Αυτοεκτίμηση: Πώς θα νιώσετε ότι έχετε αξία;

ΝΕΟΣ: Άρα πώς προχωρά κανείς τώρα; Δεν πρέπει να επαινεί και δεν πρέπει να επιπλήττει. Τι άλλες λέξεις και επιλογές υπάρχουν;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Σκέψου μία φορά που σου πρόσφερε κάποιος μία βοήθεια σε κάποια δουλειά – όχι κάποιο παιδί, αλλά κάποιος ισότιμος με εσένα – και μάλλον θα καταλάβεις αμέσως την απάντηση. Όταν ένας φίλος σε βοηθά να καθαρίσεις το σπίτι σου τι του λες;

ΝΕΟΣ: Tου λέω: «Ευχαριστώ».

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Σωστά. Λες λόγια ευγνωμοσύνης, ευχαριστείς τον φίλο που σε βοήθησε να κάνεις τη δουλειά σου. Μπορεί να εκφράσεις και τη χαρά σου: «Πολύ χάρηκα». Ή να τον ευχαριστήσεις λέγοντας: «Ήταν μεγάλη βοήθεια». Αυτή είναι μία προσέγγιση ενθάρρυνσης που βασίζεται σε οριζόντιες σχέσεις.

ΝΕΟΣ: Αυτό είναι όλο;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι. Το σημαντικότερο είναι να μην κρίνεις τους άλλους. Η κριτική είναι μία λέξη που προκύπτει από κάθετες σχέσεις. Όταν κάποιος χτίζει οριζόντιες σχέσεις, χρησιμοποιεί λέξεις πιο απλής ευγνωμοσύνης, σεβασμού και χαράς.

ΝΕΟΣ: Χμ, η άποψή σας ότι η κριτική δημιουργείται από κάθετες σχέσεις φαίνεται πως ισχύει. Αλλά τι γίνεται με αυτό; Θα μπορούσε η λέξη ευχαριστώ να έχει τέτοια δύναμη ώστε να ανακτήσει κάποιος το θάρρος του; Στο κάτω κάτω, νομίζω πως θα προτιμούσα να με επαινούν, ακόμα και αν οι λέξεις που άκουγα είναι αυτές που προκύπτουν από κάθετες λέξεις.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Το να σε επαινούν σημαίνει, στην ουσία, ότι δέχεσαι την καλή κριτική κάποιου άλλου. Και το μέτρο τού τι είναι καλό ή κακό σε μια πράξη είναι το μέτρο της σύγκρισης του άλλου ανθρώπου. Αν κάποιος αποζητά τον έπαινο, αναγκάζεται να προσαρμόζεται στο μέτρο σύγκρισης του άλλου ανθρώπου και να βάζει φρένο στη δική του ελευθερία. Το «ευχαριστώ», από την άλλη, αντί να αποτελεί κριτική, είναι μία ξεκάθαρη έκφραση ευγνωμοσύνης. Όταν κάποιος ακούει λόγια ευγνωμοσύνης, καταλαβαίνει ότι έχει συμβάλλει στον άλλο άνθρωπο.

ΝΕΟΣ: Οπότε, ακόμα κι όταν κρίνεσαι ως «καλός» από τον άλλο, δεν νιώθεις ότι έχεις συμβάλλει;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ακριβώς. Αυτό είναι ένα σημείο που συνδέεται και με την επόμενη συζήτηση που θα κάνουμε – η ψυχολογία του Άντλερ δίνει μεγάλη έμφαση στη «συμβολή».

ΝΕΟΣ: Γιατί;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να πάρει θάρρος; Κατά την άποψη του Άντλερ: «Μόνο όταν ένας άνθρωπος νιώσει ότι έχει αξία μπορεί να αποκτήσει θάρρος».

ΝΕΟΣ: Όταν ένας άνθρωπος νιώσει ότι έχει αξία;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Θυμάσαι όταν συζητούσαμε το θέμα της κατωτερότητας, που είπα ότι αυτό είναι ένα θέμα υποκειμενικής αξίας; Μπορεί κάποιος να νιώσει ότι έχει αξία ή νιώθει άχρηστος; Όταν κάποιος νιώθει ότι έχει αξία, τότε μπορεί να αποδεχτεί τον εαυτό του όπως είναι και να έχει το θάρρος να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του. Επομένως, το θέμα που προκύπτει εδώ είναι το εξής: πώς γίνεται να νιώσει κάποιος ότι έχει αξία;

ΝΕΟΣ: Ναι, ακριβώς! Εξηγήστε το πολύ καλά, σας παρακαλώ.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Είναι σχετικά απλό. Όταν κάποιος μπορεί να νιώσει «είμαι ωφέλιμος» για την κοινωνία, τότε αποκτά πραγματική αίσθηση της αξίας του. Αυτή την απάντηση θα έδινε η ψυχολογία του Άντλερ.

ΝΕΟΣ: Ότι είμαι ωφέλιμος για την κοινωνία;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Το ότι κάποιος μπορεί να λειτουργήσει στην κοινωνία, δηλαδή με τους άλλους ανθρώπους, και να νιώσει ότι χρησιμεύει σε κάποιον. Αντί να νιώθει ότι κρίνεται ως «καλός» από κάποιον άλλο, πρέπει να μπορεί να νιώθει ότι είναι ικανός να συμβάλλει στους άλλους ανθρώπους. Και τότε, επιτέλους, έχουμε αίσθηση της αξίας μας. Όλα όσα συζητάμε για το αίσθημα της κοινότητας και την ενθάρρυνση ενώνονται εδώ.

ΝΕΟΣ: Χμ. Δεν ξέρω, αρχίζει να μπερδεύεται το πράγμα.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Τώρα μπαίνουμε στην καρδιά της συζήτησης. Σε παρακαλώ, συγκεντρώσου σε εμένα λίγο ακόμα. Έχει σχέση με το  νοιάζεσαι για τους άλλους, το να δημιουργείς οριζόντιες σχέσεις και να ακολουθείς τον δρόμο της ενθάρρυνσης. Όλα αυτά συνδέονται με τη βαθιά επίγνωση του «είμαι χρήσιμος σε κάποιον» και, επιπλέον, με το θάρρος να ζεις.

ΝΕΟΣ: Να είμαι χρήσιμος σε κάποιον. Γι’ αυτό αξίζει να ζω…;

Απόσπασμα από το βιβλίο «Τόλμησε να είσαι ο εαυτός σου» των ΙΤΣΙΡΟ ΚΙΣΙΜΙ και ΦΟΥΤΙΚΑΜΕ ΚΟΓΚΑ. Ευχαριστούμε θερμά τις εκδόσεις Ψυχογιός για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

 

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

11 ψυχολογικά tricks για εσένα που δεν έχεις αυτοπεποίθηση!

13 πράγματα που ΔΕΝ κάνουν οι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση

Σχετικά άρθρα