Πως επηρεάζει το bullying τους εφήβους;

Ο όρος bullying αναφέρεται στην ψυχολογική και σωματική κακοποίηση αδύναμων ατόμων μέσα σε μία ομάδα. Αποτελεί ένα φαινόμενο, το οποίο κάνει την εμφάνιση του σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, ανεξαρτήτως ηλικίας, παρόλο που συχνά συνδέουμε τον εν λόγω όρο με το περιβάλλον του σχολείου.

Το φαινόμενο του εκφοβισμού, της κοινωνικής απομόνωσης και της βίας στο χώρο του σχολείου, σε συνδυασμό με την εκούσια θυματοποίηση, κάποιων μαθητών, έχει προκαλέσει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη ανησυχία σε γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές καθώς και σε επιστήμονες του χώρου της ψυχικής υγείας.

Τα τελευταία χρόνια έχουν διεξαχθεί πληθώρα επιστημονικών ερευνών σε διεθνές επίπεδο και βάση των επιδημιολογικών δεδομένων γίνεται φανερό πως, τα μισά παιδία σε κάποιο στάδιο της σχολικής τους πορείας πέφτουν θύματα σχολικού εκφοβισμού. Επιπλέον, αρκετές έρευνες έχουν δείξει διαχρονικά ότι, η χρόνια μαθητική θυματοποίηση έχει ψυχολογικό υπόβαθρο και συνδέεται άμεσα με καταστάσεις κατάθλιψης, μοναξιάς, αγχωδών διαταραχών, προβλημάτων με την αυτοεκτίμηση και την αυτοεικόνα, καθώς και με θέματα υπερβολικής αναστολής, κατά την παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή.

Άρνηση της διαφορετικότητας

Τι είναι στην ουσία αυτό το φαινόμενο που δείχνει να ταλαιπωρεί κυρίως τους έφηβους; Η άρνηση της διαφορετικότητας αποτελεί κυρίως την πηγή αυτής της τόσο επώδυνης κατάστασης. Ο άνθρωπος που τείνει να είναι διαφορετικός έχει μία εσωτερική δύναμη, που τον ωθεί να ρισκάρει να υπάρχει πέρα από τις συνήθης στερεοτυπικές καταστάσεις.

Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα, μία μερίδα ανθρώπων να το θαυμάσει ως κάτι νέο και ενίοτε να το μιμηθεί. Από την άλλη μία ομάδα ανθρώπων το αισθάνεται ως απειλή της βεβαιότητας που της δίνει η πεπατημένη οδός και συνηθίζει να επιτίθεται εναντίον του, με κάθε διαθέσιμο μέσο. Είναι γεγονός ότι η πλειοψηφία δεν εκλαμβάνει την διαφορετικότητα ως πρόταση ζωής ή ως κάτι καινοτόμο, αλλά ως πρόκληση, με αποτέλεσμα να επιθυμεί την κατάργηση της.

Η διαφορετικότητα στην ηλικία της εφηβείας συνήθως αφορά:

α) Την εξωτερική εμφάνιση.

β) Τον ρουχισμό.

γ) Την σεξουαλική προτίμηση.

δ) Την δυσκολία στην έκφραση και άρθρωση του λόγου.

ε) Την σωματική διάπλαση.

ζ) Την παχυσαρκία.

η) Την οικογενειακή κατάσταση.

Θ) Την κοινωνική κατάσταση.

Ο σχολικός εκφοβισμός δύναται να εκδηλωθεί ποικιλοτρόπως και με πολλές εκφάνσεις και συχνά συναντάται με τις εξής μορφές:

α) Σωματική βία (βίαιη απώθηση, λακτίσματα ποδιών, γρονθοκοπήματα, χαστούκια, κ.τ.λ.)

β) Συναισθηματική βία ( απειλές, εκβιασμούς, απομόνωση, καταστροφή προσωπικών του αντικειμένων κ.τ.λ.)

γ) Λεκτική βία (υποτίμηση, συκοφαντία, σαρκασμός, ειρωνεία, χειρονομίες, απρεπείς λέξεις κ.τ.λ.)

δ) Σεξουαλική παρενόχληση (ανεπιθύμητο άγγιγμα, προσβλητικά και χυδαία μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, χειρονομίες κ.τ.λ..)

ε) Ηλεκτρονική παρενόχληση – cyberbullying (μέσω email, chat room,social media με απειλητικό και προσβλητικό περιεχόμενο κ.τ.λ.)

Οι περιπτώσεις που ο έφηβος δέχεται τέτοιου είδους κακοποίηση, επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία, διότι έχει εξαντλήσει όλη του την δύναμη στην προσπάθεια του να είναι διαφορετικός. Επιπρόσθετα, σε καταστάσεις όπου δέχεται επίθεση από κάποιον φίλο, συμμαθητή, ακόμα και δάσκαλο, νιώθει ανήμπορος να υποστηρίξει τον εαυτό του και συχνά βρίσκεται στην θέση του ευάλωτου, ενώ ταυτόχρονα ισχυροποιείται εκείνος που ασκεί bullying.

Τελικά πως επηρεάζει το bullying τους εφήβους;

Τα αποτελέσματα αντίστοιχων εμπειριών είναι καταστροφικά και σε μερικές περιπτώσεις ωθούν τους έφηβους να τερματίσουν ακόμα και την ίδια τους την ζωή, αφού δεν αντέχουν να υπάρχουν σε έναν κόσμο που δεν αποδέχεται την διαφορετικότητά τους. Από την άλλη κάποιοι έφηβοι κρύβουν περίτεχνα την διαφορετικότητά τους από το περιβάλλον τους, αποφεύγοντας ταπεινωτικές συμπεριφορές και χαραμίζοντας με αυτό τον τρόπο την ζωή τους.

Όλες οι προαναφερθείσες περιπτώσεις, οδηγούν σε ένα τέλμα τους ανθρώπους – θύματα, οι οποίοι καλούνται κάποια στιγμή στην ζωή τους να έρθουν σε επαφή με τα τραύματα τους. Αυτή η σκληρή πραγματικότητα που στις περισσότερες περιπτώσεις δημιουργεί δυσλειτουργία στην καθημερινότητα τους, συχνά οδηγεί τους ανθρώπους να απευθύνονται στους ειδικούς ψυχικής υγείας, για θεραπεία.

Συνεπώς, για να υπάρξει μία μετατόπιση στο φαινόμενο που λέγεται bullying, η κοινωνία οφείλει να σταματήσει να φοβάται την διαφορετικότητα, ώστε να συνυπάρξουν όλοι αρμονικά. Είναι άλλο να προσαρμοζόμαστε σε μια νέα κατάσταση και άλλο να την αποδεχόμαστε. Οι άνθρωποι τελικά είμαστε ελεύθεροι μόνο όταν επιλέγουμε και επιλέγουμε όταν είμαστε ελεύθεροι να εκφράσουμε τις επιθυμίες μας.