Προσοχή στους απατεώνες της αγάπης στο ίντερνετ: Οι ψυχολογικές τεχνικές τους και πώς θα προστατευτείτε

Πάρα πολλοί άνθρωποι, σήμερα, ψάχνουν το έτερον ήμισυ στο διαδίκτυο ή τους προσεγγίζουν άλλοι στα social media ακόμη κι όταν δεν ψάχνουν οι ίδιοι. Οι Online «Romance – Love Scammers» ή Con Artists μπορεί να είναι ξένοι ή Έλληνες, αλλά οι τεχνικές τους παραμένουν οι ίδιες. Πρόκειται για απατεώνες που σκοπό έχουν να σας εκμεταλλευτούν για χρήματα ή και για σεξ και καλύτερη ζωή. Εδώ θα εξετάσουμε τους τρόπους που θα σας προσεγγίσουν και τις τεχνικές τους, καθώς και το γιατί μπορεί να είστε θύμα εσείς, είτε είστε άνδρας, είτε γυναίκα.

Γράφει η Κλινική Ψυχολόγος, Aσημίνα Κουλουκούρη

Τι είναι η απάτη;

Σύμφωνα με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, η λέξη «Απάτη» περιλαμβάνει οποιαδήποτε από τις πιο κάτω πράξεις οι οποίες διαπράττονται από κάποιο από τους συμβαλλόμενους, ή με τη συγκατάθεση αυτού, ή από τον αντιπρόσωπο του, με σκοπό εξαπάτησης άλλου συμβαλλόμενου ή του αντιπροσώπου του, ή εξώθησης αυτού στη σύναψη σύμβασης:

(α) την παράσταση αναληθούς γεγονότος ως αληθούς, από πρόσωπο που δεν πιστεύει ότι αυτό είναι αληθές

(β) την ενεργό απόκρυψη γεγονότος από πρόσωπο που γνωρίζει το γεγονός ή πιστεύει αυτό

(γ) υπόσχεση που δόθηκε χωρίς πρόθεση εκπλήρωσης της

(δ) κάθε άλλη πράξη επιτήδεια προς εξαπάτηση

(ε) κάθε πράξη ή παράλειψη που ορίζεται ειδικά από το νόμο ως απάτη.

Απλή σιωπή ως προς γεγονότα, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τη βούληση προσώπου προς σύναψη σύμβασης, δεν συνιστά απάτη, εκτός αν οι περιστάσεις είναι τέτοιες ώστε, λαμβανομένων αυτών υπόψη, το πρόσωπο που σιωπά να έχει υποχρέωση να δηλώσει αυτά ή εκτός αν η σιωπή αυτού ισοδυναμεί από μόνη της με δήλωση.

Όπως βλέπουμε η απόκρυψη των αληθινών κινήτρων καθιστά ένα πρόσωπο απατεώνα. Το να σας πουλά αγάπη για να κερδίσει οτιδήποτε από εσάς -από χρήματα μέχρι ένα ωραίο σπίτι για να μένει ή σεξ που δεν θα συναινούσατε αν γνωρίζατε όλη την αλήθεια- αποτελεί απάτη.

Online «Romance – Love Scammers» ή Con Artist;

Οι πρώτοι δρουν στο διαδίκτυο και μπορεί να μην τους συναντήσετε ποτέ, ενώ οι δεύτεροι έρχονται στη ζωή σας και με φυσική παρουσία. Και οι δύο φεύγουν, αφήνοντας σας συντρίμμια ψυχικά και συνήθως οικονομικά.

Η ψυχολογία του θύματος

Σύμφωνα με το Office for National Statistics και τους Sunday Times μόνο στη Βρετανία πάνω από το 6% πέφτει θύμα απάτης και πάνω από το 20% χάνει αρκετά χρήματα από απατεώνες. Στην Ελλάδα έχουμε άγνωστα ποσοστά γιατί πολλά θύματα δεν καταγγέλλουν από ντροπή ακόμα και τον βιασμό, πόσω μάλλον μια τέτοια απάτη.

Οι «απατεώνες της αγάπης» είναι συνήθως νέοι ψυχοπαθείς και ναρκισσιστές, χωρίς καμία ενσυναίσθηση που θεωρούν ότι τους «οφείλονται όλα» και έχουν εκλογικεύσει σαν σωστό αυτό που κάνουν. Διαλέγουν προσεκτικά τα θύματα τους με βάση την αθωότητα τους και την ευπιστία τους, καθώς και τη συναισθηματική τους κατάσταση.

Με βάση όσα λένε οι ίδιοι σε διάφορα ντοκιμαντέρ, προτιμώνται οι άνθρωποι κατά το πλείστων άνω των 35 ή 40 ετών και ειδικά ηλικιωμένοι, γυναίκες και άνδρες, χωρισμένοι και χήροι ή από την άλλη, νεαρά άτομα που ακόμα δεν γνωρίζουν πώς να προφυλάσσονται. Διαλέγουν θύματα όχι ιδιαίτερα όμορφα ή προικισμένα, ή άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση τα οποία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να βρουν παρτενέρ και επειδή είναι σε δύσκολη φάση της ζωής και αισθάνονται μόνα τους θα κάνουν πολλούς συμβιβασμούς και θα είναι πολύ ευαίσθητα στα λόγια. Τα λόγια είναι το βασικό όπλο των συγκεκριμένων απατεώνων μιας και σας δημιουργούν άμεσα μια συναισθηματική κατάσταση ψυχικά και μια νοητική ψευδαίσθηση σχέσης (Virtual relationship).

Οι ψυχολογικές τεχνικές των απατεώνων της αγάπης:

Στενό μαρκάρισμα

Οι περισσότεροι/ες -γιατί είναι και άνδρες και γυναίκες- θα σας προσεγγίσουν αυτοί και θα έχουν ενεργητικό ρόλο στα τηλεφωνήματα ή μηνύματα μιας και αυτοί θέλουν κάτι από εσάς. Αν αντιληφθούν ότι τους κοστίζει, θα σας βάλουν να τους παίρνετε εσείς ακόμη και τηλέφωνο, αλλά οι περισσότεροι χρησιμοποιούν εναλλακτικά συστήματα messenger όπως τα Facebook messenger, WhatsApp, Viber, Imo. Αρχίζουν με το να σας καλούν η να σας στέλνουν μηνύματα κι αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε μαραθώνιους μηνυμάτων που θα σας κρατούν ξύπνιους και το βράδυ. Στόχος είναι όλη η ζωή σας να ταυτιστεί με τη ζωή τού απατεώνα και να σας απασχολεί πλήρως η νοητική σας σχέση με αυτόν ή αυτήν.

Γλυκά λόγια και Grooming

Όλοι θέλουμε να ακούμε γλυκά λόγια απ’ όσους πραγματικά τα εννοούν, αλλά δεν ξέρουν όλοι να διακρίνουν πότε αυτά είναι αληθινά ή όχι. Η ειδικός Dr. Berit Brogaard γράφει στο αμερικανικό περιοδικό «Psychology Today» ότι «ο εγκέφαλός μας είναι μεν προγραμματισμένος να αναγνωρίζει τις κραυγαλέες απάτες, αλλά δεν μπορεί να ξεχωρίσει τη συμπεριφορά του έντιμου συνανθρώπου μας από εκείνη ενός απατεώνα με ταλέντο στην υποκριτική. Όταν λοιπόν ο απατεώνας επιστρατεύει τη γοητεία του για να μας πει αυτό που θέλουμε να ακούσουμε, ανεβαίνουν στον οργανισμό μας τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ορμόνης της ευεξίας». Τα συνεχή μηνύματα αγάπης, τα γράμματα αγάπης και τα ποιήματα οδηγούν τα θύματα σε μια μορφή εξάρτησης από τον θύτη ο οποίος φτάνει να ελέγχει πλήρως τη ζωή ενός ατόμου.

Ο σκοπός του είναι να ελέγχει πλήρως το άτομο και να το απομονώσει από την οικογένειας και τους φίλους του έτσι ώστε να το κατευθύνει αποκλειστικά μέσω αυτής της εξαντλητικής σχέσης .

Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με την Dr Brogaard, είναι ο ενθουσιασμός να συσκοτίζει την κρίση μας, πιο συγκεκριμένα να μας κάνει να αγνοούμε τα προειδοποιητικά μηνύματα που λαμβάνουμε από την περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την καχυποψία και την αμφισβήτηση, το μεσοκοιλιακό προμετωπιαίο φλοιό (VMPFC). Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι ασθενείς με βλάβες στο VMPFC διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να πιστέψουν τις παραπλανητικές διαφημίσεις, σύμφωνα με μια έρευνα του Πανεπιστημίου της Αϊόβα (ΗΠΑ), όπως αναφέρει το womenonly.gr.

Όσοι συγγενείς και φίλοι προσπαθούν να μιλήσουν στο άτομο συναντούν αντίσταση. Το άτομο αυτό είναι σαν προγραμματισμένο ή υπνωτισμένο και πιστεύει πάντα ότι μόνο ο θύτης το αγαπά αληθινά και ενδιαφέρεται γι’ αυτόν. Τα γλυκά λόγια σε καίριες στιγμές που το άτομο αισθάνεται μόνο και οι συνεχείς φράσεις αγάπης είναι φτιαγμένα έτσι ώστε το άτομο να γίνει ένα με τον θύτη και να βάλει προτεραιότητα τις δικές του ανάγκες από αγάπη. Αυτό σύμφωνα με τα ντοκιμαντέρ και τους θύτες συμβαίνει μέσα σε 1 με 3 μήνες, ανάλογα με το πόσο ασταθής συναισθηματικά είναι ο άνδρας ή η γυναίκα και εύθραυστος.

Παράδειγμα μηνύματος:

«Γεια σου, πώς είσαι σήμερα; Είμαι τόσο ευτυχής που διαβάζω από σένα αγαπημένη μου, με συμπληρώνεις μωρό μου, η καρδιά μου χτυπά για σένα άγγελέ μου, γλυκιά μου, προσπαθώ να βάλω τα συναισθήματά μου σε λέξεις, αλλά αποτυγχάνω οικτρά. Αυτό το συναίσθημα του να είμαι ταυτόχρονα φοβισμένος όσο και ήρεμος, έχοντας τόσο πεταλούδες στο στομάχι όσο και μια αίσθηση ηρεμίας, είναι μια αίσθηση που μόνο ονειρεύτηκα ως τώρα. Καθώς οι μέρες συνεχίζουν να περνούν, η αγάπη μου για σένα συνεχίζει να αυξάνεται. Ποτέ δεν πίστευα ότι είχα την ικανότητα να αγαπήσω κανέναν τόσο όσο σε αγαπώ τώρα. Ωστόσο, η αγάπη μου για σένα συνεχίζει να ωριμάζει, μεγαλώνοντας πέρα από τα όρια της καρδιάς μου. Φαίνεται ότι έχετε γίνει η ουσία της ψυχής μου, ο ίδιος ο λόγος της ύπαρξής μου. Μωρό μου, όταν είμαι μαζί σου, αισθάνομαι ζωντανός. Μου φέρνεις μια ευτυχία που κανένας άλλος ποτέ δεν μπορούσε. Μου φέρνεις μια αγάπη που δεν έχω ξαναγνωρίσει».

Αυτό το μήνυμα είναι φτιαγμένο για να προκαλέσει ακριβώς όσα λέει στο άτομο που τα διαβάζει. Είναι χειριστικό και κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.

Καθρέφτισμα και συμπόνια

Τα συνεχή μηνύματα και τηλεφωνήματα -πάντα σε δωρεάν συστήματα από άτομα με συνήθως ωραία φωνή και με δελεαστικές φωτογραφίες- δημιουργούν σε οποιονδήποτε την αίσθηση στοργής και προσοχής. Αυτό δεν είναι πάρα μια στρατηγική κίνηση. Ο στόχος είναι η δημιουργία μιας εξιδανικευμένης υπέρ-σχέσης, ενός εξιδανικευμένου δεσμού που τα θύματα περιγράφουν σαν άμεση σύνδεση οικειότητας και αγάπης. Τα θύματα αισθάνονται με τις τεχνικές της γοητείας αυτές ότι συνάντησαν κάποιον που τα αγαπά με την ιδανικότερη μορφή αγάπης και ότι ο θύτης είναι το μόνο άτομο στον κόσμο για τους ίδιους. Στην πραγματικότητα, οι θύτες δεν έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον για τα θύματά τους και ακόμη κι αν τα θύματα λένε ότι χρειάζονται τα χρήματα για φάρμακα κλπ. οι θύτες τα προτρέπουν να πουλήσουν ό,τι έχουν και δεν έχουν για να κάνουν ό,τι τους λένε αυτοί/ες, αμείλικτα, στην καίρια στιγμή που το θύμα είναι παγιδευμένο ψυχικά πια στα δίχτυα τους.

Υποκρίνονται συνήθως ότι έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα όπως εσείς και σας δείχνουν συμπόνια χρησιμοποιώντας έντεχνα τις λέξεις σε στιγμές που είστε εύθραυστοι. Έντεχνα σάς κατευθύνουν στο να πιστέψετε ότι μόνο αυτοί σας καταλαβαίνουν πραγματικά. Όταν το έχετε πιστέψει κι έχετε απομονωθεί, τότε ξεκινούν να σας ζητούν ό,τι θέλουν.

Όμορφη εμφάνιση φωνή και γλώσσα του σώματος

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι απατεώνες δουλεύουν online και πολλές γυναίκες δεν τους έχουν δει ποτέ. Έχουμε, όμως, και τους απατεώνες που θα συναντήσουν το θύμα ειδικά όταν θέλουν και σεξ εκτός από χρήματα.

Στην πρώτη περίπτωση επιστρατεύονται ψεύτικες φωτογραφίες εμφανίσιμων ανδρών ή γυναικών και η όλη κατάσταση είναι εντελώς εικονική-virtual. Αυτό είναι το αυθεντικό Romance scam στο οποίο αποφεύγονται τα βίντεο οπού θα φανεί ότι αυτός που μιλάτε δεν είναι αυτός που είναι στην πραγματικότητα, αλλά αντίθετα ενισχύονται τα μηνύματα και τα τηλεφωνήματα.

Στην περίπτωση του Con Artist, ο θύτης έχει στείλει τις προσωπικές του φωτογραφίες, συνήθως είναι μικρότερος ή μικρότερη και έχει μισόγυμνες ή προκλητικές φωτογραφίες. Ο στόχος από κοντά είναι να σας σαγηνεύσει και να προχωρήσει γρήγορα η σχέση. Με μια γυναίκα ψάχνουν να κοιμηθούν γρήγορα σεξουαλικά και κυρίως να πάνε στο σπίτι της στο οποίο θα εγκατασταθούν. Με έναν άνδρα μπορεί το σεξ να καθυστερεί επίτηδες μέχρι να δεχτεί ο άνδρας ότι θέλουν πχ μια συμβίωση, έναν γάμο ή κάποιο χρηματικό αντίτιμο με τον μήνα. Συνήθως ο θύτης είναι χειρότερα οικονομικά από το θύμα που είναι μεγαλύτερο σε ηλικία και έχει πιο άνετη ζωή. Η εμφάνιση του θύτη χρησιμοποιείται σαν εργαλείο χειρισμού του θύματος που πιάνεται σε μια σωματική εξάρτηση και σαγήνη.

Γυναίκες θύματα

Οι άνδρες που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό απατεώνων, ξεκινούν δείχνοντας ενδιαφέρον το οποίο στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο πάρα συλλογή στοιχείων της προσωπικής ζωής της γυναίκας. Η προσοχή που μοιάζει με στοργή χρησιμοποιείται επίσης για να κάνει το θύμα να ανοιχτεί ψυχικά και να μιλήσει για τα όνειρα του.

«Έμπειροι ψυχολόγοι», οι ψυχασθενείς αντιλαμβάνονται πανεύκολα τα αδύναμα σημεία σας και έτσι μπορούν να υποκριθούν στην εντέλεια ότι θέλουν τα ίδια με εσάς, αν είστε παραδοσιακή, τότε μια οικογένεια ή κάτι θρησκευτικό. Αν όχι, τότε κάτι πιο ανατρεπτικό.

Οι πιο ευαίσθητες ηλικίες απ’ όσο έχω διαπιστώσει προσωπικά με βάση τις έρευνές μου είναι:

  1. Οι έφηβες κοπέλες που δεν τα πάνε καλά με τους γονείς τους και εκεί το κίνητρο είναι το σεξ ή και πολύ χειρότερα όπως η εμπορία λευκής σαρκός.
  2. Οι γυναίκες χωρίς αυτοπεποίθηση κάθε ηλικίας, με κίνητρο σεξ ανέσεις και χρήματα.
  3. Οι γυναίκες γύρω στα 30 που ψάχνουν να παντρευτούν οπότε εδώ το παραμύθι είναι ο πολυπόθητος γάμος με αντάλλαγμα συμβίωση με δικά τους έξοδα, φαγητό, δωρεάν σεξ και πιθανώς χρήματα ή χρηματοδότηση επιχείρησης.
  4. Οι γυναίκες γύρω στα 40+ που ψάχνουν να παντρευτούν ή είναι διαζευγμένες με παιδιά ή και χωρίς παιδιά, οπότε εδώ το παραμύθι είναι η οικογένεια ή ένας μόνιμος σύντροφος με αντάλλαγμα συμβίωση με δικά τους έξοδα, φαγητό, δωρεάν σεξ και πιθανώς χρήματα ή χρηματοδότηση επιχείρησης και πάλι. Επίσης μπορεί να είναι και χαρτιά παραμονής μέσω γάμου ή ενός παιδιού.
  5. Οι γυναίκες άνω των 55, διαζευγμένες ή χήρες που λόγω γήρατος εξασθενεί η κρίση τους και δυσκολεύονται με τη μοναξιά και ίσως έχουν μια σύνταξη ή οικονομίες. Εδώ το παιχνίδι παίζεται για τα χρήματα κυρίως ή για να τους πάρουν αποκτήματα.

Σε πολλές περιπτώσεις ο θύτης μπορεί να έχει άλλη οικογένεια ή ένα παιδί με άλλη γυναίκα κάπου και να το αποκρύπτει.

Σε όλες τις περιπτώσεις ο θύτης εξαφανίζεται μόλις πάρει αυτό που θέλει ή μετά από μια καλή διατροφή αν είστε παντρεμένοι και κάνει τη ζωή του με άλλο θύμα ή με κάποιον με τον οποίο είχε σχέση από πριν. Η αδιαφορία του είναι συνήθως ριζική και τα θύματα μένουν χωρίς λεφτά, καταπατημένα και χωρίς εμπιστοσύνη στο αντίθετο φύλο. Στις μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί να μείνουν ακόμη και χωρίς στέγη!

Άνδρες θύματα

Οι γυναίκες απατεώνισσες έχουν την ίδια μέθοδο προσοχής και ενδιαφέροντος, αλλά μπορεί να την εναλλάσσουν με αδιαφορία με τη μέθοδο του «σκωτσέζικου ντους». Οι Online «Romance Scammers» απευθύνονται σε άνδρες άνω των 35 που έχουν κάποια άνεση, με κύριο στόχο τους λιγότερο επιθυμητούς νέους άνδρες ή τους 50 και άνω γιατί το κίνητρο είναι καθαρά τα χρήματα. Χρησιμοποιούνται προκλητικές φωτογραφίες και γίνονται οικονομικές συμφωνίες. Πολύ γρήγορα ζητούν υλικά πράγματα όπως κάρτες για το τηλέφωνο τους, τσάντες, αρώματα και εισιτήρια για να έρθουν να σας δουν (που φυσικά πότε δεν έρχονται), χρήματα για συγγενείς τους που είναι σε νοσοκομείο ή και για τις ίδιες.

Η πολυπόθητη συνάντηση αναβάλλεται μέχρι να «αρμέξουν» επαρκώς το θύμα που μπορεί να έχει πληρώσει και 4 φορές το ίδιο εισιτήριο με διάφορες δικαιολογίες! Η απατεώνισσα δεν έρχεται ποτέ κι αυτό γιατί συνήθως κρύβεται συμμορία ή άνδρες πίσω από ένα ψεύτικο προφίλ που χρησιμοποιούν, με τη βοήθεια ακόμη και μηχανήματος αλλαγής φωνής για να υποκριθούν ότι είναι γυναίκες!

Οι con artists/gold diggers είναι η κατηγορία με τις αληθινά προκλητικές φωτογραφίες, πάντα νεότερες από το θύμα και με τις οποίες οι έξοδοι είναι κυρίως για ψώνια – συνήθως ακριβά. Με αυτές, το σεξ καθυστερεί και χρησιμοποιείται η σαγήνη του σώματος και οι υποσχέσεις για να επιτευχθεί ο στόχος που είναι πάντα στόχος δύναμης και οικονομικός. Το θύμα μπορεί να τους γράψει αποκτήματα, να τους δώσει χρήματα να αρχίσουν επιχειρήσεις ή να τις συντηρεί στο σπίτι του ή σε διαμέρισμα νοικιασμένο ή αγορασμένο γι’ αυτές, μαζί με αυτοκίνητο μέχρι να το βαρεθούν ή να το παντρευτούν και να του πάρουν ακόμη περισσότερα σε έναν σύντομο γάμο!

Πώς να προστατευτείτε

  • Το ένστικτό σας, συνήθως, σας λέει πότε κάποιος είναι εκτός του επιπέδου σας σε επίπεδο εμφάνισης και ηλικίας ή status και ίσως σας προσεγγίζει για κάποιον σκοπό. Καλό είναι να το ακούτε!
  • Το να καθυστερείτε να προχωρήσετε σε δέσμευση στη σχέση και να μελετάτε τον χαρακτήρα του ατόμου, είναι πολύ βασικό! Το ίδιο και να χρησιμοποιείτε τη λογική σας.
  • Μη δίνετε χρήματα σε άτομα που δεν ξέρετε και ακόμα και σε όσα ξέρετε, να θορυβείστε όταν σας ζητούν ή όταν το παίζουν θύματα με σκοπό τη δημιουργία ενοχών αν δεν δώσετε.
  • Μην απομονώνεστε ποτέ από τους φίλους και την οικογένειά σας και να ακούτε τη γνώμη τους.
  • Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή σας για να μην πέφτετε θύματα και να έχετε υψηλά στάνταρ σε όσους αφήνετε να μπουν στη ζωή σας.
  • Μάθετε να μένετε με υγιή τρόπο μόνοι και να ευχαριστιέστε όσα ήδη έχετε ακόμα και σε δύσκολες περιόδους γιατί σε τέτοιες στιγμές είστε πολύ ευαίσθητοι.
  • Οι δοκιμασμένες σχέσεις είναι πάντα οι καλύτερες και αυτές στις οποίες δίνετε σταδιακά κομμάτια του εαυτού σας.
  • Πάψτε να εντυπωσιάζεστε από τα λόγια και κρίνετε τα άτομα γύρω σας από τις πράξεις τους.
  • Ακούστε τις συμβουλές φίλων σας ή της οικογένειάς σας. Μπορεί να βλέπουν κάτι που εσείς δεν βλέπετε.

Α. Κουλουκούρη
Κλινική Ψυχολόγος
Εξειδίκευση στην Κλινική Ψυχολογία  Ψυχοπαθολογία και Ψυχανάλυση
www.akouloukouri.gr

Σχετικά άρθρα