Πένθος στην οικογένεια: Πώς θα λυτρωθείς από τον πόνο;

Είμαι γενικά δεμένη με την οικογένειά μου. Όμως από το 2015 και μετά έχασα τρία πολύ κοντινά μου πρόσωπα και νιώθω ότι δεν μπορώ να το διαχειριστώ.

Το 2015 έχασα τη γιαγιά μου που με μεγάλωσε. Με στενοχωρεί αλλά χάθηκε λόγω γηρατειών οπότε αυτό κάπως μα ανακουφίζει σαν σκέψη. Το 2016 ο πατέρας μου διαγνώστηκε με καρκίνο και έμαθα με πολύ άσχημο τρόπο ότι θα τον χάσω την ώρα που δούλευα.

Δεν μπορούσα να κοιμηθώ

Πέρασα πολύ δύσκολα αλλά δεν μπορούσα να κοιμηθώ και φοβόμουν. Κάθε ημέρα έβλεπα τον πατέρα μου χειρότερα και λόγω αναισθητικών έλεγε ασυναρτησίες και δεν είχε τα λογικά του. Προετοιμάστηκα για αυτό και τελικά τον έχασα.

Δυστυχώς δεν είχαμε την καλύτερη σχέση και αυτό γιατί ήταν εγωιστής. Όμως τώρα δεν σκέφτομαι τίποτα αρνητικό, μόνο να ήταν εδώ. Μετά από ένα χρόνο έχασα και τον αδερφό του πατέρα μου ο οποίος μου στάθηκε σαν πατέρας.

Λένε ότι ο χρόνος κλείνει πληγές

Θυμάμαι και τον παππού μου που υπεραγαπούσα που τον έχασα στα 10 μου. Λένε ότι ο χρόνος κλείνει πληγές αλλά εγώ νιώθω ότι έχω βάλει το πένθος μου στην αναμονή γιατί κατά βάθος νιώθω ότι όλοι θα γυρίσουν ξανά. Νιώθω έρημη κι αβοήθητη.

Δεν γίνεται να έχω χάσει τα άτομα που θυμάμαι στη ζωή μου από όταν έχω αναμνήσεις του εαυτού μου. Όλες μου οι αναμνήσεις είναι με αυτούς. Δε μπορώ να συλλάβω το γεγονός ότι δε θα τους ξαναδώ. Μου είναι αβάσταχτο και εξωπραγματικό.

Στις δυσκολίες, τους σκέφτομαι κοντά μου για να παίρνω δύναμη. Τώρα έχω τόσες πληγές μέσα στην καρδιά μου. Νιώθω ότι με άφησαν αν και ξέρω πως αν μπορούσαν, δεν θα το έκαναν ποτέ. Τι να κάνω για να λυτρωθώ;

Στο ερώτημα απαντά η Ψυχολόγος Έλενα Τσαμκόσογλου, Μ. Α

Αγαπητή αναγνώστρια,

Μέσα στην τελευταία τετραετία είχατε μαζεμένες πολλές απώλειες αγαπημένων σας προσώπων, μάλιστα κάποιες πρόωρες. Επίσης τα έντονα συναισθήματα που σχετίζονται με τις πρόσφατες απώλειες κάποιες φορές πυροδοτούν ψυχικό πόνο και για το ότι δεν έχουμε δίπλα μας και άλλους ανθρώπους με τους οποίους ζήσαμε μαζί στο παρελθόν.

Υπάρχουν πέντε στάδια της αποδοχής του πένθους και της απώλειας, όπως αυτά περιγράφτηκαν αρχικά το 1969 από την Elisabeth Kübler-Ross στο διαβόητο βιβλίο της «On Death and Dying». Στο πένθος μας, ο καθένας περνάει την κάθε μία από τις πέντε φάσεις με διαφορετικό ρυθμό, σε διαφορετική ένταση και πιθανόν με διαφορετική σειρά.

Αυτά είναι τα στάδια του πένθους

Ο καθένας μπορεί να πενθεί με διαφορετικό τρόπο, άλλος να το εξωτερικεύει και άλλος πιο εσωτερικά.

Άρνηση: Η πρώτη αντίδραση συνήθως είναι η άρνηση, δηλαδή δεν μπορούμε να πιστέψουμε και να χωνέψουμε αυτό που συνέβη. Είναι μια φυσιολογική αντίδραση και ένας μηχανισμός άμυνας απέναντι σε ένα συντριπτικό συναίσθημα.
Θυμός: Ο θυμός μπορεί να στοχεύει σε άψυχα αντικείμενα, σε αγνώστους, ή και σε φίλους και στην οικογένεια. Ο θυμός μπορεί να κατευθύνεται ακόμα και στον ίδιο το άτομο που πέθανε, όσο αγαπημένο μας και αν ήταν αυτό. Ορθολογικά, γνωρίζουμε ότι το άτομο που πέθανε δεν πρέπει να κατηγορηθεί. Συναισθηματικά, όμως, νιώθουμε θυμό επειδή η απώλειά του μας προκαλεί πόνο. Ταυτόχρονα, αισθανόμαστε τύψεις επειδή ακριβώς είμαστε θυμωμένοι με το άτομο που χάσαμε και αυτό μας κάνει περισσότερο θυμωμένους, ακόμα και με τον εαυτό μας.
Διαπραγμάτευση: Μια φυσιολογική αντίδραση σε αισθήματα απελπισίας και αδυναμίας είναι συχνά η ανάγκη να ανακτήσουμε τον έλεγχο. Μπορεί να σκεφτόμαστε αν κάναμε όλα όσα μπορούσαμε, να νοηματοδοτήσουμε την απώλεια, να αναρωτηθούμε για την θνητότητα γενικά και να προσπαθήσουμε να δώσουμε τις δικές μας απαντήσεις σε βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία αυτή και μπορεί να γίνει με την βοήθεια ψυχολόγου αυτή η διερεύνηση ώστε να καταλήξει η διαχείριση του πένθους στο τελευταίο στάδιο, δηλαδή στην αποδοχή της κατάστασης.
Κατάθλιψη: Η μεγάλη θλίψη όταν χάνουμε έναν δικό μας άνθρωπο είναι ένα από τα στάδια του πένθους. Μπορεί να έχουμε άγχος παράλληλα για το πώς θα κυλήσει η ζωή μας μια και τα πλάνα μας ανατρέπονται. Μπορεί να υπάρχει ανησυχία για τα παιδιά της οικογένειας που τώρα εξαρτώνται από εμάς. Εάν αυτό το στάδιο κρατήσει πολύ καιρό και δούμε ότι το βαρύ συναίσθημα δεν ελαφραίνει, μπορεί να μας ωφελήσει η ψυχολογική υποστήριξη από έναν ψυχολόγο .
Αποδοχή: Πολλοί άνθρωποι μένουν για χρόνια ολόκληρα στα προηγούμενα στάδια. Το να αντιμετωπίσουμε την απώλεια είναι μια βαθιά προσωπική και μοναδική εμπειρία. Τα αγαπημένα πρόσωπα που μένουν γύρω σας μπορεί να σας βοηθήσουν να προχωρήσετε . Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να επιτρέψετε στον εαυτό σας να αισθανθεί ανεμπόδιστα την θλίψη που σας πλημμυρίζει. Με το να αντιστεκόμαστε απέναντι στο αναπόφευκτο, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να παρατείνουμε την φυσική διαδικασία της επούλωσης.

Δεν ωφελεί να βάζεις το πένθος σε… αναμονή

Αυτά που αναφέρετε ότι αισθάνεστε ενδέχεται να σχετίζονται με το σημείο που βρίσκεστε αναφορικά με τα παραπάνω στάδια του πένθους. Παίζει μεγάλο ρόλο το ότι αναφέρετε ότι έχετε βάλει το πένθος σας σε… αναμονή. Ένας ψυχολόγος θα σας βοηθήσει να διερευνήσετε γιατί αυτό δεν σας ωφελεί και με ποιον τρόπο μπορείτε να ξεμπλοκάρετε και να επεξεργαστείτε τη σημασία όλων αυτών που συνέβησαν .

Ίσως το ότι δεν είχατε πολύ καλή σχέση με τον πατέρα σας να σας έχει αφήσει με ενοχές μετά τον θάνατό του. Ίσως ήρθε η ώρα να συγχωρήσετε εκείνον αλλά και τον εαυτό σας για αυτό.

Βάλτε προτεραιότητες στη ζωή σας

H ψυχολογική υποστήριξη από ψυχολόγο θα σας βοηθήσει να έχετε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα και να προχωρήσετε. Μπορείτε να δοκιμάσετε να βάλετε προτεραιότητες στη ζωή σας και να δείτε τι είναι σημαντικό για εσάς .

Τίποτα δεν σας εμποδίζει να σκέφτεστε αγαπημένα πρόσωπα για να παίρνετε δύναμη από το παρελθόν. Επιτρέψτε παράλληλα στον εαυτό σας να ζει στο παρόν και να απολαύσει ό,τι ωραίο συμβαίνει τώρα.

Έλενα Τσαμκόσογλου, Μ. Α
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
6972137475
[email protected]
www.psychologos-tsamkosoglou.gr
Facebook: ElenaTsamkosoglou Psychologos
Linkedin: Elena Tsamkosoglou