Ευτυχία, ένα προσωρινό συναίσθημα ή στάση ζωής;

Η ευτυχία είναι μάλλον, θα λέγαμε, ένα προσωρινό συναίσθημα. Κάτι που τρέφεται από τις μικρές καθημερινές και μη, στιγμές που αισθανόμαστε χαρά και ηρεμία. Οι άνθρωποι ευχαριστιόμαστε από απλά πράγματα, όπως η βόλτα με τους φίλους μας, ο χρόνος που θα περάσουμε με την οικογένειά μας, μία βόλτα στην θάλασσα ή το ραντεβού με τον άντρα ή την γυναίκα που ποθούμε ερωτικά. Για αυτό και είπα παραπάνω προσωρινό συναίσθημα, η βόλτα, η κουβέντα, το ραντεβού μετά από λίγες ώρες θα τελειώσουν.

Τι μένει τότε; Μια αίσθηση χαράς και πληρότητας, που είναι όμως καταδικασμένη να φύγει μετά από λίγο. Η πραγματική ευτυχία, η ευτυχία που αντιλαμβάνεται κανείς σαν στάση ζωής είναι κάτι πολύ διαφορετικό, που δύσκολα κάποιος μπορεί να επιτύχει.

Τι μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;

Μας κάνει ευτυχισμένους το να έχουμε τον πλήρη έλεγχο της ζωής μας. Το να επιλέγουμε εμείς για τον εαυτό μας και όχι οι άλλοι για εμάς. Να μπορούμε να λέμε όχι σε ό, τι δεν μας ευχαριστεί και να μην συμβιβαζόμαστε με τίποτα λιγότερο. Να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους αληθινούς που μας στηρίζουν, χωρίς να μας κατακρίνουν σε κάθε στραβοπάτημα. Ανθρώπους που θα απλώσουν το χέρι να μας σηκώσουν, όταν εμείς πέσουμε.

Ευτυχισμένοι είμαστε πραγματικά όταν ζούμε την ζωή μας στο έπακρο και όταν δεν έχουμε απωθημένα. Όταν δεν μετανιώνουμε για αποφάσεις που πήραμε στο παρελθόν, αλλά αντίθετα μαθαίνουμε από αυτές, όσο λανθασμένες και αν ήταν. Η ευτυχία έρχεται όταν κάνουμε αυτό που πραγματικά αγαπάμε, εκφραζόμαστε μέσα από αυτό και δεν το κάνουμε απλά ως έσχατο τρόπο επιβίωσης. Ευτυχισμένοι είμαστε όταν δεν μας λείπει τίποτα, όταν η ψυχή μας δηλαδή είναι γεμάτη και έτοιμη να αφουγκραστεί τον κόσμο.

Γιατί παύουμε να αισθανόμαστε ευτυχία και χαρά;

Μήπως δουλεύετε πολύ, έχοντας αναλάβει ένα ευρύ φάσμα ευθυνών το οποίο σας κρατά μονίμως απασχολημένους, με αποτέλεσμα να νιώθετε ένα διαρκές άγχος που δεν σας αφήνει να ανασάνετε; Πολλές φορές περιστοιχιζόμαστε από πολύ κόσμο, αλλά αισθανόμαστε τόσο μόνοι σαν να ήμασταν οι μοναδικοί κάτοικοι της γης. Ίσως αυτό σημαίνει πως οι σχέσεις που έχουμε με τους γύρω μας δεν είναι ουσιαστικές, δεν μας προσφέρουν δηλαδή συναισθηματική σταθερότητα. Μάλλον ήρθε η στιγμή να αναθεωρήσετε τις σχέσεις σας!

Ακόμα μπορεί και πολύ απλά να έχουμε βαρεθεί. Ναι, καλά ακούσατε. Να μην έχουμε πλέον την απαραίτητη έμπνευση που χρειαζόμαστε ώστε να δώσουμε νόημα στην καθημερινότητά μας. Αν η πλήξη και η ανία εδραιωθούν στην ζωή μας, δύσκολα θα απομακρυνθούν από μόνες τους. Επιπλέον αν έχουμε περάσει κάποια μεγάλη απογοήτευση είναι λογικό να νιώθουμε πως η ζωή μας τελείωσε και πως ποτέ ξανά δεν θα επανέλθουμε στο σημείο που ήμασταν πριν.

Όλα αυτά τα κακώς κείμενα, συνολικά μας εμποδίζουν να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή και να αισθανόμαστε χαρά, όπως όλοι θα έπρεπε να νιώθουμε!

Όταν δεν μπορούμε να νιώσουμε χαρά

Η ανηδονία (προέρχεται από το «αν» και «ηδονή») είναι ουσιαστικά η έλλειψη ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που πριν είχαν ενδιαφέρον και έδιναν χαρά, απόλαυση. Ταυτόχρονα αποτελεί ένα από τα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης.

Η κατάσταση της ανηδονίας

Είναι σημαντικό να αναφερθεί η διαφορά ανάμεσα στη μελαγχολική διάθεση, στην απουσία απόλαυσης μιας δραστηριότητας και στη διαταραχή. Η μελαγχολία, η θλίψη που μπορεί να νιώθει κάποιος λόγω κάποιου δυσάρεστου γεγονότος, όπως της απώλειας αγαπημένου προσώπου, διαφέρει από τη διαταραχή, η οποία έχει έντονο το συναίσθημα της απελπισίας καθόλη τη διάρκεια της ημέρας και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διαφορά λοιπόν φυσιολογικής – παθολογικής συμπεριφοράς έγκειται στην ένταση και τη διάρκεια του συμπτώματος και στο κατά πόσο επηρεάζεται η λειτουργικότητα του ανθρώπου.

Γράφει η Σοφία Κουφοπούλου, ψυχολόγος-ψυχοδραματίστρια, http://drasipsyhis.gr

Πώς δημιουργείται η ανηδονία

Σχετικά με τα αίτια που προκαλούν την ανηδονία υπάρχει αλληλεπίδραση σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων.

Όσον αφορά το σώμα, σε βιολογικό επίπεδο, σημαντικό ρόλο παίζουν οι νευροδιαβιβαστές οι οποίοι αποτελούν χημικές ουσίες μέσω των οποίων επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου. Στις διαταραχές της διάθεσης οι ορμόνες – νευροδιαβιβαστές που υπολειτουργούν είναι η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη.

Στην περίπτωση της ανηδονίας επομένως καθώς η έκκριση των ορμονών είναι λιγότερη, είναι συνεχής η δυσάρεστη διάθεση ανεξάρτητα από τα γεγονότα που συμβαίνουν. Ενώ ο εγκέφαλος στη φυσιολογική του λειτουργία συγχρονίζει το συναίσθημα με την περίσταση. Δηλαδή σε ένα ευχάριστο γεγονός εκδηλώνει χαρά και σε ένα δυσάρεστο λύπη.

Ακόμη ο υποθυρεοειδισμός, οι ορμονικές μεταβολές πριν την έμμηνο ρύση, μετά την εμμηνόπαυση ή κατά τη λοχεία φαίνεται να σχετίζονται με την ανηδονία. Αυτές οι βιολογικές αλλαγές εκδηλώνονται ως σωματικά συμπτώματα μέσω της κούρασης, της ευερεθιστότητας, των διαταραχών στον ύπνο και στην όρεξη.

Πώς το άγχος μπορεί να μας κάνει να μην αισθανόμαστε χαρούμενοι

Όσον αφορά τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανηδονία είναι οι αγχογόνες συνθήκες ζωής είτε προσωπικές όπως ένα διαζύγιο, μία δυσλειτουργική επικοινωνία με τα σημαντικά πρόσωπα είτε κοινωνικές, όπως η οικονομιική κρίση. Σχετικά με τα στοιχεία της προσωπικότητας που κάνουν κάποιον πιο ευάλωτο στην ανηδονία είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η έντονη αυτοκριτική, οι αρνητικές σκέψεις, το παρατεταμένο άγχος, η παθητική στάση απέναντι στις δυσκολίες της ζωής.

Τι συμβαίνει στην ψυχή μας, μέσα μας, όταν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να απολαύσουμε τίποτα;

Πιθανόν να υπάρχουν πολλά πράγματα που μας βαραίνουν, πολλές υποχρεώσεις στις οποίες θέλουμε να ανταποκριθούμε και η δυσκολία να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις μπορεί να μας ακινητοποιήσει. Ίσως ο εαυτός μας να έχει ανάγκη από μια αλλαγή, από προσωπική εξέλιξη και όταν δεν ακούμε τις επιθυμίες μας, τον εαυτό μας, το σώμα και η ψυχή αντιδρούν.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας;

Να μοιραστούμε αυτά που νιώθουμε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, να ζωντανέψουμε τα όνειρά μας, τις επιθυμίες μας και να τα κάνουμε πράξη. Συνειδητά να αναλάβουμε και την αρνητική πλευρά του εαυτού μας καθώς αποτελεί και αυτό κομμάτι του εαυτού μας, και αφού το αγκαλιάσουμε, να ενεργήσουμε προς τις δυνατότητές μας, προς την αυτοπραγμάτωσή μας.