων έχουν πάρει οι υπάλληλοι του ΔΝΤ, η λεγόμενη Τρόικα. Η σημερινή κατάσταση θα μπορούσε να ιδωθεί ως επανάληψη της ιστορίας σε σύγχρονη εκδοχή, όπως τότε που χάθηκε η ελευθερία μας και μαζί της η αξιοπρέπεια του Έλληνα άνδρα.
Η ανεργία αντιπροσωπεύει τη σκληρότερη ίσως έκφραση της οικονομική κρίσης και ο αντίκτυπό της στη ζωή του άνδρα είναι τεράστιος. Με δεδομένο ότι η εργασία έχει φτάσει στο σημείο να αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο – σχεδόν προέκταση – της ανδρικής ταυτότητας και σημαντικό μέρος της ύπαρξης του άνδρα, η απώλειά της συνεπάγεται μια ιδιαίτερα επώδυνη και δύσκολη κατάσταση για τον ίδιο. Όταν η ανεργία διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, βιώνεται ως τραυματικό γεγονός αρχικά σε προσωπικό επίπεδο, ενώ στη συνέχεια οι επιπτώσεις επεκτείνονται στο ευρύτερο περιβάλλον. Και παρότι η ανεργία συνεχίζει να γίνεται αντιληπτή ως ατομική/ προσωπική υπόθεση, ακόμη και οι λεγόμενες «ατομικές» συνέπειες έχουν επιπτώσεις στη ζωή της οικογένειας, παρατηρεί ο Gilles Nezosi, ερευνητής του Caisse Nationale des Allocations Familiales. Ο Nezosi υποστηρίζει ότι η ανεργία προκαλεί απώλεια της ταυτότητας, κάτι το οποίο είναι πολύ αποσταθεροποιητικό τόσο για το άνεργο άτομο όσο και για την οικογένειά του. Γιατί χάνοντας κάποιος την εργασία του, χάνει ταυτόχρονα και την αίσθηση της χρησιμότητάς του, που αποτελεί στοιχείο σημαντικό για την ύπαρξή του.
Η στερεοτυπική αντίληψη της κοινωνίας για την εικόνα του άνδρα βασίζεται κυρίως στον εργασιακό του ρόλο και στο επαγγελματικό του προφίλ, ενώ παραγνωρίζει άλλους ρόλους εξίσου σημαντικούς, όπως αυτόν του πατέρα και του συντρόφου. Καθώς, λοιπόν, η εργασία ταυτίζεται με την αποδοχή, η απώλεια της πρώτης διαταράσσει τα θεμέλια της ανδρικής ταυτότητας. Η δυσφορία του άνδρα μεταφέρεται στην οικογένεια, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά του (κυρίως του ίδιου φύλου) αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τη ζωή, διαταράσσοντας τις ισορροπίες στις μεταξύ τους σχέσεις και τελικά επιδρώντας αρνητικά στην ψυχική υγεία όλων των μελών. Ακόμη πιο σοβαρές επιπτώσεις είναι τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας και κατάχρησης ουσιών, που παρατηρούνται μερικές φορές, καθώς και τα ποσοστά θνησιμότητας και αυτοκτονιών στους άνεργους άνδρες, τα οποία είναι 3 φορές υψηλότερα από αυτά που καταγράφονται στους εργαζόμενους άνδρες.
Εν κατακλείδι, η δυσκολία του άνδρα να διατηρεί επαφή με τον εαυτό του και τα συναισθήματά του τον εμποδίζει να έχει μία ουσιαστική σχέση με τη σύντροφο και τα παιδιά του. Κυνηγώντας τις χίμαιρες που επιτάσσει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο άνδρας αποπροσανατολίζεται και παρασύρεται σε επιλογές που τελικά τον εγκλωβίζουν παρά τον διευκολύνουν. Χάνοντας τα όλα, ίσως αναγκαστεί κάποια στιγμή να αναλογιστεί τι δεν πήγε καλά και να κάνει τον απολογισμό του. Άλλωστε, είναι δυστυχώς ίδιον της ανθρώπινης φύσης μας να «μαθαίνουμε» μέσα από τον πόνο και την απώλεια, που μας αφυπνίζουν και μας δίνουν την ευκαιρία να γίνουμε πιο σοφοί. Και αν σκεφτούμε ως συστημικοί θεραπευτές (με την έννοια ότι η παράδοξη ερμηνεία της πραγματικότητας συχνά αποτελεί μέρος του δικού μας τρόπου σκέψης), δεν μπορούμε παρά να διερωτηθούμε μήπως τελικά ο άνδρας του δυτικού κόσμου – στον οποίο ανήκει ο Έλληνας άνδρας – συνηθισμένος καθώς είναι στη συμπεριφορά του υποταγμένου-εξεγερμένου, υποσυνείδητα δημιούργησε αυτή την κρίση, μία σύγχρονη μορφή πολέμου, προκειμένου να αναγκαστεί να βρει ουσιαστικές λύσεις. Λύσεις που αφορούν όχι μόνο την επιβίωση του, αλλά και τη δημιουργία της νέας του ταυτότητας, η οποία θα τον φέρει σε επαφή με τα συναισθήματα και τις ανάγκες του, και θα τον βοηθήσει να ωριμάσει και να προχωρήσει στη ζωή του.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Η επιστροφή του άνδρα: Λύνοντας τη σιωπή αιώνων» της Ελισάβετ Μπαρμπαλιού. Ευχαριστούμε θερμά τις εκδόσεις Πεδίο για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.
