Η ενοχή έρχεται όταν γίνεσαι μαμά. Αλλά γιατί? Γιατί είναι τόσο ριζωμένο μέσα μας, ως γυναίκες και ως μαμάδες, να νοιαζόμαστε, με κάθε ίχνος της ψυχής μας, έως ότου η φυσική μας μπαταρία πέσει κάτω από το 0; Γιατί, ενώ τα κάνουμε όλα αυτά τελικά καταλήγουμε να νιώθουμε ενοχές;
Από την άλλη μεριά θα συναντήσουμε άραγε μαμάδες που στο τέλος της ημέρας λένε ένα μπράβο στον εαυτό τους και επικροτούν την ίδια τους τη σκληρή δουλειά; Μάλλον όχι, είναι η απάντηση! Αξίζει, ωστόσο, να σχολιάσουμε και να δούμε από πού προέρχεται όλο αυτό και γιατί οι μαμάδες ανά τον κόσμο νιώθουν τρομερές ενοχές, σε σημείο που επικρίνουν την ίδια τους την προσπάθεια!
Φτωχά όρια
Από νεαρή κιόλας ηλικία, από το σπίτι και την οικογένειά μας, μαθαίνουμε ποια είναι τα όριά μας και πού πρέπει να σταματήσουμε. Μαθαίνουμε, βλέποντας πώς διαδραματίζονται τα όρια στη σχέση μεταξύ των γονιών μας, ή των τελευταίων με τους δικούς τους γονείς, με τα αδέρφια και τους άλλους συγγενείς και στη συνέχεια με τους φίλους.
Τα παιδιά ερχόμενα στην εφηβεία, δοκιμάζουν αυτά τα όρια, για να οριοθετήσουν τον χώρο και την ελευθερία τους. Ωστόσο αυτά τα όρια δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας και την πεποίθηση ότι τα παιδιά βρίσκονται υπό την προστασία κάποιου. Δημιουργoύν επίσης μια αίσθηση ισορροπίας στον κόσμο τους, ώστε να μην φαίνεται ατελείωτος και απεριόριστος, κάτι που μπορεί να είναι τρομακτικό.
Σκεφτείτε σοβαρά τα όριά σας: Πού βάζετε αυτή τη φανταστική γραμμή για τον εαυτό σας στις σχέσεις σας, σωματικά και συναισθηματικά; Πότε λέτε «Όχι» ή «Όχι, ευχαριστώ;».Εάν δεν έχετε ξεκαθαρίσει μέσα σας αυτά τα όρια είναι καιρός να τα ρυθμίσετε.
Πριν δεχτείτε αβίαστα να εξυπηρετήσετε τους άλλους, κάντε μια ερώτηση στον εαυτό σας και δείτε μήπως χρειάζεται τελικά να πείτε και μερικά «όχι». Είστε τόσο διατεθειμένες να λέτε πάντα «Ναι» όταν σας ζητείτε να κάνετε κάτι; Πάντα να θυμάστε πως είναι εντάξει να πείτε «Όχι». Δεν σημαίνει ότι είστε τεμπέλα, ή ότι δεν ενδιαφέρεστε για την ευημερία των παιδιών σας. Μπορεί απλά να σημαίνει πως τα όριά σας καταπατώνται, κάτι που τελικά θα έχει αντίκτυπο στην ζωή σας. Αν δεν μπορείτε να φροντίσετε εσάς, πώς άραγε θα φροντίσετε τα παιδιά σας;
Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαξία
Ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να είναι τόσο δύσκολο να θέτουμε όρια και να τα τηρούμε είναι επειδή μπορεί να νιώθουμε πως δεν αξίζουμε. Μπορεί να μην νιώθουμε πως αξίζουμε τον σεβασμό των άλλων . Κάτι τέτοιο ίσως προέρχεται από διάφορες εικόνες και διάφορα μηνύματα που εσωτερικεύσαμε όταν ήμασταν παιδιά. Αυτό το «μήνυμα» θα μπορούσε να είναι η κριτική που μας ασκούνταν και εμείς τι κάναμε; Εσωτερικεύαμε αυτή τη φωνή που μας έλεγε ότι δεν κάναμε κάτι σωστά ή με τον κατάλληλο τρόπο. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, αναγνωρίστε ότι υπάρχουν μέρη του εαυτού σας που επικρίνετε, κρίνετε και υποτιμάτε, αντί να τα αναγνωρίζετε, να τα επικυρώνετε και να τα επαινείτε.
Υψηλές προδιαγραφές που αγγίζουν την τελειότητα
Μαζί με τα αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης έρχονται και τα υψηλά πρότυπα τα οποία τηρούν πολλές μαμάδες. Είναι εξωπραγματικά και ανέφικτα. Δεν είναι φυσιολογικό ούτε καν εφικτό να πιστέψουμε πως πρέπει να είμαστε «τέλειες» μαμάδες που προβλέπουν τις ανάγκες των παιδιών τους, που λύνουν τα προβλήματά τους πριν καν γίνουν προβλήματα, που απομακρύνουν την απογοήτευση ή τη θλίψη τους και που τους δίνουν υπέροχες εμπειρίες ζωής. Ας είμαστε προσγειωμένες στην αληθινή ζωή και ας αναλογιστούμε πως είμαστε άνθρωποι, ευάλωτοι, συναισθηματικοί και πως δικαούμαστε να λέμε και “όχι”.
Mήπως ήσασταν τελειομανής ως γυναίκα πολύ πριν αναλάβετε το ρόλο της μητέρας;
Ίσως νιώθατε πως για να σας εκτιμήσουν, έπρεπε να είστε και τέλειες. Ίσως με την ανάγκη σας να είστε τέλειες και αψεγάδιαστες, θεωρήσατε πως έτσι θα σας αποδεχτεί ο κόσμος, πως έτσι θα έχετε την αποδοχή των άλλων γύρω σας. Έπρεπε να κάνετε και να παράγετε για να αναγνωριστείτε στην οικογένεια και αργότερα στους φίλους. Είναι δύσκολο να διατηρηθεί ένα τόσο μη βιώσιμο πρότυπο στον τομέα της μητρότητας. Στην πραγματικότητα, είναι αδύνατο και όσο γρηγορότερα το καταλάβετε τόσο περισσότερο θα βελτιώσετε τη σχέση σας με τον εαυτό σας και με τα παιδιά σας.
Ακούστε, αναγνωρίστε και αμφισβητήστε
Ακούστε τη φωνή που σας λέει ότι δεν κάνετε «καλή δουλειά» ως μαμά. Η ανατροφή των παιδιών είναι μια δουλειά δύσκολη και ταυτόχρονα απαιτητική! Σίγουρα θα υπάρξουν φορές που τα παιδιά θα στεναχωρηθούν με την στάση σας, κάτι που πιθανώς να στεναχωρήσει και εσάς τις ίδιες. Είναι πολύ δύσκολο να σκέφτεστε το πόσο δυστυχισμένο μπορεί να αισθάνεται το παιδί μαζί σας, εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή. Μπορεί να θέλετε να το διορθώσετε, αλλάζοντας τα όρια, ώστε να γίνετε ξανά αρεστές και τα παιδιά να γίνουν ξανά ευτυχισμένα.
Εδώ όμως είναι που πρέπει να ακούσετε και τα παιδιά σας και το ένστικτό σας. Αν κάτι μέσα σας φωνάζει, ακούστε το. Ο στόχος σας είναι η ισορροπία μεταξύ αυτού που τα παιδιά θέλουν και αυτού που πρέπει να ακολουθήσουν. Φυσικά είστε άνθρωπος και τα λάθη είναι αναμενόμενα, οπότε αν σφάλετε, να είστε ειλικρινείς, ώστε να το παραδεχτείτε και στη συνέχεια να το διορθώσετε!
Εάν το παιδί σας είναι ευχαριστημένο μαζί σας όλη την ώρα, μπορεί να μην βάζετε αρκετά όρια. Θα υπάρξουν φορές που το παιδί σας θα είναι αναστατωμένο μαζί σας, γιατί θα χρειαστεί να θέσετε όρια τα οποία δεν θα του αρέσουν. Ωστόσο, αυτό είναι το σωστό και μακροπρόθεσμα, θα ωφελήσει τα παιδιά σας, ώστε να ξέρουν πού να σταματήσουν.
Λίστα αξιολόγησης
Κάθε φορά που δυσκολεύεστε ως μαμά, γράψτε όλα αυτά που σας βασανίζουν σε ένα χαρτί και μελετήστε τα προσεκτικά. Έπειτα προσπαθήστε να αξιολογήσετε τις σκέψεις σας και να δείτε πόσο λογικές είναι.
Αν όλα αυτά που έχετε συγκεντρώσει φαίνονται κάπως αυτοκαταστροφικά, προσπαθήστε να τα αντικαταστήσετε με πιο θετικά μηνύματα σχετικά με το ποια είστε και με το ποια είναι η αξία σας:
- Είμαι εδώ κάθε μέρα για τα παιδιά μου
- Δίνω κάθε φορά τον καλύτερό μου εαυτό
- Είμαι καλή μαμά
- Είμαι καλή σύντροφος
- Είμαι καλή κόρη
- Είμαι καλός φίλη
- Είμαι καλή αδερφή
- Μερικές φορές χρειάζομαι κι εγώ ένα διάλειμμα
- Είναι εντάξει αν δεν μπορώ να αναλάβω κάτι αυτήν τη στιγμή
- Είναι εντάξει αν δεν έφτασα σε όλα όσα χρειαζόμουν σήμερα
- Θα προσπαθήσω ξανά αύριο
Η φροντίδα του εαυτού δεν είναι εγωιστική
Πολλοί γονείς δεν θα σταματήσουν μέχρι να φροντίσουν για «όλα» και για όλους γύρω τους. Ίσως αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που θα σας συντροφεύει για όλη σας τη ζωή, ίσως όμως και να είναι ένα κομμάτι της μητρότητας. Μην ξεγελιέστε, η μητρότητα είναι μια από τις πιο δύσκολες δουλειές που θα μπορούσατε ποτέ να κάνετε. Είναι κουραστική, συντριπτική και τις περισσότερες φορές δεν ξέρετε καν αν την κάνετε σωστά και όπως οποιαδήποτε άλλη δουλειά, προυποθέτει και ξεκούραση. Πώς αλλιώς θα έχετε σωματική και πνευματική διαύγεια για να επιτελέσετε τον σημαντικό ρόλο της μητέρας;
Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας
Μπορεί να ακούγεται ως μία αόριστη συμβουλή, αλλά δεν είναι. Σκεφτείτε τι χρειάζεστε για να αποσυμπιεστείτε από το καθημερινό, φορτωμένο σας πρόγραμμα. Σκεφτείτε τι γεμίζει τη σωματική και συναισθηματική σας μπαταρία. Είτε αυτό είναι να κάθεστε σε απομόνωση και να διαβάζετε είτε είναι να παρακολουθείτε μια ταινία στο NetFlix. Από την άλλη μπορεί να είναι λίγη άσκηση, μια βόλτα έξω ή στο γυμναστήριο ή ένα χαλαρωτικό μασάζ. Μπορεί ακόμα να είναι η επίσκεψη στο κομμωτήριο ή στο σαλόνι ομορφιάς που θα σας περιποιηθούν με ένα μανικιούρ/πεντικιούρ. Ό,τι κι αν είναι αυτό που σας φέρνει ηρεμία στο σώμα και το μυαλό σας, κάντε το. Προγραμματίστε χρόνο καθημερινά για να έχετε έστω και δέκα λεπτά για να καθαρίστε το μυαλό σας.
Το να κάνετε πράγματα που δεν περιλαμβάνουν τα παιδιά σας, ίσως ακούγεται τρομακτικό, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Μόλις απολαύσετε αυτόν τον λίγο ελεύθερο και προσωπικό χρόνο, θα δείτε πως θα τον αναζητάτε ξανά και ξανά. Έτσι με καθαρό μυαλό θα μπορέσετε να διαχειριστείτε τις αποφάσεις που χρειάζεται να πάρετε για τα παιδιά και την οικογένειάς σας.
Κάντε και μία παύση
Ως μαμάδες, έχουμε συνηθίσει να χειριζόμαστε πολλές λεπτομέρειες και γρήγορα. Για να σας βοηθήσουμε να χτίσετε εκείνες τις στιγμές που μπορείτε να παίρνετε στέρεες αποφάσεις αντί να ανταποκρίνεστε στην επιθυμία να ευχαριστήσετε ή να δώσετε μια απάντηση όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Κάντε μια παύση, όταν σας ζητηθεί κάτι από τα παιδιά σας, τον συνάδελφό σας, τον προϊστάμενό σας ή οποιονδήποτε άλλο. Κάντε αυτή την παύση ώστε να αποφύγετε να πείτε «Ναι» χωρίς να σκεφτείτε τι μπορείτε πραγματικά να χειριστείτε ή εάν αισθάνεστε άνετα με αυτήν την πρόταση.
Για παράδειγμα, «Μαμά, μπορώ να πάω στο πάρκο με τους φίλους μου;» Το φυσικό σας ένστικτο μπορεί να είναι να πείτε «Ναι». Κάντε μια παύση και σκεφτείτε πώς το παιδί σας θα φτάσει εκεί και πώς θα επιστρέψει και εάν εσείς ή ο σύντροφός σας έχετε χρόνο για να το πάτε και να το φέρετε. Θα σας δώσει επίσης την ευκαιρία να σκεφτείτε να κάνετε άλλες ερωτήσεις, όπως «Ποιος άλλος θα είναι εκεί;» Εάν διαχειρίζεστε άλλες πληροφορίες και δεν μπορείτε να πάρετε μια απόφαση εκείνη τη στιγμή, αρχίστε να προσθέτετε στο ρεπερτόριο των απαντήσεών σας το «Επιτρέψτε μου να το σκεφτώ και να επικοινωνήσω μαζί σας», αντί να δίνετε σαν απάντηση ένα αντανακλαστικό, «Ναι».
Η ενοχή της μαμάς είναι πραγματική;
Όλοι θέλουμε να είμαστε ο καλύτερος γονιός για το παιδί μας και να μεγαλώνουμε χαρούμενα, καλά προσαρμοσμένα παιδιά. Η ανατροφή των παιδιών είναι μια δύσκολη δουλειά και είναι καιρός να αναγνωρίσουμε την πηγή της ενοχής μας και να αρχίσουμε να κάνουμε αλλαγές, ώστε να μην καούμε. Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να απολαύσει τις όμορφες σχέσεις, για τις οποίες έχουμε εργαστεί επιμελώς για να καλλιεργήσουμε.
