<p style="text-align: justify;"><strong>Οι καλύτερες θεραπείες για την κατάθλιψη</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Από την επιστημονική ομάδα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου για την Ψυχική Υγεία</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Βιολογικές θεραπείες </strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Φάρμακα</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Τα πρώτα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι τα τρικυκλικά και τετρακυκλικά αντικαταθλιπτικά (χλωριμιπραμίνη, αμιτριπτυλίνη, μαπροτιλίνη, νορτριπτυλίνη κ.α.).</p>
<p style="text-align: justify;">Τα αντικαταθλιπτικά αυτά άρχισαν να χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του '50 για τη θεραπεία της κατάθλιψης, με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Οι ενοχλητικές ανεπιθύμητες ενέργειες (ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, θάμβος οράσεως, ζάλη, διαταραχές της καρδιακής αγωγιμότητας), που υπονομεύουν τη συνεργασία (συμμόρφωση) των ασθενών, δημιούργησαν την ανάγκη να παραχθούν φάρμακα περισσότερο ασφαλή και καλύτερα ανεκτά. Τα νεώτερα αυτά αντικαταθλιπτικά κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες.</p>
<p style="text-align: justify;">Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης -SSRI'S-</p>
<p style="text-align: justify;">(παροξετίνη, σερτραλίνη, σιταλοπρόμη, φλουβοξαμίνη, φλουοξετίνη).</p>
<p style="text-align: justify;">Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης – νοραδρεναλίνης -</p>
<p style="text-align: justify;">SNRI'S- (βενλαφαξίνη).</p>
<p style="text-align: justify;">Νοραδρενεργικά και ειδικά σεροτονινεργικά αντικαταθλιπτικά (μιρταζαπίνη).</p>
<p style="text-align: justify;">Αναστρέψιμοι και εκλεκτικοί αναστολείς της ΜΑΟ (μοκλοβεμίδη). Η αποτελεσματικότητα των νεότερων αντικαταθλιπτικών είναι συγκρίσιμη με αυτήν των παλαιότερων, ωστόσο αυτά πλεονεκτούν, διότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν εμφανίζονται τόσο συχνά (ναυτία, κεφαλαλγία, σεξουαλικές διαταραχές και ανησυχία με την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής), είναι ήπιες και καλά ανεκτές.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο γιατρός, πριν την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής, πρέπει να πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό, να εξετάσει τον ασθενή προσεκτικά, να προτείνει τη διεξαγωγή βιοχημικών και παρακλινικών εξετάσεων, για να αποκλεισθούν σωματικά νοσήματα (π.χ. υποθυρεοειδισμός, πνευμονία) και φάρμακα (π.χ. αντιϋπερτασικά) που προκαλούν κατάθλιψη. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι τα οινοπνευματώδη και άλλες ουσίες, που χρησιμοποιούνται συχνά από τους ασθενείς για να ανακουφισθούν (αυτοθεραπεία), συνδέονται με την εμφάνιση και την επιδείνωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Ο γιατρός θα πρέπει, επίσης, να ενημερώσει τον ασθενή για τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων και για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να εμφανιστεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Το 70-80% των καταθλιπτικών επεισοδίων θα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με το φάρμακο πρώτης επιλογής του ιατρού. Αρχικά βελτιώνονται οι διαταραχές του ύπνου και της όρεξης, ακολούθως χαλιναγωγείται το άγχος, επανέρχεται η σωματική ευεξία και η ενεργητικότητα και, τέλος, μετά από τρεις-τέσσερις εβδομάδες, βελτιώνεται το καταθλιπτικό συναίσθημα.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Αν μετά από τρεις – τέσσερις εβδομάδες δεν έχουν εμφανιστεί τα προσδοκώμενα θεραπευτικά οφέλη, τότε ο γιατρός μπορεί ή να αυξήσει τη δόση του φαρμάκου ή να προσθέσει και ένα άλλο με διαφορετικό μηχανισμό δράσης ή να το αντικαταστήσει με ένα διαφορετικό. Μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων (πλήρης ύφεση), η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να συνεχιστεί στην ίδια θεραπευτική δόση επί 6-12 μήνες, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της υποτροπής (συνεχιζόμενη θεραπεία). Όταν, όμως, έχουν εμφανιστεί τρία ή περισσότερα επεισόδια ή τα επεισόδια εμφανίζονται συχνά με βαριά συμπτωματολογία ή όταν ελλοχεύει ο κίνδυνος της αυτοκαταστροφής και συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου (π.χ. χρόνιο σωματικό νόσημα), τότε η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να χορηγείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (πέντε χρόνια ή διά βίου) ως θεραπεία συντήρησης.</p>
<p style="text-align: justify;">Αγχολυτικά</p>
<p style="text-align: justify;">(λοραζεπάμη, αλπραζολάμη, διαζεπάμη, βρωμαζεπάμη).</p>
<p style="text-align: justify;">Χορηγούνται όταν συνυπάρχει άγχος. Πρέπει να χορηγούνται με προσοχή, για μικρό χρονικό διάστημα, διότι προκαλούν εξάρτηση και μπορεί να επιδεινώσουν τα καταθλιπτικά συμπτώματα.</p>
<p style="text-align: justify;">Αντιψυχωσικά</p>
<p style="text-align: justify;">(αλοπεριδόλη, αμισουλπρίδη, ρισπεριδόνη, ολανζαπίνη, κουετιαπίνη, αριπιπραζόλη, ζιπραζιδόνη).</p>
<p style="text-align: justify;">Χορηγούνται σε συνδυασμό με τα αντικαταθλιπτικά για τη θεραπεία της κατάθλιψης, όταν αυτή συνοδεύεται από παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις (ψυχωσική κατάθλιψη).</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ηλεκτροσπασμοθεραπεία [ECT]</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Στις μέρες μας είναι μια ασφαλής και χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες θεραπεία. Διενεργείται με τη διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος στον εγκέφαλο του ασθενούς για μερικά δευτερόλεπτα, κάτω από συνθήκες γενικής αναισθησίας και μυοχάλαση.</p>
<p style="text-align: justify;">Σήμερα, λόγω των προκαταλήψεων, κυρίως, χρησιμοποιείται σπάνια, για τις περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται ταχεία έναρξη του θεραπευτικού αποτελέσματος, στις βαριές καταθλίψεις με έντονη ψυχοκινητική επιβράδυνση και άρνηση λήψης τροφής καθώς και σε ειδικές ομάδες ασθενών (π.χ. Έγκυες, ηλικιωμένοι), όπου η χορήγηση φαρμάκων δεν είναι ασφαλής ή προκαλεί πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ψυχολογικές θεραπείες </strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Γνωσιακή – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Πρόκειται για μια μορφή ψυχοθεραπείας που εστιάζει στα παρόντα προβλήματα του ασθενή, βασίζεται στην ενεργητική συνεργασία θεραπευτή και θεραπευόμενου, ολοκληρώνεται σε 15-20 συνεδρίες, που γίνονται μία φορά την εβδομάδα.</p>
<p style="text-align: justify;">Αποσκοπεί στην τροποποίηση και ανασκευή των αρνητικών «γνωσιών», του αρνητικού τρόπου, δηλαδή, με τον οποίο ο ασθενής «βλέπει» τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον.</p>
<p style="text-align: justify;">Από ερευνητικά δεδομένα έχει κατοχυρωθεί η αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Διαπροσωπική Ψυχοθεραπεία</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Επικεντρώνει και αυτή στα παρόντα προβλήματα του ασθενή, ολοκληρώνεται σε 12-16 συνεδρίες που διενεργούνται μια φορά την εβδομάδα.</p>
<p style="text-align: justify;">Αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, επιδιώκοντας να επιλυθούν τα προβλήματα που απορρέουν από τις διαπροσωπικές σχέσεις, την οικογενειακή ζωή και το εργασιακό περιβάλλον. Ο θεραπευτής ενημερώνει τον θεραπευόμενο για τη νόσο (ψυχοεκπαίδευση) και τον εκπαιδεύει για το πώς θα βελτιώσει τις δεξιότητές του στη διαπροσωπική επικοινωνία. Είναι αποτελεσματική για τις ήπιες μορφές της κατάθλιψης.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Η ψυχοθεραπεία αυτή, που μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια, στοχεύει στην επεξεργασία και την επίλυση των ενδοψυχικών συγκρούσεων του ατόμου, στη συνειδητοποίηση των επιθυμιών και των αναγκών του και, γενικότερα, του και όχι στην προσωρινή ανακούφιση που παρέχεται με την άρση των συμπτωμάτων.</p>
<p style="text-align: justify;">Αποσκοπεί στην αποκάλυψη και επίλυση των εσωτερικών συγκρούσεων, που έχουν την αφετηρία της στην παιδική ηλικία. Ενδείκνυται στις ήπιες και χρονίζουσες μορφές της κατάθλιψης και στις καταθλίψεις που σχετίζονται με τη δομή της προσωπικότητας του ατόμου.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ομαδική Ψυχοθεραπεία</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Η θεραπευτική αυτή παρέμβαση μπορεί να είναι βραχεία (περίπου τρεις μήνες) ή μακροχρόνια (μερικά χρόνια), ανάλογα με το εάν έχει περισσότερο γνωσιακή – συμπεριφορική ή ψυχαναλυτική κατεύθυνση.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο ασθενής ενθαρρύνεται να μιλήσει και να μοιραστεί θέματα σχετικά με τον εαυτό του, την οικογένειά του και τους άλλους, να ανταλλάξει συναισθήματα με τα άλλα μέλη της ομάδας , να επιλέξει με την βοήθεια της ομάδας εναλλακτικές λύσεις και, μέσα σε ένα κλίμα αλληλοϋποστήριξης, να ξαναβρεί την ελπίδα στη ζωή του.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Δημιουργικές Θεραπείες μέσω Τέχνης</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Art Therapy, Δραματοθεραπεία, Μουσικοθεραπεία, Χοροθεραπεία.</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Οι θεραπείες αυτές μπορεί να βοηθήσουν από μόνες τους ή να συνδυαστούν με άλλες ψυχολογικές θεραπείες καθώς και με τη φαρμακοθεραπεία. Μέσα από το συμβολισμό και την μεταφορά του προβλήματος σε μια καλλιτεχνική μορφή (αφήγηση, παραμύθι, χορός, δράμα, αυτοσχεδιασμός, μουσικά κομμάτια, ζωγραφική), το άτομο ενθαρρύνεται να εξετάσει το πρόβλημά του από την ασφάλεια της αισθητικής απόστασης, να εξελιχθεί συναισθηματικά και να ξαναγίνει δημιουργικό, δίνοντας ένα υπαρξιακό νόημα στη ζωή και τις πράξεις του.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ψυχοκοινωνικές Παρεμβάσεις</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Με τις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις επιδιώκεται να αμβλυνθούν οι στρεσσογόνοι εκείνοι παράγοντες που πυροδοτούν την έναρξη μιας καταθλιπτικής φάσης, που επιμηκύνουν την διάρκεια της, που επιδεινώνουν τη συμπτωματολογία της και καθιστούν το άτομο ευάλωτο, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για υποτροπή και επανεμφάνιση της νόσου.</p>
<p style="text-align: justify;">Με τις παρεμβάσεις που ασκούνται στην οικογένεια επιδιώκεται να εξομαλυνθούν οι συγκρουσιακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, τροποποιώντας εκείνες τις συνθήκες ή τις συμπεριφορές που προκαλούν τις έριδες, τις προστριβές και τις συγκρούσεις.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, επίσης, μεριμνούν για την ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών του ατόμου, δημιουργώντας έναν εύρωστο υποστηρικτικό κοινωνικό ιστό.</p>