Ο φόβος της αποτυχίας είναι ένα ιδιαίτερα δυνατό συναίσθημα για τους ενήλικες. Έτσι, γίνεται ακόμη δυνατότερο για τους εφήβους που προετοιμάζονται για την ενήλικη ζωή τους και αναλαμβάνουν πιο περίπλοκες ευθύνες. Ένας έφηβος φοβάται την αποτυχία σε πολλούς τομείς της ζωής του και συνήθως σε αυτό συνδράμουν και οι πιεστικές συμβουλές των γονιών που στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν απλώς επιβαρύνουν την ψυχολογία του παιδιού τους.

Ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του εφήβου είναι και οι πανελλήνιες. Για αυτές προετοιμάζεται ήδη από τα 16 του χρόνια για να φτάσει να δώσει στα 18 και συχνά θεωρείται πως το αποτέλεσμά τους θα καθορίσει όλη του την ζωή.

Πρώτο λάθος, λοιπόν, οι πανελλήνιες είναι ένας τρόπος για να ανοίξεις μία καινούρια σελίδα στην ζωή σου, αλλά όχι ο μοναδικός! Δεύτερο λάθος, το αποτέλεσμά τους δεν καθορίζει την ευτυχία σου και κυρίως δεν προσδιορίζει την αξία σου. Είτε αποτύχεις, είτε όχι σημασία έχεις ότι προσπάθησες. Επίσης, είναι πολύ πιθανό και κατανοητό να μην θέλεις να δώσεις πανελλήνιες. Δεν απέτυχες απλώς διαλέγεις έναν διαφορετικό δρόμο, για αυτό πάρε τον χρόνο σου και σκέψου τι θα ήθελες να κάνεις.

Και πάλι σε όποιον δρόμο και να πάρεις η αποτυχία είναι ένα ενδεχόμενο. Αξίζει, όμως, να αγχωθείς για αυτή; Μήπως αντί να την φοβάσαι, να την αγκαλιάσεις γιατί σε προετοιμάζει για την επιτυχία;

Τι κάνει την αποτυχία τόσο τρομακτική;

Η επιτυχία είναι ο επιθυμητός στόχος για κάθε τι που προσπαθείς να επιτύχεις και πολλές φορές κολλάς τόσο σ’ αυτή που ξεχνάς πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Ωστόσο, ο φόβος μίας αποτυχίας υποβόσκει και υποσυνείδητα μπορεί να χαρακτηρίζει τις ενέργειές σου. Αυτός ο φόβος προκαλείται από:

• Επιθυμία να ανταποκριθείς στις υψηλές προσδοκίες των γονιών
• Επιθυμία να δείχνεις πως ζεις μία «τέλεια ζωή» στα social media πιστεύοντας πως όσα βλέπεις είναι αλήθεια
• Ακαδημαϊκή πίεση, που ξεκινά από το γυμνάσιο και συνεχίζεται στο φροντιστήριο και το πανεπιστήμιο
• Ανησυχία ότι δεν θα μπορέσεις να βρεις μια καλή δουλειά παρ’ όλο που αυτό το ενδεχόμενο είναι πιο μακρινό

Πρώτο μέλημα των γονέων είναι να προστατεύσουν τα παιδιά τους από συναισθηματικό πόνο και στενοχώρια. Για αυτό τείνουν να γίνονται υπερποστατευτικοί και να απομονώνουν τα παιδιά τους από καταστάσεις που πιστεύουν πως θα τα πληγώσουν. Ωστόσο, μένοντας μακριά από τις δυσκολίες, τα παιδιά στερούνται την αίσθηση της εμπιστοσύνης και της ενδυνάμωσης που δημιουργείται με την υπέρβαση μιας πρόκλησης.

Τι μπορείς να κάνεις για να μην φοβάσαι τις αποτυχίες σου;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτείς είναι πως προσπάθησες όσο μπορούσες για να φτάσεις τον στόχο σου. Ακολούθησες τα λάθος βήματα προς την κατεύθυνση που ήθελες αλλά αυτό δεν σε κάνει αποτυχημένο σαν άνθρωπο. Το αντίθετο, σου δείχνει πως πρέπει να καθίσεις και να κάνεις την αυτοκριτική σου για να δεις τι είναι αυτό που σε εμπόδισε να επιτύχεις και γιατί σου δημιουργεί φόβο.

Προσπάθησε να καταγράψεις τις σκέψεις σου σε ένα ημερολόγιο και να σημειώνεις και τις πιθανές λύσεις που θα μπορέσουν να σε βοηθήσουν να βγεις από το αδιέξοδο. Μην ξεκινήσεις όμως προσπαθώντας να επιλύσεις ολόκληρο πρόβλημα. Σπάσ’ το σε μικρότερα κομμάτια και λύνε ένα την φορά. Έτσι, θα λειτουργείς με πιο καθαρό μυαλό και θα ελέγχεις καλύτερα την κατάσταση.

Φυσικά, μην ξεχνάς να ζητάς βοήθεια όταν την χρειάζεσαι. Στο περίγυρό σου υπάρχουν άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να σε βοήθησουν να ξεπεράσεις το πρόβλημά του και σίγουρα οι πρώτοι θα είναι οι γονείς σου.

Συζήτα μαζί τους τι σε απασχολεί και ζήτησέ τους να σε ακούσουν και να σε καταλάβουν χωρίς κριτική. Η ήρεμη συζήτηση θα τους κάνει να καταλάβουν πως έχουν απέναντι τους έναν ώριμο άνθρωπο ικανό να τους μιλήσει ειλικρινά για τα συναισθήματα και τις επιδιώξεις του. Συγχρόνως, θα δημιουργήσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και σιγουριάς που θα συμβάλλει στην βελτίωση της δικής σου ψυχολογίας.

Φόβος αποτυχίας και πανελλήνιες

Η τελική ευθείας για τις πανελλήνιες μοιάζει σαν ένας αγώνας δρόμου μπαίνει όλη η οικογένεια. Για αυτό πολλές φορές χρησιμοποιούνται ρήματα σε α’ ενικό από τους γονείς όταν μιλούν για τις εξετάσεις. Μολαταύτα, εκείνος που κανονικά διεκδικεί αυτή την προσπάθεια και τα αποτελέσματά αυτής, είσαι εσύ που δίνεις πανελλήνιες. Οι επιλογές και τα βήματα που κάνεις αφορούν την δική σου ζωή και ικανοποίηση.

Αποσύνδεσε, λοιπόν, τις γνώμες των άλλων από τις δικές σου αποφάσεις. Οι κυριότεροι παράγοντες φόβου είναι η απόρριψη από τους άλλους που θα προέλθει από την αποτυχία και η ετικέτα του «αποτυχημένου» που θα δοθεί. Όταν πάρεις την πλήρη ευθύνη των επιλογών σου ο πιθανός κακός βαθμός στις πανελλήνιες θα πως απλώς χρειάζεται να προσπαθήσεις με διαφορετικό τρόπο.

Δηλαδή ο όρος «αποτυχία» ουσιαστικά δεν υφίσταται γιατί πολύ απλά κλείνει μία πόρτα, αλλά σου ανοίγονται δρόμοι προς την αυτογνωσία και την αξιολόγηση όσων δεν έκανες σωστά και χρειάζονται αλλαγή. Η προσπάθεια μου μέχρι στιγμής δεν χάνεται, αλλά παραμένει στη φαρέτρα σου μέχρι να χρειαστεί να την αξιοποιήσεις.

Άλλωστε η ζωή είναι εύπλαστη και παίρνει τις μορφές που εμείς θέλουμε να τις δώσουμε. Το να θεωρείς τον εαυτό σου άχρηστο δε φέρει κανένα αποτέλεσμα πέρα από χάσιμο χρόνου. Η θλίψη, η στενοχώρια, η ανάγκη απομόνωσης και περισυλλογής είναι επακόλουθα συναισθήματα της «αποτυχίας». Πάρε τον χρόνο σου για να τα βιώσεις και να πάρεις τα θετικά που έχουν να σου δώσουν πριν ξεκινήσεις ξανά.