Είναι γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων αναφέρουν ότι υποφέρουν από κούραση. Συνήθως εκείνοι που φτάνουν να επισκεφτούν έναν ψυχολόγο είναι αυτοί που υποφέρουν από έντονο στρες και εμφανή «σκαμπανεβάσματα» στη διάθεσή τους.
Γράφει η Ψυχολόγος MSc Μαρία Λαίου
Τι είναι όμως η ψυχική κούραση ή εξουθένωση; Πολλοί από εμάς όταν οι απαιτήσεις μιας οποιασδήποτε εργασίας που αναλαμβάνουμε υπερβαίνουν τα διαθέσιμα αποθέματα του οργανισμού μας. Όταν όμως, ένα άτομο υποφέρει από ψυχολογική εξάντληση, η κούραση του λοιπόν, είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια και ένταση και δεν εξαφανίζεται μέσω της ξεκούρασης.
Επίσης, έχει αρνητικές συνέπειες στην ποιότητα της ζωής του ατόμου που την βιώνει επηρεάζοντας την απόδοση του σε καθημερινές δραστηριότητες. Ακόμα, ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων που υποφέρουν από ψυχολογική εξουθένωση, μειώνουν την συμμετοχή τους σε προηγούμενες δραστηριότητες τους, κοιμούνται περισσότερο κατά την διάρκεια της ημέρας ή/ και περνούν περισσότερο χρόνο στο κρεβάτι προσπαθώντας να ξεκουραστούν, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Οι αιτίες της ψυχολογικής κούρασης
Η ψυχολογική κούραση προέρχεται από άγχος ή χρόνιο στρες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που το άγχος μπορεί να προκαλέσει κούραση. Οι πιο κοινοί λόγοι περιλαμβάνουν
Διαταραχές στον ύπνο που προέρχονται από άγχος ή χρόνιο στρες
Άτομα που βιώνουν έντονο στρες αντιμετωπίζουν προβλήματα είτε στο να καταφέρουν να κοιμηθούν είτε στην ποιότητα του ύπνου τους, αφού ξυπνάνε χωρίς πολλές φορές να το συνειδητοποιούν. Μερικά ακόμη, κοιμούνται κατά την διάρκεια της ημέρας και δυσκολεύονται να κοιμηθούν το βράδυ.
Κατάθλιψη
To έντονο στρες μπορεί να συνοδεύεται από καταθλιπτικά συμπτώματα. Η κατάθλιψη συνοδεύεται από τεράστια απώλεια ενέργειας. Τα άτομα που υποφέρουν από στρες δυσκολεύονται να είναι σε εγρήγορση κατά την διάρκεια της μέρας εφόσον μεγάλο ποσοστό ενέργειας χάνεται. Αυτό δημιουργεί μια συνεχή αίσθηση κούρασης.
Χρόνιος πόνος
Άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο εξαντλούνται σε σωματικό επίπεδο αλλά και ψυχικό.
Η κούραση ως «άμυνα» του οργανισμού
Άτομα δραστήρια με πολλές υποχρεώσεις ή άτομα που τείνουν να ευχαριστούν τους άλλους ξεχνώντας τις προσωπικές τους ανάγκες συχνά φέρνουν τον εαυτό τους στα όρια της εξάντλησης. Το σύμπτωμα της κούρασης λοιπόν, σε αυτές τις περιπτώσεις λειτουργεί σαν καμπανάκι προκειμένου το άτομο επιτέλους να ξεκουραστεί. Επίσης, λειτουργεί σαν ένας τρόπος «αποφυγής» , καθώς το άτομο δεν εκτίθεται παραπάνω σε καταστάσεις που του προκαλούν στρες.
Νοητική κόπωση
Ο εγκέφαλός μας καθημερινά επεξεργάζεται αμέτρητες πληροφορίες. Όταν ένα άτομο υποφέρει από έντονο στρες, κατακλύζεται από επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις προκειμένου να αποκτήσει περισσότερο έλεγχο στο περιβάλλον του. Με αυτόν τον τρόπο προκαλείται επιπλέον άγχος αφού ο νους και γενικότερα ο οργανισμός βρίσκεται σε μια συνεχόμενη επαγρύπνηση. Αυτό στερεί από το άτομο νοητικά και συναισθηματικά αποθέματα, αφήνοντας το άδειο και φυσικά κουρασμένο.
Τι μπορώ να κάνω για να ελέγξω την κούραση μου;
Συνήθως οι περισσότεροι καταφεύγουν σε προϊόντα πλούσια σε καφεΐνη πράγμα το οποίο είναι απαγορευτικό καθώς προκαλούν υπερδιέγερση και αυξάνουν το άγχος. Επομένως, σε αρχικό στάδιο το άτομο που υποφέρει από κούραση είναι σημαντικό να προχωρήσει σε μια νευρολογική εκτίμηση προκειμένου να αποκλειστούν κάποιοι ιατρικοί παράγοντες.
Εφόσον αποκλειστούν οι παραπάνω ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η ψυχική εξάντληση είναι να αξιολογηθεί και να αντιμετωπιστεί το άγχος το οποίο επιφέρει και την ψυχική εξάντληση. Είναι σημαντικό λοιπόν, το άτομο με την βοήθεια ενός ειδικού:
- Να υιοθετήσει στρατηγικές χαλάρωσης.
- Να κατανοήσει πώς έχει διαμορφωθεί η ζωή του/της και αν κάποιες πτυχές της χρειάζονται πιθανότατα αλλαγή προκειμένου να επέλθει η ψυχική χαλάρωση.
- Να είναι σε θέση να καταλαβαίνει έγκαιρα πότε εξαντλείται και να αναπτύξει από κοινού με τον/την ψυχολόγο του τρόπους για να γεμίσει τις μπαταρίες του όποτε αυτό χρειάζεται.
- Να προσπαθήσει να είναι αρχικά εκείνος/-η ανοιχτός/-ή με την εμπειρία προκείμενου στη συνέχεια να μπορέσει να το μοιραστεί με το περιβάλλον του και να ζητήσει υποστήριξη.
Κλείνοντας, είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι ένα άτομο που υποφέρει από ψυχική κούραση/ εξάντληση δεν μπορεί απλά να ξεκουραστεί και οι συμβουλές όπως «ξεκουράσου» ή «προσπάθησε να ξεκουράζεσαι έπειτα από κάθε δραστηριότητα», δεν λειτουργούν. Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσει το άτομο ποιο είναι το νόημα της δικής του κούρασης και να ξεκουραστεί με τον δικό του προσωπικό τρόπο!
Μαρία Λαίου
Ψυχολόγος MSc
6986823375
[email protected]
Διαβάστε σχετικά άρθρα:
Εργασιακό burnout: Οι 2 κανόνες που θα προστατεύσουν την ψυχική σας υγεία
Ανηδονία: Η ψυχική κατάσταση κατά την οποία τίποτα δεν σου δίνει χαρά
