«Αισθάνομαι ότι έχω χάσει τον εαυτό μου από τότε που παντρεύτηκα» ή «Αφού μετακόμισα με τον σύντροφό μου, αισθάνομαι ότι έχω συγχωνευτεί μαζί του τόσο πολύ που δεν ξέρω ποια είμαι πια».

Ερωτεύεσαι. Μετακομίζεις. Παντρεύεσαι. Χάνεσαι. Μερικές φορές, έτσι νιώθεις και αναρωτιέσαι τι απέγινε ο άνθρωπος που ήσουν.

Αναρωτιέσαι πώς έχασες όλα αυτά τα καλά χαρακτηριστικά που είχες, όλη την ανεξαρτησία σου, όλους αυτούς τους φίλους. Λυπάσαι για όλες τις δραστηριότητες που απολάμβανες και τις οποίες εγκατέλειψες.

Είναι τόσο δελεαστικό να κατηγορήσεις τον σύντροφό σου για όλα αυτά. Όμως, είναι πολύ πιθανό πως ίσως να έχει χάσει κι εκείνος τον εαυτό του μέσα στη σχέση.

Η φάση της συν-εξάρτησης

Η συν-εξάρτηση είναι μια άλλη λέξη για το να αισθάνεσαι υπερβολικά υπεύθυνος για κάποιον άλλο και να βάζεις τις ανάγκες του πρώτα. Αν είστε συν-εξαρτημένοι στις σχέσεις σας, είναι φυσικό να νιώθετε δυσαρέσκεια.

Όλοι έχουμε στιγμές συν-εξάρτησης, όπου βάζουμε τους άλλους πρώτα και αυτό είναι κάτι φυσιολογικό που δείχνει ότι νοιαζόμαστε πραγματικά για τους ανθρώπους μας. Ωστόσο, αν διαπιστώνουμε ότι βάζουμε επανειλημμένα τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας σε τελευταία μοίρα, τότε μπορεί να χάνουμε τον εαυτό μας… θυσιάζοντας τη δική μας ευημερία για εκείνη του συντρόφου μας ή άλλων ανθρώπων για τους οποίους νοιαζόμαστε.

Η έννοια της συγχώνευσης

Μπορούμε να δούμε ότι το θέμα της συγχώνευσης της αγάπης είναι ένας από τους κύριους ασυνείδητους καθοριστικούς παράγοντες, που παρακινούν τους ενήλικες προς τις στενές ερωτικές σχέσεις και είναι επίσης ο λόγος πίσω από πολλές από τις δυσκολίες που βιώνουν τα ζευγάρια στις σχέσεις. Είναι γνωστό στην ψυχολογία βάθους ότι οι άνθρωποι βλέπουν τις μητέρες τους στους ερωτικούς τους συντρόφους.

Αυτό συμβαίνει, φυσικά, επειδή τα άτομα αισθάνονται και πιστεύουν βαθιά ότι η μη πληρότητά τους θα εξαλειφθεί και η λαχτάρα τους θα ικανοποιηθεί με την ανάκτηση της ικανοποιητικής συγχωνευμένης σχέσης με τη μητέρα, που τώρα έχει μετατοπιστεί σε ένα άτομο του αντίθετου φύλου.

Με τον όρο συγχώνευση εννοείται η πτυχή του σεξουαλικού ενστίκτου. Αυτή η συγχώνευση είναι μια ενεργή, επεκτατική εμπειρία, που επεκτείνει το «εγώ» για να συμπεριλάβει αυτό με το οποίο συγχωνεύομαι. Πρόκειται δηλαδή για μία ανάμειξη του εαυτού με τον σημαντικό άλλο.

Η συγχωνευτική αγάπη μεταξύ μητέρας-βρέφους και η επανάληψη του μοτίβου στην ενήλικη ζωή

Το μωρό δεν έχει ακόμη κανένα από τα εμπόδια ή τις άμυνες που αναπτύσσουμε εμείς μεγαλώνοντας, και καθώς ξεκινά την ολοκαίνουργια ζωή του μέσα σε ένα ανθρώπινο σώμα, η επίγνωσή του ως ξεχωριστή οντότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Έτσι, αν του δοθεί η ευκαιρία, συγχωνεύεται πλήρως με τη μητέρα σε μια κατάσταση ευδαιμονικής ένωσης.

Είτε επειδή δεν είχαμε αρκετή από αυτή την εμπειρία όταν ήμασταν παιδιά, είτε επειδή δεν καταφέραμε να μεγαλώσουμε εντελώς, πολλοί από εμάς επιθυμούμε συνειδητά ή υποσυνείδητα να βιώσουμε ξανά αυτή την ένωση στην ενήλικη ζωή.

Τότε τείνουμε να προβάλλουμε την άνευ όρων, τα πάντα κατακτούσα, πλήρη και σωτήρια αγάπη σε ανθρώπους ή πράγματα, και προχωράμε στην προσδοκία ότι τα υπάρχοντά μας ή ο άλλος εραστής μας θα μας μεταφέρει πίσω σε αυτή την κατάσταση της πλήρους φροντίδας, χωρίς να ζητάμε τίποτα σε αντάλλαγμα. (Περιττό να πούμε ότι αυτό συνήθως δεν λειτουργεί πολύ καλά, ή αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε την ψευδαίσθηση, είναι σίγουρο πως δεν θα διαρκέσει για πολύ καιρό).

Όταν προσπαθούμε να αποκτήσουμε αυτή την εμπειρία ως ενήλικες, μπορεί να το κάνουμε από μια τάση συγχώνευσης (ένστικτο), από μια εμμονή της προσωπικότητας που μας κάνει να αναζητούμε καταφύγιο στη σκιά των άλλων ή από ανθυγιεινές ψυχολογικές τάσεις που προσπαθούν να τραφούν από την ενέργεια κάποιου άλλου. Αυτά είναι πολύ διαφορετικά πράγματα, αλλά συχνά υπάρχουν μαζί και αναπόφευκτα μπερδεύονται. Και, το πιο σημαντικό, κανένα από αυτά δεν είναι πραγματική αγάπη.

Όταν βιώνουμε τη συγχώνευση μαζί με έναν εραστή, πολύ συχνά την φέρνουμε και τη συγχέουμε με άλλες πτυχές, όπως η αγάπη και ίσως ιδιότητες του κοινωνικού ενστίκτου, όπως το δέσιμο, η ενσυναίσθηση και το ανήκειν. Αυτό είναι απολύτως εντάξει, αλλά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι σε αυτό το σημείο, έχουμε να κάνουμε με πολύ περισσότερα από το «ένστικτο». Με τον ίδιο τρόπο, η έννοια της συγχώνευσης της αγάπης μητέρας/παιδιού δεν είναι απλά και μόνο μια ενστικτώδης έκφραση, αλλά κάτι πιο σύνθετο.

Ο καθένας από εμάς μπαίνει κάποια στιγμή στο ρόλο του «φροντιστή» με τον δικό του τρόπο. Δεν είναι κακό να «συγχωνεύεστε» περιστασιακά με τον σύζυγο/τη σύζυγό σας. Αλλά αν έχετε χάσει τον εαυτό σας μέσα στο γάμο σας και η ταυτότητά σας ως ανεξάρτητο άτομο μοιάζει να έχει κυλήσει μακριά, τότε είναι καιρός να μιλήσουμε για την τέχνη του να μη συγχωνεύεσαι.

Μπορεί να είναι υπέροχο να είσαι μέρος ενός ευτυχισμένου ζευγαριού· να είσαι «η γυναίκα του Μανώλη» ή «ο σύζυγος της Αγγελικής», αρκεί να μην είναι η μόνη σου ταυτότητα. Μην χάνεις τον εαυτό σου. Χρειάζεσαι φίλους. Μην προσπαθείς να κάνεις τον εραστή σου τα πάντα για εσένα.

Η ιδέα της «υγιούς απόστασης» σε μια σχέση είναι σημαντική και χρειάζεται να υπάρχει σε όλα τα ζευγάρια. Σημαίνει ότι ο καθένας χρειάζεται δικούς του φίλους και δραστηριότητες που κάνει μόνος του. Δεν είναι συναισθηματικά υγιές να μοιράζεστε τα πάντα με τον σύντροφό σας. Κι αν το καλοσκεφτούμε, θα αντιληφθούμε ότι η απελπισμένη αναζήτηση συναισθηματικής εγγύτητας είναι που μας κάνει προσκολλημένους.

Αισθάνεστε εγκαταλελειμμένοι;

Συχνά, αυτό είναι ένα σημάδι ότι είστε πραγματικά χαμένοι εσείς οι ίδιοι. Ολόκληρη η αίσθηση της ασφάλειας και της ταυτότητάς σας εξαρτάται από το να αισθάνεστε ότι σας αγαπούν άλλοι άνθρωποι, και όταν αυτοί οι άνθρωποι στρέφουν προσωρινά (ή όχι) την αγάπη τους μακριά σας, πανικοβάλλεστε.

Το αίσθημα της εγκατάλειψης είναι μια εκδοχή του να χάνεις τον εαυτό σου. Πιστεύουμε ότι ο μόνος τρόπος για να κάνουμε τον σύντροφό μας (ή οποιονδήποτε άλλον) να μας αγαπήσει είναι να αρνηθούμε αυτό που πραγματικά είμαστε και να κάνουμε τους άλλους να μας εγκρίνουν, προκειμένου να «κερδίσουμε» την αγάπη τους.

Οι προσωπικές μας προτιμήσεις έχουν επανειλημμένα παραμεριστεί για να κάνουν χώρο στις επιθυμίες εκείνων που θέλαμε να μας αγαπούν. Στη συνέχεια, όταν αρχίζουμε πραγματικά να λέμε στους ανθρώπους τι θέλουμε, αγχωνόμαστε πολύ κι αυτό φέρνει στην επιφάνεια όλα τα παλιά, άλυτα πράγματα.

Η αλήθεια είναι πως ξεκινήσαμε τη ζωή μας γνωρίζοντας ότι είμαστε αξιαγάπητοι όπως ακριβώς είμαστε, αλλά αργότερα, στην πορεία, μας είπαν ότι αξίζουμε την αγάπη μόνο αν συμπεριφερόμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Και, φυσικά, ήταν αδύνατο να συμπεριφερόμαστε πάντα με αυτόν τον τρόπο. Τι σκηνικό ανασφάλειας!

Με λίγη βοήθεια από το σύντροφό σας, τους φίλους σας και άλλους που σας αγαπούν, μπορείτε να αρχίσετε να «ξεκολλάτε» από τη χρόνια και εξουθενωτική ανάγκη να ευχαριστείτε τους άλλους για να νιώθετε πως αξίζετε την αγάπη τους.

Μην το αναβάλλετε άλλο. Αν νιώθετε ότι έχετε χάσει τον εαυτό σας στη σχέση, η ώρα να βρείτε τον εαυτό σας είναι τώρα!