Δεν υπάρχει πιο υγιεινή συνήθεια από το να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, αφού είναι κάτι που μας βοηθά να απελευθερώσουμε αυτό που αισθανόμαστε ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουμε στους άλλους να κατανοήσουν τον εσωτερικό σας κόσμο.

Τα συναισθήματα είναι θεμελιώδες μέρος του εσωτερικού κόσμου κάθε ανθρώπου. Μας βοηθούν να ερμηνεύσουμε τον κόσμο και να κατανοήσουμε τον εαυτό μας. Ωστόσο, δεν είναι μόνο μια εσωτερική εμπειρία, αλλά πρέπει να γίνεται κομμάτι που μοιραζόμαστε με άλλους ανθρώπους. 

Γιατί όμως πολλές φορές το να μιλήσουμε και να δείξουμε πως νιώθουμε γίνεται τόσο δύσκολο και όταν δεν μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, αισθανόμαστε απογοήτευση και δυσαρέσκεια για τον ίδιο τον εαυτό μας;

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπλοκάρουν την συναισθηματική έκφραση. Για παράδειγμα, το πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να προέρχεται από κάποιες από τις εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας, οι οποίες έχουν χαραχθεί βαθιά μέσα μας. Η βασική ερώτηση που πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας είναι εάν έχουμε μάθει να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας.

Έμαθες να εκφράζεις τα συναισθήματά σου;

Συχνά, οι λόγοι για την απροθυμία μας να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας ανάγονται στην παιδική μας ηλικία. Ενώ  λοιπόν η ιδιοσυγκρασία μας επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ανοιγόμαστε συναισθηματικά στους άλλους, οι πρώτες μας εμπειρίες στη ζωή παίζουν καθοριστικό ρόλο για τον τρόπο που εκδηλωνόμαστε συναισθηματικά.

Για παράδειγμα, αν μεγάλωσες σε μια οικογένεια που σου έμαθε ότι το να δείχνεις τα συναισθήματά σου ήταν σημάδι αδυναμίας, πιθανότατα έχεις μάθει να τα καταπιέζεις. Πράγματι, αν σας απέρριψαν ή σας ταπείνωσαν οι συγγενείς σας όταν εκφράσατε τα συναισθήματά σας, θα έχετε μάθει να μην το ξανακάνετε. Ομοίως, εάν, ως ενήλικας, δεχτήκατε αδιαφορία ως απάντηση στα συναισθήματά σας, πιθανότατα έχετε εσωτερικεύσει την ιδέα ότι το να δείξετε πώς νιώθετε είναι αρκετά άσκοπο ή ακόμη και επιζήμιο.

Στην πραγματικότητα, για να αναπτύξουμε τη σωστή συναισθηματική διαχείριση πρέπει να έχουμε επαρκή μοντέλα από τα οποία θα πάρουμε τα σωστά παραδείγματα ζωής. Χρειαζόμαστε γονείς συνειδητούς, στοργικούς και κατανοητούς, πρόθυμους να ακούσουν και να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους στη διαχείριση των συναισθημάτων τους.

Η δυσκολία να εκφράσεις τα συναισθήματά σου

Πέρα από την προέλευση της κατάστασης, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μπορεί, ακόμη και ως ενήλικας, να μην μπορείς να εκφράσεις τα συναισθήματά σου. Προφανώς, δεν μπορείς να ξαναζήσεις την παιδική σου ηλικία με διαφορετικό τρόπο, αλλά μπορείς να αντιμετωπίσεις τις αιτίες που κάνουν αυτό το πρόβλημα να επιμένει και σήμερα. Ποιες είναι οι αιτίες που ως ενήλικες δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε τα συναισθήματά μας στους άλλους;

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Εάν δεν έχετε υγιή αυτοεκτίμηση, μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν έχετε το δικαίωμα να εκφραστείτε ή να παραπονεθείτε.Μάλιστα, μπορεί να  έχετε την τάση να πιστεύετε ότι αυτό που νιώθετε δεν είναι σημαντικό. Επομένως αναγκάζεστε να το κρατήσετε για τον εαυτό σας. Είναι επίσης πιθανό ο φόβος της εγκατάλειψης να σας εμποδίζει να εκφράσετε τα αληθινά σας συναισθήματα. Πράγματι, μπορεί να μην εκφράσετε τα συναισθήματά σας λόγω του φόβου ότι, αν το κάνετε, ο άλλος δεν θα σας δείξει τη στοργή του και θα απογοητευτείτε.

Από την άλλη, ίσως δεν εκφράζετε τα συναισθήματά σας για να διατηρήσετε την εύθραυστη πλευρά σας κρυμμένη. Σε αυτήν την περίπτωση, ο μεγάλος φόβος της απόρριψης καθιστά την έκφραση των συναισθημάτων σας εξαιρετικά δύσκολη. Είναι σαν να χτίζετε έναν τοίχο γύρω από τα συναισθήματά σας που, ενώ σας προστατεύει ταυτόχρονα σας απομονώνει.

Έλλειψη διεκδίκησης

Το να εκφράσετε τα συναισθήματά σας θα πρέπει να είναι μια ανταποδοτική εμπειρία, μέσω της οποίας θα επιτρέπετε στο άλλο άτομο να σας καταλάβει και να ενεργήσει ανάλογα. Ή τουλάχιστον αυτό θα περιμένατε. Ωστόσο, όταν δεν ξέρετε πώς να εκφραστείτε, έχετε την τάση να επιλέγετε να παραμείνετε σιωπηλοί για να αποφύγετε την ανθρώπινη συναισθηματική επαφή.

Ίσως στο παρελθόν, το να μοιράζεστε τα εσωτερικά σας συναισθήματα δημιούργησε κάποια διαφωνία ή παρεξήγηση. Για αυτόν τον λόγο αποφασίσατε, από εκείνη τη στιγμή, να χρησιμοποιήσετε υπεκφυγές και δικαιολογίες αντί να εκφράσετε την αλήθεια αυτού που νιώθετε.

Συναισθηματική νοημοσύνη

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα αναγνώρισης, κατανόησης και έκφρασης των συναισθημάτων μας και των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων. Μπορεί να μην μπορείτε να εκφράσετε αυτό που νιώθετε, απλώς και μόνο επειδή έχετε αδυναμία να το αναγνωρίσετε και να το κατανοήσετε. Ίσως δεν διαθέτετε αρκετά ευρύ λεξιλόγιο σχετικά με τα συναισθήματα, γεγονός που σας δυσκολεύει να προσδιορίσετε το συναίσθημα που βιώνετε. Η αλήθεια είναι ότι χωρίς αυτήν την ικανότητα, είναι πρακτικά αδύνατο να κατανοήσετε, να διαχειριστείτε και να μοιραστείτε τον εσωτερικό σας κόσμο με τους άλλους ανθρώπους.

Άρνηση

Μπορεί να μην μπορείτε να εκφράσετε αυτό που νιώθετε επειδή προσπαθείτε, πάση θυσία, να κρύψετε ή να αρνηθείτε την ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων όπως είναι η λύπη ή ο θυμός. Αυτό συμβαίνει επειδή αισθάνεστε ότι αυτού του είδους οι συναισθηματικές εμπειρίες είναι ζημιογόνες και πρέπει να κατασταλούν. Ίσως μάλιστα να πιστεύετε ότι η έκφραση αυτών των συναισθημάτων αποτελεί σημάδι αδυναμίας ή έλλειψης αυτοελέγχου. Αυτές όμως οι πεποιθήσεις είναι παράλογες και σας δυσκολεύουν να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ανοιχτεί στους άλλους, να εκφράσει την απογοήτευσή του ή να ζητήσει βοήθεια όταν τη χρειάζεται.

Πώς να αρχίσετε να εκφράζετε τα συναισθήματά σας;

Το να μοιράζεστε τον εσωτερικό σας κόσμο είναι κάτι τόσο υγιές όσο και εξαιρετικά απαραίτητο. Πρώτα απ ‘όλα, σας βοηθάει να απελευθερωθείτε. Δεύτερον, είναι ένα πρώτης τάξεως εργαλείο για να ενημερώσετε τους άλλους για το τι νιώθετε και τι χρειάζεστε από αυτούς. Επομένως, εάν δυσκολεύεστε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας πρέπει να δουλέψετε πάνω στο πως θα καταφέρετε να πείτε αυτό που πραγματικά νιώθετε.

Καταρχήν, πρέπει να δουλέψετε την αυτοεκτίμησή σας. Να μάθετε να αγαπάτε τον εαυτό σας και να τον δέχεστε όπως ακριβώς είναι, με τις ομορφιές του και με τα ψεγάδια του. Μόλις μάθετε να αγαπάτε και να αποδέχεστε τον εαυτό σας, δεν θα φοβάστε τον θυμό ή την απόρριψη από τους άλλους. Έπειτα, πρέπει να προσπαθήσετε να επεκτείνετε το συναισθηματικό σας λεξιλόγιο. Για παράδειγμα, μπορείτε να βρείτε μερικές νέες λέξεις για να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και να προσπαθήστε να απαλλαγείτε από τη συνήθεια του να λέτε απλώς «αισθάνομαι καλά» ή «αισθάνομαι άσχημα». Τότε, θα είναι πολύ πιο εύκολο να επικοινωνήσετε αυτά τα συναισθήματα.

Τέλος, είναι σημαντικό να υιοθετήστε μια διεκδικητική στάση όταν απευθύνεστε σε άλλους. Εκφράστε τις απόψεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας ελεύθερα και χωρίς φόβο, χωρίς τύψεις και ενοχές αλλά ταυτόχρονα σεβόμενοι τον συνομιλητή σας, χωρίς να τον πληγώσετε ή να τον βλάψετε. Μην ξεχνάτε ότι το να εκδηλώσουμε το πως αισθανόμαστε είναι απελευθερωτικό, λυτρωτικό και βγάζει ένα μεγάλο βάρος από πάνω μας. Μην επιμένετε λοιπόν να το κρατάτε.