Οι αδελφικές σχέσεις θεωρούνται συχνά από τους μακροβιότερους και σημαντικότερους οικογενειακούς δεσμούς.

Τα αδέλφια χτίζουν κοινές εμπειρίες και αναμνήσεις. Η σχέση τους διέπεται από εμπιστοσύνη, παρηγοριά, επιβεβαίωση, υποστήριξη, ενσυναίσθηση και κατανόηση στα σκαμπανεβάσματα και τις δυσκολίες της ζωής.

Τα αδέλφια προσφέρουν συντροφιά, γέλιο και μια αίσθηση του ανήκειν, καλλιεργώντας μια ισχυρή αίσθηση ταυτότητας και σύνδεσης.

Οι αδελφικές σχέσεις, λοιπόν, παίζουν κρίσιμο ρόλο στη συναισθηματική ανάπτυξη, διδάσκοντας πολύτιμα μαθήματα επικοινωνίας, συμβιβασμού και επίλυσης συγκρούσεων.

Όπως λέει και η γιαγιά μου με ένα δημοτικό τραγούδι: «Τ’ αδέρφια σκίζουν τα βουνά, ώσπου ν’ ανταμωθούνε».

Όμως, πώς γίνεται από δύο μικρά, γλυκά και αγαπημένα αδελφάκια, που έχουν ζήσει τόσα και τόσα μαζί, να καταλήγουν να μην έχουν καμία επαφή μεταξύ τους και να είναι σαν δύο ξένοι;

Ανάμεσα στις αδελφικές σχέσεις, ιδίως στην ενήλικη ζωή των ατόμων, μπορεί να προκύψουν συγκρούσεις και καυγάδες, που μερικές φορές φτάνουν σε παρατεταμένες περιόδους αποξένωσης, κατά τις οποίες τα αδέλφια σταματούν εντελώς τη μεταξύ τους επικοινωνία.

Σχέσεις αδελφών στην ενήλικη ζωή

Ενώ οι άνθρωποι συχνά σκέφτονται την αδελφική αντιπαλότητα ως ένα παιδικό φαινόμενο, ο καβγάς των ενήλικων αδελφών είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο στο οποίο τα ενήλικα αδέλφια δυσκολεύονται να τα βρουν, διαφωνούν ή ακόμη και αποξενώνονται μεταξύ τους.

Η αντιπαλότητα μεταξύ αδελφών χαρακτηρίζεται από ανταγωνιστικότητα, σύγκρουση και ζήλια. Μπορεί να αφορά βιολογικά αδέλφια, αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνει ετεροθαλή αδέλφια, υιοθετημένα αδέλφια και ανάδοχα αδέλφια.

Στην ενήλικη ζωή, τα περισσότερα αδέλφια φαίνεται πως διατηρούν επαφή μεταξύ τους. Οι αδελφικές σχέσεις διαφέρουν ως προς τα επίπεδα ζεστασιάς και εγγύτητας (π.χ. οικειότητα, φιλοκοινωνική συμπεριφορά, συντροφικότητα, στοργή, αμοιβαίος θαυμασμός) και ως προς τα επίπεδα σύγκρουσης (π.χ. καυγάδες και ανταγωνισμός).

Η ύπαρξη θετικών και αρνητικών συναισθημάτων παράλληλα μεταξύ τους έχει αναγνωριστεί εδώ και καιρό ως σημαντικό χαρακτηριστικό των αδελφικών σχέσεων. Αρνητικά γεγονότα της ζωής, όπως σωματική ασθένεια, ψυχολογικά προβλήματα, εθισμός, προβλήματα με το νόμο, το να είναι κάποιος θύμα κακοποίησης ή οικονομικά προβλήματα, μπορούν να συμβάλουν στο να γίνουν οι σχέσεις με τα αδέλφια πιο τεταμένες και λιγότερο ενεργές και υποστηρικτικές.

Σημάδια αντιπαλότητας στις αδελφικές σχέσεις

Ορισμένα σημάδια της αδελφικής αντιπαλότητας περιλαμβάνουν:

• Ζήλια
• Ανταγωνισμός, επίδειξη και καυχησιολογία
• Προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή του γονέα
• Προσπάθεια να κάνουν τους γονείς να πάρουν το μέρος τους σε μια διαφωνία
• Μη αντιμετώπιση των ενήλικων αδελφών ως ενηλίκων ή ίσων προς ίσους
• Βλέπουν τον άλλο αδελφό/-ή ως εχθρό
• Παρεμβαίνει στη ζωή ή τις σχέσεις του άλλου αδελφού
• Προσπάθεια να υπονομεύσουν τα άλλα αδέλφια ή να τα κάνουν να αισθάνονται ανεπαρκή

Η αντιπαλότητα των αδελφών στην ενήλικη ζωή μπορεί να πάρει πολλές μορφές και μπορεί να κυμαίνεται από ανεπαίσθητη, έως πολύ πιο εμφανή συμπεριφορά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο καυγάς των ενήλικων αδελφών μπορεί να δημιουργήσει συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια και να οδηγήσει στη διάλυση των σχέσεων.

5 στιγμές που τα αδέλφια κινδυνεύουν περισσότερο να αποκοπούν μεταξύ τους:

1. Εφηβεία

Ένας έφηβος αδελφός, που ακολουθεί το μονοπάτι προς την ανεξαρτησία και δημιουργεί τη δική του ταυτότητα, φεύγει από το σπίτι για το πανεπιστήμιο ή για δουλειά, μπορεί να αμφισβητήσει τη γονική εξουσία, αλλάζοντας τη σχέση που έχει με τα αδέρφια του, καθώς και τη συνολική δυναμική της οικογένειας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί όταν ο μεγαλύτερος αδελφός φεύγει για το πανεπιστήμιο και φαίνεται πως θέλει να αφήσει πίσω του τη δυσλειτουργία και τις δύσκολες σχέσεις στην οικογένειά του. Βέβαια, η σχέση με τα αδέρφια του εκείνη τη στιγμή κλονίζεται και γίνεται θύμα της επιθυμίας του να αποστασιοποιηθεί από τα προβλήματα της οικογένειας, αφήνοντας πίσω του το παρελθόν.

2. Γάμος και γέννηση ενός μωρού

Όταν κάποιο από τα αδέρφια της οικογένειας παντρεύεται και δημιουργεί τη δική του οικογένεια, αυτομάτως επικεντρώνει την προσοχή του εκεί και αποκόβεται κατά κάποιο τρόπο από τους υπόλοιπους. Βέβαια, με τον γάμο, προστίθεται στην οικογένεια μια πεθερά κι ένας πεθερός, οι οποίοι πολύ συχνά θέλουν να ελέγχουν πόσο χρόνο θα περνάει το ζευγάρι με τους γονείς και τα αδέλφια.

Στις περιπτώσεις που κάποιος παντρεύεται ένα άτομο, το οποίο ενδεχομένως να έχει ναρκισσιστική συμπεριφορά και να θέλει να αποκόψει το ταίρι του από την οικογένειά του, τότε προκαλούνται προβλήματα μεταξύ των αδελφικών σχέσεων, αλλά και σε ολόκληρη την οικογένεια.

Καθώς ένα από τα αδέλφια επικεντρώνεται στη νέα του οικογένεια, ορισμένα μέλη της οικογένειας μπορεί να αισθάνονται εγκαταλελειμμένα ή προδομένα. Συχνά, η αδελφική αντιπαλότητα συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή – τα αδέλφια μπορεί ακόμη και να ανταγωνίζονται μεταξύ τους μέσω των παιδιών τους.

Στη χειρότερη περίπτωση, επέρχεται αποξένωση και οι θείες και οι θείοι μπορεί να πληγωθούν αν δεν έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν σχέση με τα ανίψια τους. Τα αποξενωμένα αδέλφια, όταν στερούνται το ρόλο της θείας ή του θείου, μπορεί επίσης να διαπιστώσουν ότι τα παιδιά τους υποφέρουν από το γεγονός ότι δεν έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα ξαδέλφια τους.

Μία τέτοια κατάσταση, βέβαια, καταλήγει να διαιωνίζεται και να μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.

3. Διαζύγιο και συζυγικά προβλήματα

Οι συναισθηματικές και πιθανές οικονομικές ευθύνες που συνεπάγεται η παροχή βοήθειας σε ένα μέλος της οικογένειας που βρίσκεται σε διαζύγιο -ή σε ένα μέλος του οποίου ο γάμος αντιμετωπίζει προβλήματα- μπορεί να υπερφορτώσουν ένα αδελφό, δημιουργώντας διαφωνίες σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της κατάστασης ή δυσαρέσκεια για το άνισα κατανεμημένο βάρος.

Η διακοπή της επικοινωνίας χρησιμεύει συχνά ως κεντρικό χαρακτηριστικό αυτών των συγκρούσεων, με τους αδελφούς ή τις αδελφές να επιλέγουν τη σιωπή ως μέσο αντιμετώπισης των άλυτων ζητημάτων ή αποφυγής περαιτέρω αντιπαράθεσης.

4. Ασθένεια του γονιού, θάνατος ή κληρονομιά

Τα αδέλφια μπορεί να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό αναμεσά τους για την εξουσία, την αγάπη και την οικογενειακή πίστη.

Προκύπτουν δύσκολες συγκρούσεις σχετικά με το ποιος θα κάνει τις ρυθμίσεις και τις πληρωμές για την υγειονομική περίθαλψη ενός ηλικιωμένου γονέα, ποιος θα πληρώσει για τη μακροχρόνια φροντίδα και ποιος θα κληρονομήσει πολύτιμα οικογενειακά αγαθά.

Οι καβγάδες για τα χρήματα μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα βίαιοι καθώς ένας γονέας πλησιάζει στο τελευταίο στάδιο της ζωής του. Διχαστικά θέματα, όπως οι αποφάσεις για την υγειονομική περίθαλψη και οι ανάγκες φροντίδας, μπορεί να αναζωπυρώσουν παλιές συγκρούσεις.

Συχνά, η φροντίδα πέφτει δυσανάλογα σε έναν αδελφό ή αδελφή. Η φροντίδα των γονέων καθώς φθίνουν είναι μια αμείλικτη, επώδυνη διαδικασία που μπορεί να προκαλέσει πρωτοφανή πίεση και άγχος.

Ο θάνατος ενός γονέα μπορεί να αυξήσει την πίεση, αντί να την ανακουφίσει. Τα ανεπίλυτα ζητήματα κληρονομιάς μπορεί να μπλέξουν τα αποξενωμένα αδέλφια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα αδέλφια που ήταν για καιρό αποκομμένα το ένα από το άλλο, πρέπει ξαφνικά να αλληλεπιδράσουν ξανά.

5. Περισσότερη εύνοια σε ένα συγκεκριμένο παιδί

Συχνά οι γονείς, δίχως να το αντιλαμβάνονται, δείχνουν μεγαλύτερη εύνοια σε ένα συγκεκριμένο από τα παιδιά τους και αυτό προκαλεί αρνητικά συναισθήματα στα άλλα αδέλφια. Ειδικότερα, μια τέτοια συμπεριφορά οδηγεί συχνά σε αισθήματα δυσαρέσκειας, ζήλιας και χαμηλής αυτοεκτίμησης μεταξύ των αδελφών που θεωρούν ότι αδικούνται.

Το ευνοημένο παιδί μπορεί επίσης να βιώσει αρνητικές συνέπειες, όπως η ανάπτυξη μιας αίσθησης δικαιώματος ή η αδυναμία αντιμετώπισης των αντιξοοτήτων. Επιπλέον, η γονεϊκή ευνοιοκρατία μπορεί να διαταράξει τις σχέσεις των αδελφών, δημιουργώντας ένταση και διχασμό.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι δυναμικές μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στη συναισθηματική ευημερία και τις διαπροσωπικές σχέσεις όλων των εμπλεκόμενων μελών της οικογένειας, αναδεικνύοντας τη σημασία της δίκαιης μεταχείρισης και της προώθησης της θετικής δυναμικής των αδελφών μέσα στην οικογένεια.

Πιο συνοπτικά, θα λέγαμε ότι οι αδελφικές σχέσεις κινδυνεύουν να διακοπούν από τους εξής λόγους:

• Οικογενειακό τραύμα
• Γονική ευνοιοκρατία
• Ζήλεια των αδελφών
• Κακή επικοινωνία
• Εθισμός στον αλκοολισμό και άλλα θέματα ψυχικής υγείας
• Χρήματα
• Ναρκισσιστικές οικογένειες και αδέλφια
• Διαζύγιο

Όσοι ελπίζουν να αποφύγουν την αποκοπή αδελφικής σχέσης θα πρέπει να έχουν υπόψη τους παράγοντες που οδηγούν στην αποξένωση, καθώς και τις κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες μια αδελφική σχέση είναι πιο ευάλωτη.

Ψυχολογικές επιπτώσεις: – Η αποξένωση των αδελφών μπορεί να έχει βαθιές ψυχολογικές επιπτώσεις για τους εμπλεκόμενους, επηρεάζοντας την αίσθηση της ταυτότητας, του ανήκειν και της συναισθηματικής ευημερίας τους. – Τα άτομα μπορεί να βιώσουν συναισθήματα μοναξιάς, θλίψης ή προδοσίας που απορρέουν από την απώλεια ενός σημαντικού οικογενειακού δεσμού. – Επιπλέον, οι ανεπίλυτες συγκρούσεις και τα μη εκφρασμένα συναισθήματα μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένα επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης. – Η απουσία διαύλων επικοινωνίας για συμφιλίωση μπορεί να διαιωνίσει περαιτέρω τα συναισθήματα δυσαρέσκειας και απομόνωσης, επιδεινώνοντας το ψυχολογικό τίμημα της αποξένωσης. Οικογενειακή δυναμική και πρότυπα επικοινωνίας: – Η δυναμική των οικογενειακών αλληλεπιδράσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στη σχέση που αναπτύσσουν τα αδέλφια μεταξύ τους. – Τα πρότυπα επικοινωνίας που χαρακτηρίζονται από αποφυγή, μετατόπιση ευθυνών ή ακύρωση των συναισθημάτων μπορούν να συμβάλουν στην κλιμάκωση των συγκρούσεων και να εμποδίσουν την επίλυση των υποκείμενων ζητημάτων μεταξύ των αδελφών.

Τρόποι διαχείρισης

Για να μειώσετε τις συγκρούσεις και να διαχειριστείτε τα συναισθήματα άγχους που προκαλούνται από την αντιπαλότητα των αδελφών ακολουθούν οι εξής οδηγίες:

– Βρείτε υποστήριξη αλλού στη ζωή σας

Βρείτε υποστηρικτικούς ανθρώπους στη ζωή σας για να σας προσφέρουν την αγάπη, την αποδοχή και την έγκριση που μπορεί να μην έχετε από τους γονείς σας όσο θα θέλατε. Παρόλο που μπορεί να μη γεννηθούμε σε οικογένειες με ανθρώπους που σκέφτονται όπως εμείς και μοιράζονται τις αξίες μας, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στον κόσμο που μπορούν να προσφέρουν την υποστήριξη που τα μέλη της οικογένειάς μας μπορεί να μην είναι σε θέση να δώσουν.

– Μην διαιωνίζετε την αντιπαλότητα μεταξύ αδελφών

Μην ανταγωνίζεστε τα αδέλφια σας και μην τα κατηγορείτε για την προτίμησή τους. Ακόμα κι αν κάνουν τα πάντα για να παραμείνουν τα αγαπημένα των γονιών, δεν μπορείτε να τα κατηγορήσετε που θέλουν την αγάπη και την έγκριση των γονιών τους. Απλά προσπαθήστε να κρατήσετε τη σχέση με τους γονείς σας χωριστά από τη σχέση με τα αδέλφια σας.

– Αποδεχτείτε την πραγματικότητα της κατάστασης

Θα νιώσετε επίσης καλύτερα αν αποδεχτείτε ότι μπορεί να μην έχετε τόση υποστήριξη και έγκριση από τους γονείς όση θα θέλατε, συγκριτικά με τα αδέλφια σας. Επίσης, μπορείτε να παρατηρήσετε όλα όσα παίρνετε από άλλους τομείς της ζωής σας και να συνειδητοποιήσετε ότι η οικογένεια είναι μόνο ένα μέρος της ζωής σας και δεν χρειάζεται να είναι το πιο σημαντικό μέρος.

– Επενδύστε στην οικογένειά σας

Τέλος, αν έχετε μια σχέση ή τη δική σας οικογένεια, μπορείτε να επικεντρωθείτε στο να παρέχετε αυτό που θα θέλατε να παίρνετε από την οικογένειά σας. Επικεντρωθείτε σε αυτά που μοιράζεστε μαζί τους και σε αυτά που μπορείτε να προσφέρετε στον εαυτό σας στη δική σας ζωή, και θα μπορέσετε να δεχτείτε καλύτερα τις οικογενειακές ιδιορρυθμίες.

– Ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό, αν χρειαστεί

Δεδομένου ότι μπορεί να υπάρξουν μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις της γονικής ευνοιοκρατίας και της αδελφικής αντιπαλότητας που διαρκούν και στην ενήλικη ζωή, αν αισθάνεστε στρες από αυτή την κατάσταση και νιώθετε ότι χρειάζεστε επιπλέον υποστήριξη στη διαχείριση αυτού του στρες, μη φοβηθείτε να απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία.

Υπάρχουν πολλοί ειδικευμένοι θεραπευτές που ασχολούνται με οικογενειακά θέματα όπως αυτά. Μπορείτε επίσης να υιοθετήσετε γενικές συνήθειες διαχείρισης του άγχους για να μειώσετε το συνολικό φορτίο που σας βαραίνει και να διευκολύνετε την αντιμετώπισή του.

Κλείνοντας, αν και είναι λυπηρό όταν τα αδέλφια απομακρύνονται και σταματούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, μπορεί να υπάρχει ακόμα μια θετική προοπτική. Μερικές φορές, το να παίρνετε χώρο ο ένας από τον άλλον επιτρέπει την προσωπική ανάπτυξη και τον προβληματισμό.

Μπορεί να δώσει και στα δύο αδέλφια την ευκαιρία να επικεντρωθούν στη δική τους ζωή, να ακολουθήσουν τα ενδιαφέροντά τους και να καλλιεργήσουν νέες σχέσεις. Επιπλέον, η απουσία μπορεί μερικές φορές να επιφέρει αλλαγές στον ψυχισμό των ανθρώπων, οδηγώντας σε μια ανανεωμένη εκτίμηση ο ένας για τον άλλον, εάν και όταν επανασυνδεθούν στο μέλλον.