Εθισμός των Εφήβων στο Διαδίκτυο και ο ρόλος των γονέων

Το διαδίκτυο έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή του ανθρώπου στην σύγχρονη κοινωνία, αφού αποτελεί μία παγκόσμια πηγή ενημέρωσης παρέχοντας πληροφορίες επιστημονικής, τεχνολογικής, εμπορικής, επικοινωνιακής και ανθρώπινης διάστασης και αξίας, οι οποίες είναι άμεσα διαθέσιμες, με καλή ποιότητα και χωρίς ή με μικρό κόστος.

Γράφει ο κύριος Ναούμ Σταύρος, ψυχολόγος- συνθετικός ψυχοθεραπευτής

Η σπουδαιότητα του διαδικτύου είναι μεγάλη και έχει επιφέρει πολλές θετικές αλλαγές σε θέματα, πληροφόρησης, ενημέρωσης, επιμόρφωσης, ηλεκτρονικών αγορών, εργασίας εξ αποστάσεως, συναλλαγών με φορείς του δημοσίου και των τραπεζών κ.τ.λ.. Η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην πανανθρώπινη γνώση, η άμεση επικοινωνία και γνωριμία με άλλους ανθρώπους και οι πολλαπλές εφαρμογές για την κάλυψη των περισσότερων αναγκών της καθημερινότητας καθ’ όλο το 24ωρό, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που αναζητούν οι χρήστες στο διαδίκτυο.

Από πόσα μέσα αποτελείται το διαδίκτυο;

Το διαδίκτυο αποτελείται από τέσσερα διαφορετικά μέσα επικοινωνίας:

• Τα μέσα διαπροσωπικής επικοινωνίας (τηλέφωνο και email),
• Τα μέσα αναζήτησης πληροφοριών με κυριότερο το διαδίκτυο
• Τα αμφίδρομα παιχνίδια (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, βιντεοπαιχνίδια)
• Τα συλλογικά συμμετοχικά μέσα (μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τηλε-συσκέψεις, βίντεο-συσκέψεις κ.α.).

Ποιες είναι οι επιπτώσεις του εθισμού στο διαδίκτυο

Η αλόγιστη χρήση του διαδικτύου δύναται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους έφηβους χρήστες, τόσο κοινωνικά όσο και ψυχικά. Οι επιπτώσεις που επιφέρει ο εθισμός τέτοιων περιπτώσεων σχετίζεται με:

• Συνεχόμενη ανάπτυξη εθισμού του διαδικτύου και σωματοποίησης του άγχους,
• Ανάπτυξη ψυχαναγκαστικών συνηθειών και εμμονές στη σκέψη,
• Ταύτιση με αρνητικά πρότυπα,
• Απώλεια ελεύθερης σκέψης και βούλησης,
• Προώθηση παρορμητικών συμπεριφορών όσον αφορά την βία και την κακοποίηση
• Μείωση αντιστάσεων και αναστολών
• Επηρεασμός κριτικής σκέψης
• Επηρεασμός προσωπικών αξιών και αρχών.

Σε διάφορες έρευνες που έχουν διεξαχθείσχετικά με τον εθισμό του διαδικτύου, έγινε φανερό ότι έφηβοι που είναι εθισμένοι στα κοινωνικά δίκτυα επικοινωνίας, απορρίπτουν την ορμόνη της ντοπαμίνης που παράγεται στο σώμα τους, με αποτέλεσμα να έχουν προβλήματα στην κοινωνική συμπεριφορά τους στα σχολεία, στο σπίτι τους και γενικά στα περιβάλλοντα συναναστροφών τους , εμφανίζοντας επιθετικότητα, αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές, και παραβατική συμπεριφορά κατά συνθήκες.

Πόσοι τύποι εθισμού του διαδικτύου υπάρχουν;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι εθισμού στο διαδίκτυο, οι οποίοι μπορούν να προσβάλλουν την ψυχική υγεία του άτομου σε όλα τα αναπτυξιακά στάδια του. Οι τύποι εθισμού μπορούν να συμπτυχθούν συνοπτικά σε εννέα κατηγορίες:

• cyberstalking (εκφοβισμός κάποιου χρήστη),
• cyberrelations ( ερωτικές σχέσεις μεταξύ χρηστών και συνήθως ΄΄παράνομες΄΄)
• onlinegambling (εθισμός στα διαδικτυακά τυχερά παίγνια)
• onlinesoftwaredownloading (εθισμός στην διαρκή λήψη αρχείων και προγραμμάτων)
• cyberpornaddiction (παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού συνήθως παράνομου)
• onlineauctionaddiction (απευθείας σύνδεση με πλειστηριασμούς, συνήθους πλασματικούς)
• obsessiveroleplayonlinegames (ενασχόληση σε υπερβολικό βαθμό με διαδικτυακά παιχνίδια)
• chatroomaddiction (εθισμός στην γραπτή επικοινωνία)
• compulsivesurfing (εθισμός στην συνεχή πλοήγηση χωρίς στόχο).

Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας;

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της διαταραχής εθισμού του διαδικτύου είναι η αναγνώριση της, από τους γονείς. Το αρχικό στάδιο για την αναγνώριση του προβλήματος, είναι ο χρόνος που αφιερώνει ο έφηβος με την ενασχόληση του και το επόμενο στάδιο είναι η διερεύνηση προβλημάτων που δεν είναι φανερά και θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρωταρχική ή δευτερεύουσα αιτία εθισμού. Η πρόληψη θεωρείται η καλύτερη μορφή αντιμετώπισης, γι’αυτό η οικογένεια έχει τον σημαντικότερο ρόλο στην διαχείριση και αποφυγή τέτοιων συμπτωμάτων.

Από μικρή ηλικία οι γονείς για να αποφύγουν την εμφάνιση εθισμού μπορούν:

• Να οριοθετούν τα χρονικά πλαίσια ενασχόλησης των παιδιών με το διαδίκτυο.
• Να εποπτεύουν το υλικό παρακολούθησης των παιδιών, με διακριτικότητα.
• Να αποτελούν πρότυπο προς μίμηση ως προς το είδος και τον τρόπο χρήσης του.
• Να βάλουν φίλτρα προστασίας σε ιστοσελίδες ακατάλληλες για θέαση.
• Να μην το χρησιμοποιούν ως μέσο επιβράβευσης.
• Να τοποθετούντον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο προς αποφυγή απομόνωσης.
• Να εκπαιδευτούν οι γονείς από ειδικούς προς αυτές τις κατεύθυνσης, ώστε να διαχειρίζονται τις καταστάσεις με μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ο διαδικτυακός εθισμός στους έφηβους, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις και ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του είναι μέσω, της πρόληψης από μικρή ηλικία. Για την καθοδήγηση και την διαχείριση σε θέματα που άπτονται στον εθισμό του διαδικτύου, είναι βοηθητικό οι γονείς να απευθύνονται στους ειδικούς ψυχικής υγείας.

Ναούμ Σταύρος
Ψυχολόγος BSc(Hons),
Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής
[email protected]
6942912988