Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση είναι μία ιδιαίτερη και ίσως ταραγμένη περίοδος για πολλές γυναίκες. Σηματοδοτεί τη μετάβασή τους στη μέση ηλικία και το τέλος της περιόδου πράγμα πού μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την ψυχολογία τους αφού δείχνει την απομάκρυνση από τη νεότητα. Τα επίπεδα των ορμονών πέφτουν πάρα πολύ γρήγορα και καθώς η περίοδος επιβραδύνεται και σιγά-σιγά σταματά εμφανίζονται συμπτώματα που είναι πολύ ενοχλητικά και ενδεχομένως να ανησυχήσουν ορισμένες γυναίκες.
Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου και επιδρούν εκτός από τον οργανισμό και στη διάθεση. Μπορούν να αυξήσουν το άγχος ή την κατάθλιψη, ενώ υπάρχει πιθανότητα να μείνουν ή να συμβάλουν στην εμφάνιση φοβιών. Για αυτό πολλές γυναίκες αποκτούν ξαφνικά κρίσεις πανικού, αυξημένο άγχος και σημάδια κατάθλιψης.
Και τότε έρχονται οι απορίες είναι φυσιολογικό να νιώθουμε αγχωμένες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης; Είναι φυσιολογικό να έχουμε κρίσεις πανικού ή μήπως αυτά τα δύο συνδέονται στενά με την εμμηνόπαυση;
Εμμηνόπαυση, άγχος και κρίσεις πανικού
Τα οιστρογόνα είναι μία από τις βασικότερες ορμόνες του γυναικείου σώματος. Αυτά σε συνδυασμό με την προγεστερόνη δύνανται να προκαλέσουν συναισθήματα άγχους ή κατάθλιψης. Ωστόσο, όταν αυτά είναι συχνά μεγάλης διάρκειας και υψηλής κλίμακας σοβαρότητας, τότε σίγουρα δεν αποτελούν ένα φυσιολογικό μέρος της κλιμακτηρίου.
Από την άλλη πλευρά πολλές γυναίκες μπορεί να μην παρουσιάσουν κατάθλιψη εξαιτίας του άγχους αλλά να παρουσιάσουν κρίσεις πανικού. Σίγουρα όσες πάσχουν από διαταραχές πανικού παθαίνουν συχνά τέτοιου είδους κρίσεις. Μία όμως μεμονωμένη ή μερικές μεμονωμένες κρίσεις πανικού δεν σημαίνει ότι υπάρχει ψυχολογική διαταραχή πανικού.
Αυτό που συμβαίνει είναι πως οι γυναίκες που από το παρελθόν είναι επιρρεπής στο άγχος, σε συνδυασμό με τα ανάμεικτα συναισθήματα που δημιουργεί η κλιμακτήριος παθαίνουν συχνότερα κρίσεις πανικού. Όταν αυτές συμβαίνουν συνήθως είναι δύσκολο να εντοπιστούν και παρουσιάζουν ορισμένα συμπτώματα όπως η εφίδρωση, η ταχυπαλμία και το αίσθημα της ζέστης ανεξάρτητος της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.
Ποιά η σχέση εμμηνόπαυσης και κατάθλιψης;
Όπως ήδη έχει αναφερθεί οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών επηρεάζουν τη διάθεση, αφού επιδρούν στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Η πτώση των οιστρογόνων οδηγείς τις εξάψεις που με τη σειρά τους διαταράσσουν τον ύπνο και οδηγούν σε άγχος και κυκλοθυμία.
Οι ορμόνες είναι Εκείνες που επηρεάζουν τη διάθεση και μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη. Φυσικά, το αίσθημα αυτό εντείνεται καθώς πολλές γυναίκες αισθάνονται άσχημα που μεγαλώνουν, νιώθουν πως βγαίνουν απότομα και δεν θα είναι πια επιθυμητές. Έτσι εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης σχεδόν καθημερινά που διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες και υποδεικνύουν πως υπάρχει πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση ο γυναικολόγος θα καθορίσει τις ιατρικές αιτίες για την κατάθλιψη και ο ψυχολόγος θα βοηθήσει στην καταπολέμηση της και στη βελτίωση της διάθεσης. Εδώ δημιουργείται ένα ερώτημα πώς μπορούν αυτές οι γυναίκες να ξέρουν πότε να ζητήσουν βοήθεια για τα συναισθηματικά προβλήματα της εμμηνόπαυσης;
Κοινές φοβίες που μπορεί να αναπτυχθούν
Τα κακά συναισθήματα και η ψυχολογική πίεση οδηγούν στην ανάπτυξη φοβιών που ενδεχομένως να μην υπήρχαν ποτέ πριν. Συνήθεις φοβίες κατά την εμμηνόπαυση είναι η αγοραφοβία, η υψοφοβία, η κλειστοφοβία αλλά και η φοβία για την οδήγηση. Η άλλοτε καθημερινές συνήθειες ρουτίνας φαντάζουν ποια βουνό, η συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους, είναι δύσκολη και η δουλειά αρχίζει να γίνεται λόγος άγχους.
Πολλές θα είναι οι γυναίκες που λένε ότι ξαφνικά ανέπτυξαν φόβο για την οδήγηση και δεν θέλουν ούτε καν να μπουν μόνες τους στο αυτοκίνητο. Τέτοιοι φόβοι ριζώνουν στο συνειδητό και ασυνείδητο της γυναίκας και παρόλο που είναι παράλογοι είναι δύσκολο να ξεπεραστούν. Και καθώς η καθημερινότητα γίνεται πιο δύσκολη οι φοβίες και το αδιέξοδο μεγαλώνουν σε σημείο μάλιστα που η πραγματικότητα είναι δύσκολο να διακριθεί από το έντονο συναίσθημα που βιώνεται.
Το επίκεντρο όμως των φόβων εντοπίζεται όχι στην πραγματοποίηση αυτών των βασικών καθημερινών πραγμάτων αλλά στο τι ενδέχεται αυτά να προκαλέσουν. Δηλαδή ότι μπορεί να πληγώσουν ή να τραυματίσουν τις ίδιες ανθρώπους που αγαπούν, αλλά και να στοιχίσουν ζωές. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα γυναίκες αρχίζουν να σκέφτονται συνεχώς τον θάνατο και νιώθουν πως κάτι τρομερό πρόκειται να συμβεί στις ίδιες ή στους αγαπημένους τους. Επακολούθως, αυτά τις βάζουν σε μία κατάσταση πανικού και αυξημένου άγχους. Και πάλι όλα αυτά σχετίζονται με τα χαμηλά οιστρογόνα.
Η κατατομή του ανθρώπινου εγκεφάλου έχει αναπτυχθεί για να φιλοξενεί τόσο επιλογές σκέψεις και συναισθήματα αλλά και παράλογους φόβους που πηγάζουν από αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν «εγκέφαλο των ερπετών». Αυτός συνιστά την πολύ απλή μορφή του εγκεφάλου που εστιάζει απλώς στην επιβίωση, τη διατήρηση της ζωής, το φαγητό και την αναπαραγωγή. Καθώς, λοιπόν, τα οιστρογόνα πέφτουν ο έλεγχος σε αυτές τις βασικές λειτουργίες φαίνεται και οι φόβοι αρχίζουν να κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα.
Μπορεί ξαφνικά να δημιουργηθεί μία σκέψη πως κάποιο από τα παιδιά κινδυνεύει, μπορεί να δημιουργηθεί μία γενική ανησυχία πως κάτι κακό πρόκειται να συμβεί, ακόμη και η σκέψη πως εάν γίνει μία -κατά τα άλλα απλή και συνηθισμένη- πράξη θα προκληθεί ζημιά. Είναι δύσκολο όμως για το άτομο να συνειδητοποιήσει ότι αυτό που ζει δεν είναι φυσιολογικό, και σίγουρα ότι δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, γιατί εναπόκεινται στα πιο βασικά μας ένστικτα που ανακινώνται ξανά και ξανά εάν δεν βρεθεί η ψυχική τους αιτία.
Αναζήτηση βοήθειας για συναισθηματικά προβλήματα κατά την εμμηνόπαυση
Όταν η κατάθλιψη το άγχος οι κρίσεις πανικού και οι φοβίες γίνουν τροχοπέδη στη ζωή της γυναίκας, τότε είναι η ώρα να βρεθεί μία ξεκάθαρη λύση για την αντιμετώπισή τους. Οι λόγοι που οδηγούν στην αναζήτηση βοήθειας περιλαμβάνουν:
- Τα συνεχή αρνητικά συναισθήματα
- Η έλλειψη ανθρώπων που μπορούν να παρέχουν υποστήριξη και κατανόηση
- Οι αυτοκτονικές σκέψεις που γεννιούνται όταν η γυναίκα νιώθει πως δεν έχει στήριξη και άλλη επιλογή.
Αρχικά πρέπει να ρυθμιστούν οι ορμόνες, αφού είναι ο κύριος παράγοντας των αρνητικών συναισθημάτων. Αυτό γίνεται με την καθοδήγηση του ιατρού και η κύρια θεραπεία είναι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης η οποία αντικαθιστά τις ορμόνες που μειώνονται και ανακουφίζει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Επιπροσθέτως, βοήθα και στην ενδυνάμωση των οστών η οποία είναι πάρα πολύ συχνή σε αυτή τη φάση.
Δεν υπάρχει όριο στο πόσο καιρό μπορούν να λαμβάνονται αυτά τα φάρμακα υποκατάστασης αλλά οι περισσότερες γυναίκες θα σταματούν μετά από κάποια χρόνια, αφού σταματήσουν και τα συμπτώματα τους. Είναι σημαντικό να ζυγιστούν τόσο τα οφέλη όσο και οι κίνδυνοι αυτής της θεραπείας γιατί είναι πολλοί γιατροί που είναι πρόθυμοι να τη χρησιμοποιήσουν εξαιτίας μελετών που επικεντρώνονται στους πιθανούς της κινδύνους.
Παρ’ όλα, αυτά και επειδή είναι επιλογή της γυναίκας το τι θα κάνει για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής της κατά την εμμηνοπαυσιακή περίοδο, πολλές γυναίκες επιλέγουν ψυχολογική θεραπεία και υποστήριξη για να διαχειριστούν τα συμπτώματα μέχρι να περάσει αυτό το στάδιο της ζωής τους. Η θεραπεία ομιλίας και η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν με την κακή διάθεση, το άγχος, την κατάθλιψη, ακόμη και με τις εξάψεις και τις νυχτερινές εφιδρώσεις.
