Η γλυκόριζα είναι ουσιαστικά η ρίζα ενός θάμνου, που ονομάζεται Glycyrriza glabra. Η ονομασία αυτή, δόθηκε από τον σπουδαίο ιατρό και βοτανολόγο Διοσκουρίδη και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «γλυκύς» και «ρίζα».

Αναπτύχθηκε κατά κύριο λόγο στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, ενώ από τον 16ο αιώνα έχει αρχίσει να καλλιεργείται και στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα ξυλώδες, πολυετές φυτό, που το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα δύο μέτρα.

Ευδοκιμεί σε αμμώδη εδάφη και κοντά σε νερό. Οι βλαστοί του είναι σκληροί, χνουδωτοί και με ραβδώσεις. Τα φύλλα του έχουν πτεροειδές σχήμα και σκούρο πράσινο χρώμα, ενώ στις άκρες του, βρίσκονται πολυάριθμα μοβ και λευκά λουλούδια.

Εξαιτίας της γλυκιάς γεύσης της, χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες, ως κύριο γλυκαντικό σε καραμέλες και ποτά. Παράλληλα, έχει αξιοποιηθεί και για ιατρικούς σκοπούς, καθώς είναι ένα από τα πιο γνωστά φαρμακευτικά βότανα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Η γλυκόριζα στην αρχαιότητα

Χρήση της ρίζας του φυτού έχει γίνει από πάρα πολλούς αρχαίους πολιτισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Ινδουιστικού, του Ελληνικού, του Ρωμαϊκού και του Κινεζικού.

Οι Ινδουιστές πίστευαν, ότι ο συνδυασμός γλυκόριζας με γάλα και ζάχαρη, μπορούσε να λειτουργήσει ως αφροδισιακό, ενώ στον τάφο του Αιγύπτιου βασιλιά Τουταγχαμών, εκτός από χρυσά κοσμήματα, βρέθηκαν και μεγάλες ποσότητες του βοτάνου.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο ίδιος νόμιζε ότι μπορούσε να πάρει μαζί του την γλυκόριζα, έτσι ώστε να ετοιμάζει στον άλλο κόσμο το αγαπημένο του ποτό «Μai Sus».

Όταν ο Διοσκουρίδης ταξίδεψε με τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είπε στους στρατιώτες να μασούν γλυκόριζα για να μετριάζουν το αίσθημα της δίψας, καθώς το νερό ήταν δυσεύρετο. Ανέφερε επίσης, την σπουδαιότητα της στη θεραπεία ασθενειών, που σχετίζονται με το στομάχι, το λαιμό, το ήπαρ και τα νεφρά.

Ο Θεόφραστος, τον 3ο π.Χ, την ονόμασε και σκυθική ρίζα, διότι οι Σκύθες μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς νερό, τρώγοντας μόνο γλυκόριζα και τυρί, από γάλα φοράδας.

Η γλυκόριζα και τα οφέλη της

Η γλυκόριζα μπορεί να χαρακτηριστεί και ως φάρμακο, καθώς συγκαταλέγεται στα πιο χρησιμοποιημένα και τα πιο, επιστημονικώς, μελετημένα βότανα. Τα οφέλη της είναι πολλά και ορισμένα από αυτά περιλαμβάνουν:

Προστασία του ήπατος

Υπάρχουν πολλά θετικά αποτελέσματα επιστημονικών ερευνών, σχετικά με την ευεργετική επίδραση της γλυκόριζας, σε ασθένειες που σχετίζονται με το ήπαρ. Η γλυκυρριζίνη που περιέχεται στην σύσταση του βοτάνου, βοηθά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση ηπατικών διαταραχών και συμβάλλει στην σταθεροποίηση της φυσιολογικής λειτουργίας του ήπατος.

Καταπραΰνει το στομάχι

Η γλυκόριζα χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των γαστρεντερικών προβλημάτων. Σε περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης, έλκους στομάχου και καούρας, το εκχύλισμα του βοτάνου μπορεί να καταπραΰνει τα συμπτώματα και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις βλάβες. Αυτό οφείλεται στις αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες του γλυκυρριζικού οξέος.

Ρευματοειδής αρθρίτιδα

Το εκχύλισμα του φυτού έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Σύμφωνα με μελέτες, η γλυκόριζα μπορεί να δράσει ευεργετικά, στη μείωση των επιπέδων των φλεγμονωδών κυτοκινών και στην ανακούφιση από τον πόνο και το πρήξιμο.

Εμμηνόπαυση και προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης και του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Οι ισοφλαβόνες που περιέχονται στη σύσταση του φυτού, βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στο σώμα. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η γλυκόριζα ενισχύει την σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Η γλυκόριζα είναι χρήσιμη για την πρόληψη της δυσλειτουργίας των επινεφριδίων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ορμονών, όπως η κορτιζόλη. Παράλληλα, το γλυκυρριζικό οξύ που περιέχεται στο βότανο, βοηθά στην παραγωγή ενέργειας και μειώνει τα συμπτώματα του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης και της ινομυαλγίας.

Υγιές ανοσοποιητικό

Βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυξάνει τα επίπεδα της ιντερφερόνης, έναν αντιικό παράγοντα, ο οποίος σε συνδυασμό με το γλυκυρριζικό οξύ, διεγείρει την δράση των ανοσοκυττάρων και συμβάλει στην καταπολέμηση των ιών και βακτηρίων, συμπεριλαμβανομένης της γρίπης Α.

Καταπολέμα τη φυματίωση

Μελέτες έχουν δείξει ότι η αντιμικροβιακή δράση των συστατικών της γλυκόριζας, την καθιστούν ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της φυματίωσης. Παράλληλα συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανάρρωσης του ασθενούς.

Υγιή δόντια

Το εκχύλισμα γλυκόριζας δρα ωφέλιμα στην πρόληψη της τερηδόνας και της ουλίτιδας, ενώ η αντιμικροβιακή σύστασή της αναστέλλει το σχηματισμό οδοντικών πλακών. Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων, το εκχύλισμα του φυτού έχει χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή προϊόντων στοματική υγιεινής, όπως οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα.

Αθηροσκλήρωση

Διαθέτει αντιοξειδωτικά, τα οποία είναι αποτελεσματικά στην διατήρηση υγιών επιπέδων χοληστερόλης. Τα φλαβονοειδή, σε συνδυασμό με άλλα ευεργετικά συστατικά, που περιέχονται στην σύσταση της γλυκόριζας, βοηθούν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών, όπως η αθηροσκλήρωση.

Κατά των αναπνευστικών διαταραχών

Η γλυκόριζα είναι ιδανική για την θεραπεία του πονόλαιμου, του βήχα, του κρυολογήματος, της βρογχίτιδας και των πνευμονικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του εμφυσήματος. Παράλληλα, παρέχει ανακούφιση από λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, που προκαλούνται από ιούς και βακτήρια. Λειτουργεί αποτελεσματικά ως αποχρεμπτικό και βοηθά στην αποβολή της βλέννας και άλλων ουσιών από τους βρόγχους και τους πνεύμονες. Τέλος, μελέτες έχουν αποδείξει ότι η γκλυκόριζα δρα αποτελεσματικά στη θεραπεία του άσθματος.

Άλλα οφέλη

Η γλυκόριζα μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση διαφόρων λοιμώξεων όπως:

• Έρπης
• HIV
• Ηπατίτιδα C
• Έρπης ζωστήρα

Επιπλέον, είναι αποτελεσματική στη θεραπεία:

• Του διαβήτη
• Του καρκίνου
• Των νευρολογικών διαταραχών
• Της γυναικείας υπογονιμότητας
• Της παχυσαρκίας

Τέλος, προάγει:

• Υγιές δέρμα και μαλλιά
• Ανοσολογική άμυνα

Στοιχεία διατροφής

Η γλυκόριζα προσφέρει ένα ευρύ φάσμα ευεργετικών ουσιών και φλαβονοειδών. Αποτελεί καλή πηγή βιταμίνης Β1, Β2, Β3, Β5 και βιταμίνης Ε. Παρέχει επίσης μεταλλικά στοιχεία, όπως φώσφορο, ασβέστιο, χολίνη, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, σελήνιο, πυρίτιο και ψευδάργυρο. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια αποθήκη βασικών θρεπτικών συστατικών, όπως το Β-καροτένιο, η γλυκυρριζίνη, η γλαμπριδίνη, η ισοβεριτιγενίνη, η θυμόλη, η φαινόλη και το φερουλικό οξύ.

Μαγειρική χρήση

Η γλυκόριζα, από τους αρχαίους χρόνους, έχει χρησιμοποιηθεί ως αρωματική ουσία σε προϊόντα ζαχαροπλαστικής, όπως είναι τα γλυκά και οι καραμέλες. Χρησιμοποιείται επίσης στη βιομηχανία καπνού για την παρασκευή πούρων, τσιγάρων και μιγμάτων καπνίσματος. Χρησιμοποιείται τόσο για την βελτίωση της γεύσης  -ως αρωματική ουσία-, όσο και ως παράγοντας ελέγχου υγρασίας στα προϊόντα καπνού.

Δοσολογία και μορφές

Εκχύλισμα:Το εκχύλισμα είναι η πιο συνηθισμένη μορφή της γλυκόριζας, αφού όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, χρησιμοποιείται σε γλυκά και ποτά. Η κατανάλωση του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 30 ml. Η λήψη μεγαλύτερης ποσότητας, ενδέχεται να προκαλέσει παρενέργειες.

Σκόνη: Μπορείτε να προμηθευτείτε σκόνη γλυκόριζας από καταστήματα βοτάνων ή βιολογικών προϊόντων. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την θεραπεία της ακμής και του εκζέματος. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η συνιστώμενη ημερήσια δόση πρέπει να είναι μικρότερη των 75 ml.

Τσάι: Το τσάι γλυκόριζας είανι ιδιαίτερα δημοφιλές από αρχαιοτάτων χρόνων. Μπορείτε να το αγοράσετε, είτε από το σούπερ μάρκετ, είτε από καταστήματα βιολογικών προϊόντων. Το τσάι προάγει την υγεία του πεπτικού και αναπνευστικού συστήματος και των επινεφριδίων. Η ημερήσια δόση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 200 γραμμάρια.

Παρενέργειες

Η γλυκόριζα περιέχει γλυκυρριζικό οξύ, το οποίο, σε υπερβολικές ποσότητες και ορισμένες συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες όπως:

Υπέρταση και καρδιακές διαταραχες

Η γλυκόριζα μπορεί να προκαλέσει υπέρταση και καρδιακές επιπλοκές, όπως καρδιακή αρρυθμία και καρδιακή ανεπάρκεια. Οι άνθρωποι με υπερταση και καρδιακές διαταραχές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί στην κατανάλωση του βοτάνου και να συμβουλεύονται πάντοτε τον γιατρό τους.

Εγκυμοσύνη και θηλασμός

Η υπερβολική κατανάλωση γλυκόριζας δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό ή αποβολή.

Σεξουαλικές επιπλοκές

Η συχνή λήψη της μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες και να μειώσει το ερωτικό τους ενδιαφέρον.

Υποκαλιαιμία

Η γλυκόριζα μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα καλίου του οργανισμού, με αποτέλεσμα την υποκαλιαιμία. Τα, εξαιρετικά, χαμηλά επίπεδα καλίου μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην λειτουργία των νεύρων, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε μυϊκές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της υπερτονίας.

*Το άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα, για την λήψη γλυκόριζας και πριν κάνετε χρήση των βοτάνων πρέπει να συμβουλεύεστε έναν ειδικό. Ο γιατρό σας είναι ο μόνος κατάλληλος για να σας συμβουλέψει σωστά προς αποφυγή πιθανών παρενεργειών.

Πηγή: votanonkipos.gr