Οι φιλίες είναι ένα σημαντικό μέρος της ζωής ενός παιδιού, αλλά δεν δημιουργούνται όλες οι φιλίες ίσες ούτε όλες οι φιλίες είναι υγιείς. Στην πραγματικότητα, ορισμένες φιλίες μπορεί να κάνουν το παιδί να αισθάνεται άγχος, άγχος και σύγχυση. Είναι όμως δύσκολο να διακρίνουν την αιτία αυτών και να συνειδητοποιήσουν πως βρίσκονται σε μία ανθυγιεινή φιλική σχέση.
Ωστόσο, αυτό που δεν μπορούν να διακρίνουν τα παιδιά μπορούν να το διακρίνουν οι γονείς. Και είναι πολύ σημαντικό να διαχωριστεί μια ανθυγιεινή φιλία αναγνωρίζοντας τα σημάδια ώστε να μπορέσει και ο γονέας να παρέμβει.
Γιατί οι φιλίες είναι σημαντικές
Όλοι θέλουν να νιώθουν ότι ανήκουν, ειδικά τα παιδιά και οι έφηβοι. Το να έχει το παιδί σου μια υγιή φιλία θα το βοηθήσει να αισθανθεί συνδεδεμένο με τον κόσμο και να κοινωνικοποιηθεί. Μάλιστα, μελέτες έχουν δείξει ότι οι υγιείς φιλίες έχουν θετικό αντίκτυπο στη συνολική υγεία και ευεξία.
Οι υγιείς φιλίες τόσο στην παιδική ηλικία όσο και στην εφηβεία μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να αναπτύξει κοινωνικές ικανότητες και να χτίσει την αυτοεκτίμησή του, λειτουργώντας ως πηγή συναισθηματικής υποστήριξης. Για αυτό και τα παιδιά που δεν έχουν παιδικούς φίλους έχουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν υψηλά επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και ψυχοσωματικών παραπόνων. Επίσης, είναι δύο φορές πιο πιθανό να έχουν υψηλά επίπεδα επιθετικότητας, υπερκινητικότητας και απροσεξίας.
Οι φιλίες είναι επίσης κρίσιμες όταν πρόκειται για την οικοδόμηση της αίσθησης του “ανήκειν” και της ηθικής υποστήριξης. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά που έχουν έναν ισχυρό κύκλο φίλων είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν στόχοι εκφοβισμού από τα παιδιά που είναι κοινωνικά απομονωμένα.
Το να έχει, λοιπόν, το παιδί σου ποιοτικές φιλίες μπορεί ακόμη και να έχει προστατευτικούς παράγοντες όταν εμφανίζονται ανθυγιεινές φιλίες ή καταστάσεις. Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το να περνά το παιδί περισσότερο χρόνο με φίλους κατά την εφηβεία μπορεί να το προστατεύσει από το να αισθανθούν κοινωνικά αποκλεισμένο.
Χαρακτηριστικά μιας υγιούς φιλίας
Για να διακρίνεις τα σημάδια μιας ανθυγιεινής φιλίας θα πρέπει να γνωρίζεις πρώτα τα χαρακτηριστικά μία υγιούς και ψυχικά ωφέλιμης. Σε αυτά συγκαταλέγονται:
- Ίση αντιμετώπιση μεταξύ των φίλων
- Υπάρχει ειλικρίνεια και αξιοπιστία
- Σεβασμός στα όρια του άλλου
- Χαρά με τις επιτυχίες και τις επιδιώξεις του άλλου
- Υποστήριξη του ενός στον άλλον
- Υποστήριξη άλλων φιλικών σχέσεων χωρίς αποκλεισμούς ή αρνητισμό
- Είναι αληθινή και αυθεντική
- Αποφεύγεται η χρήση της πίεσης από τους συνομηλίκους
Σημάδια μιας ανθυγιεινής φιλίας
Τα προβλήματα προκύπτουν όταν οι φιλίες είναι ανθυγιεινές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η φιλία γίνεται περισσότερο επιβλαβής παρά χρήσιμη και μπορεί να αφήσει το παιδί σου να βιώσει μια σειρά από αντικρουόμενα συναισθήματα. Οι ανθυγιεινές φιλίες μπορεί να είναι πολύ επιζήμιες, αλλά συχνά είναι ακόμη πιο επιβλαβείς όταν πρόκειται για παιδί στην εφηβεία.
Οι έφηβοι αρχίζουν να δίνουν προτεραιότητα στις φιλίες τους με τους συνομηλίκους τους περισσότερο κατά τη διάρκεια του γυμνασίου και του λυκείου και είναι πιο επιρρεπείς στον εκφοβισμό, την πίεση των συνομηλίκων και τις αρνητικές συνήθειες. Οι κακοί φίλοι μπορούν επίσης να δημιουργήσουν πολύ άγχος και δράμα.
Το κλειδί, λοιπόν, είναι να μπορείς να εντοπίσεις τα σημάδια μιας ανθυγιεινής φιλίας και να βοηθήσεις το παιδί σου να ανταπεξέλθει στην κατάσταση. Παρακάτω θα βρεις μερικά σημάδια ότι η φιλία του παιδιού σου μπορεί να είναι ανθυγιεινή.
1. Υπάρχει μια ανισορροπία ισχύος
Οι υγιείς φιλίες περιλαμβάνουν συνεργασία και αρμονία, αλλά αυτά τα χαρακτηριστικά σπάνια υπάρχουν σε μια ανθυγιεινή φιλία. Αντίθετα, είναι πιθανό να δείτε έναν φίλο που του αρέσει να είναι ο υπεύθυνος και να παίρνει όλες τις αποφάσεις. Οι καλές, υγιείς φιλίες είναι αυτές που είναι αμοιβαίες.
Έτσι, μια φιλία που αισθάνεται μονόπλευρη ή έχει μια ανισορροπία δύναμης είναι συχνά σημάδι μιας ανθυγιεινής φιλίας. Για παράδειγμα, εάν ένας φίλος είναι ο μόνος που προσπαθεί να προσεγγίσει τον άλλο, να ξεκινήσει σχέδια ή να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη, αυτό είναι αποτελεί ένα κακό σημάδι.
2. Χαρακτηρίζεται από αγενή ή κακή συμπεριφορά
Μερικές φορές οι ανθυγιεινές φιλίες περιλαμβάνουν κακή ή τοξική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ο φίλος του παιδιού σου μπορεί να είναι υπερβολικά επικριτικός ή να μιλάει άσχημα για τους άλλους. Μπορεί να γελά και να κοροϊδεύει τους άλλους για τον τρόπο που ντύνονται, δείχνουν ή συμπεριφέρονται.
Εάν δεν έχεις βεβαιωθεί εάν ο φίλος του παιδιού σου είναι αγενής, παρατήρησε πιο προσεκτικά στο πώς ενεργεί το παιδί σου όταν ο φίλος είναι κοντά. Αυτές οι ανεπαίσθητες αλλαγές στις εκφράσεις ή τη συμπεριφορά του παιδιού σου μπορεί να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες από ό,τι φαντάζεσαι.
3. Περιλαμβάνει αρνητισμό
Ο αρνητισμός είναι σχεδόν πάντα σημάδι μιας ανθυγιεινής φιλίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πάντα φαίνεται να συμβαίνει κάτι δραματικό. Για παράδειγμα, ο φίλος μπορεί να μοιραστεί προσωπικά στοιχεία, να διαδώσει φήμες ή να πει ψέματα στο παιδί σου. Μπορεί επίσης να επιχειρήσει να χειραγωγήσει συναισθηματικά το παιδί ή να χρησιμοποιήσει ενοχές για να πάρει αυτό που θέλει.
Αν το παιδί σου και ο φίλος του μαλώνει πάντα, τσακώνεται ή φαίνεται να υπάρχει αρνητισμό μεταξύ των δύο τους, αυτό είναι σημάδι μιας ανθυγιεινής φιλίας. Ή, εάν ο φίλος του παιδιού σου ζηλεύει συνεχώς τους άλλους φίλους του ή προσπαθεί να μονοπωλήσει τον χρόνο του παιδιού σου, θα μπορούσε να είναι ένδειξη ότι η φιλία του είναι ανθυγιεινή.
4. Υπάρχει ζήλια και ανταγωνιστικότητα
Η ζήλια είναι συχνά παρούσα σε ανθυγιεινές φιλίες. Είτε πρόκειται για φθόνο για ένα νέο παιχνίδι είτε για ζήλια για έναν άλλο φίλο, οι ανθυγιεινές φιλίες σπάνια είναι υποστηρικτικές και ενθαρρυντικές. Αντί να προσπαθούν να γιορτάσουν ο ένας τις επιτυχίες του άλλου, υπάρχει συχνά ένα υποκείμενο νήμα ανταγωνιστικότητας.
5. Κοινωνικός αποκλεισμός ή απομόνωση
Πολλές φορές, μια ανθυγιεινή φιλία συνεπάγεται κοινωνικό αποκλεισμό ή απομόνωση. Με άλλα λόγια, ο φίλος του παιδιού σου μπορεί να απαιτεί από το παιδί να περνά χρόνο μόνο μαζί του ή να αποκλείει άλλους από την ομάδα. Μία από τις πιο τοξικές συμπεριφορές στους κοινωνικούς κύκλους είναι όταν τα παιδιά αποκλείουν άλλους από την ομάδα και πείθουν άλλους να τους αποκλείσουν επίσης.
Και, αν το παιδί σου επιλέξει να μην αφιερώσει όλο τον χρόνο και την ενέργειά του σε αυτόν τον φίλο, μπορεί εκείνος να θυμώσει ακόμη και να προσπαθήσει να απομονώσει το παιδί σου. Αυτή η απομόνωση, με τη σειρά της, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, να επηρεάσει τους βαθμούς τους και ακόμη και να προκαλέσει άγχος και κατάθλιψη.
6. Περιλαμβάνει συμπεριφορές ελέγχου
Μερικές φορές, όταν ένα παιδί εμπλέκεται σε μια ελεγκτική, τοξική ή μονόπλευρη φιλία, θα παρατηρήσετε αλλαγές στην αυτοεκτίμηση ή την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας. Μπορεί ξαφνικά να γίνουν πιο συγκρατημένοι και να προσπαθήσουν να κρύψουν τα χαρίσματα ή τα ταλέντα τους. Ή, μπορεί να φαίνονται αναποφάσιστοι και κοιτούν τον φίλο πριν πάρουν μια απόφαση.
Μια αλλαγή στην αυτοεκτίμηση ή την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας μπορεί να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι για κάτι που συμβαίνει στις φιλίες και στους κοινωνικούς κύκλους του παιδιού σας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Risser προτείνει να ενθαρρύνετε το παιδί σας να περνάει χρόνο με φίλους που υποστηρίζουν. Μερικές φορές το καλύτερο πράγμα που μπορεί να κάνει το παιδί σας είναι να εστιάσει την ενέργεια και τον χρόνο του σε πιο υγιείς φίλους, λέει.
7. Παραβίαση κανόνων
Μερικές φορές τα παιδιά δημιουργούν φίλους με άλλους που είναι αγενείς με τους ενήλικες, τους αρέσει να παίρνουν ρίσκα και να συμμετέχουν σε προβληματικές συμπεριφορές. Ακόμα κι αν το παιδί σου μπορεί να μην ακολουθήσει αρχικά, το να περνά πολύ χρόνο με παιδιά που παραβιάζουν τους κανόνες ή αψηφούν την εξουσία των άλλων μπορεί να μην είναι υγιές για το παιδί σου.
Οι φίλοι που συχνά παραβιάζουν κανόνες και αντιμετωπίζουν προβλήματα με τους γονείς ή τους δασκάλους μπορεί να επηρεάσουν το παιδί σου να παραβεί τους κανόνες.
8. Κακή συμπεριφορά στους γονείς
Εάν αισθάνεσαι άβολα με τη φιλία του παιδιού σου, αλλά δεν μπορείς να καταλάβεις ακριβώς τι φταίει δώσε προσοχή σε αυτά τα συναισθήματα και στην συμπεριφορά σου. Μπορεί να σου λένε κάτι που απλά δεν έχει βγει ακόμα στην επιφάνεια.
Πώς να αποτρέψεις τις ανθυγιεινές φιλίες;
Αν και δεν υπάρχει κανένας ανόητος τρόπος για να αποτρέψεις το παιδί σου από το να συναντήσει κάποτε μια ανθυγιεινή φιλία, υπάρχουν πράγματα που μπορείς να κάνεις για να μειώσεις την πιθανότητα να συμβεί. Προσπάθησε να εκπαιδεύσεις το παιδί σου σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι καλός φίλος, ώστε να μπορεί ευκολότερα να αναγνωρίζει πότε κάποιος δεν του φέρεται σωστά.
Θα πρέπει επίσης να διαμορφώσεις υγιείς σχέσεις στη ζωή σου, καθώς και να δείξεις στο παιδί τι σημαίνει να έχει φίλους που είναι υποστηρικτικοί, συμπονετικοί και ευγενικοί. Όσο το παιδί είναι μικρό, θα έχεις περισσότερο λόγο για το ποιον μπορεί να βλέπει, αλλά όσο μεγαλώνει, θα έχεις όλο και λιγότερο λόγο για αυτό πρέπει να του μεταδώσεις κάποια πράγματα όσο είναι μικρό.
