Ολοένα και πιο συχνά έχουμε οικογενειακά δράματα στην ελληνική κοινωνία που θυμίζουν αρχαίες τραγωδίες. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι η δολοφονία του 4χρονου από τον πατέρα του στο Χαλάνδρι, το έγκλημα στον Νέο Κόσμο όπου η μητέρα πέταξε το παιδί από το μπαλκόνι και το άτυχο βρέφος που κάηκε ζωντανό σε διαμέρισμα στη Βάρκιζα.
Ποιο είναι, λοιπόν, το χρέος της ελληνικής κοινωνίας και των αρμόδιων φορέων; Δίνουν όση σημασία απαιτείται; Επίσης, υπάρχει το στίγμα που πολλοί πιστεύουν ότι δεν έχουν κάτι για να απευθυνθούν σε ένα ειδικό; Αν ναι, πώς τα ξεπερνάει κανείς;
Γράφει ο Ιωάννης Νίκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπευτής
Φυσικά το χρέος της ελληνικής κοινωνίας και των αρμόδιων φορέων είναι να προστατεύει τη ζωή και την υγεία του καθενός. Παρόλα αυτά αν ρωτήσουμε τον οποιονδήποτε πολίτη κατά πόσο αισθάνεται προστατευμένος, πιστεύω πως η απάντηση του θα ήταν αποκαρδιωτική.
Από την άλλη μεριά, όμως, την κοινωνία την δημιουργούν οι πολίτες, τα άτομα που ζουν και αποφασίζουν για αυτά που συμβαίνουν στο κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια, φαίνεται πολύ εύκολο να ρίχνει ο κάθε πολίτης την ευθύνη στους αρμόδιους φορείς και παράλληλα να μην αναλαμβάνει καμία ευθύνη για τις προσωπικές του πράξεις και τις επιπτώσεις που αυτές μπορεί να έχουν στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Στόχος η Εκπαίδευση (στους γονείς)
Μιλώντας για ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι η παιδοκτονία και τις περισσότερες φορές η αυτοχειρία των γονέων – θυτών, θεωρώ υποχρέωση μου να εστιάσω σε έναν πολύ βασικό τομέα όπως είναι η Εκπαίδευση. Όλοι γνωρίζουμε πως για να μας δοθεί το δικαίωμα να οδηγούμε είναι υποχρεωτική η θεωρητική αλλά και η πρακτική εκπαίδευση.
Στη συνέχεια, αφού εκπαιδευτούμε, εξετάζονται οι γνώσεις και οι ικανότητες μας προκείμενου να μας δοθεί η άδεια και έτσι να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να προκαλέσουμε κάποιο ατύχημα, που σαν αποτέλεσμα θα έχει την προσβολή της δικής μας ή και τρίτων σωματικής ακεραιότητας.
Αλήθεια γιατί δεν γίνεται κάτι αντίστοιχο και στα ζευγάρια που αποφασίζουν να φέρουν στον κόσμο ένα ή περισσότερα παιδιά;
Επίσης όλοι γνωρίζουμε και θεωρούμε απαραίτητο ένας πολίτης για να ασκήσει το οποιοδήποτε επάγγελμα επιλέξει, θα πρέπει να λάβει τις απαραίτητες γνώσεις και με κάθε τρόπο να τις εφαρμόσει σε επίπεδο πρακτικής προκειμένου να αποκτήσει την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του.
Σε πολλές περιπτώσεις επαγγελματιών βέβαια οι γνώσεις και η ορθή πρακτική του επαγγέλματος οφείλει να επανεξετάζεται και να επαναπιστοποιείται από αρμόδιους φορείς προκειμένου να ανανεώνεται η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.
Αλήθεια γιατί δεν γίνεται κάτι αντίστοιχο στους γονείς που έχουν την ευθύνη της βιωσιμότητας και εξέλιξης ενός ή και περισσοτέρων νέων ανθρώπων – πολιτών και σίγουρα αντιμετωπίζουν πληθώρα διαφορετικών προκλήσεων και δυσκολιών;
Δυσάρεστο να μην ενεργοποιούνται οι πολίτες
Ίσως τα παραπάνω παραδείγματα – ερωτήματα να προκαλέσουν σκέψεις ή και χαμόγελα. Όμως σε μια κοινωνία μιας αναπτυσσόμενης χώρας που διαθέτει μεγάλο πλήθος επιστημόνων είναι δυσάρεστο να μην ενεργοποιούνται οι πολίτες που λειτουργούν μέσα στους αρμόδιους φορείς προκειμένου να επιμορφώσουν από τις τάξεις του δημοτικού ακόμα, τα παιδιά που σε μερικά χρόνια θα θελήσουν να γίνουν γονείς.
Ακόμη βέβαια κι αν η πολιτεία δεν θέλει ή δεν μπορεί αυτό δεν σημαίνει πως απαγορεύεται σε κάθε γονέα να επιμορφωθεί και να παρακολουθήσει την όποια εκπαίδευση μπορεί να τον κάνει καλύτερο ή πιο συνειδητό στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών του μέσα από τις δυσκολίες που σίγουρα θα αντιμετωπίσει. Άλλωστε ποιοι και πόσοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που εκπαιδεύτηκαν για τον γονεϊκό ρόλο πριν γίνουν γονείς; Πόσοι εκπαιδεύτηκαν σε μια σχολή γονέων αντί να αφεθούν σε μια νύχτα να αντιμετωπίσουν κάτι τόσο όμορφο, πολύπλοκο και άγνωστο με τις συμβουλές των επίσης άμαθων γονέων και παππούδων τους;
Υπάρχει το στίγμα του «είμαι καλά»;
Δυστυχώς η απάντηση είναι ΝΑΙ. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής νόσου, η εμπειρία μου στην ψυχοθεραπεία μου έχει δείξει ότι η αντιμετώπισή του είναι περισσότερο ένας μακροπρόθεσμος στόχος παρά μια κατάκτηση.
Πολλοί ασθενείς διστάζουν να αναφέρουν στον κοινωνικό κύκλο τους ότι έχουν απευθυνθεί σε ψυχίατρο ή ψυχολόγο για να ζητήσουν βοήθεια ή συμβουλή. Φοβούνται συχνά ότι αυτό θα οδηγούσε στην περιθωριοποίηση ή απομόνωσή τους. Και δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις επιβεβαιώνονται, μιας και αυτό είναι που συμβαίνει.
Η άγνοια για την ψυχική νόσο σε μεγάλη μερίδα του κοινωνικού συνόλου καθιστά εύκολο το να δημιουργηθούν εικασίες και ψευδείς πληροφορίες ως προς τη φύση του ψυχικού νοσήματος. Συχνά ακούω τη λανθασμένη και υπεργενικευμένη άποψη ότι οι ψυχιατρικοί ασθενείς είναι επικίνδυνοι, βίαιοι, απρόβλεπτοι, ανίκανοι να πάρουν αποφάσεις και να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο.
Γιατί οι ψυχικά ασθενείς αντιμετωπίζονται αρνητικά;
Στην πραγματικότητα, είναι πολύ μικρή η μερίδα των ασθενών που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και οι περισσότεροι από αυτούς, λαμβάνουν ειδική θεραπεία και παρακολούθηση. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ευγενικοί, ήρεμοι και γενναίοι, πορευόμενοι όσο καλύτερα μπορούν στη ζωή αντιμαχόμενοι τις δυσκολίες τους.
Όσοι από αυτούς εκδηλώνουν επιθετικότητα, τις περισσότερες φορές το κάνουν μη μπορώντας να το ελέγξουν, μια και γίνεται στο πλαίσιο της νόσου τους. Βλέπω, όμως, με ενδιαφέρον ότι στο συλλογικό υποσυνείδητο η έννοια του ψυχικά ασθενούς έχει αποκτήσει ιδιαίτερα αρνητική έννοια, στο βαθμό που χρησιμοποιείται (λανθασμένα) ως συνώνυμο της κακής και αποκλίνουσας συμπεριφοράς.
Το στίγμα και η προκατάληψη απέναντι στους ψυχικά ασθενείς καλλιεργείται από την άγνοια, τον φόβο, την έλλειψη σεβασμού προς το συνάνθρωπο και τη διαφορετικότητα. Από την άλλη πλευρά οι ψυχικά πάσχοντες δεν είναι πάντα σε θέση να διαχειριστούν τη διάκριση που υφίστανται.
Λόγω των ψυχικών, συναισθηματικών και γνωστικών δυσκολιών που μπορεί να έχουν, είναι ευάλωτοι στο να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης, bullying, περιθωριοποίησης και χειραγώγησης, συχνά από μερίδα ανθρώπων που σχεδιάζουν να χτίσουν τη δύναμή τους επάνω στις αδυναμίες των άλλων.
Να δοθεί «χώρος» στους ψυχικά πάσχοντες
Ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος είναι να δοθεί «χώρος» και βήμα στους ψυχικά πάσχοντες από ανθρώπους που έχουν την ικανότητα και την επιθυμία να βοηθήσουν. Φέρνοντας τους ψυχικά πάσχοντες στο προσκήνιο και στο φως, γίνεται ένα βήμα στο να διαλυθεί ο σκοταδισμός. Αυτό είναι που δημιουργεί αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης, αντιπαλότητα, κοινωνική διάσπαση και διάσταση, και ενίοτε μίσος για το άγνωστο ή το διαφορετικό.
Η ευθύνη για την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής νόσου είναι τόσο ατομική όσο και κοινωνική. Η ιδιωτική πρωτοβουλία αλλά και η κοινωνική μέριμνα, μπορούν να φέρουν ορατά αποτελέσματα και χαμόγελα ελπίδας στα χείλη των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους.
Νίκου Ιωάννης
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπευτής
Ευρυδάμαντος 33, Νέος Κόσμος
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 213 0456530
Διαβάστε σχετικά άρθρα:
Χαλάνδρι: Το μοιραίο τηλεφώνημα, το σημείωμα του παιδοκτόνου και η σχέση των δύο γονέων
Πόσα είδη κατάθλιψης υπάρχουν και ποιο είναι το πιο επικίνδυνο;
Μπορεί μια μητέρα να μην αγαπάει το παιδί της;
Νέος Κόσμος: Ποια θα είναι η «επόμενη μέρα» για τον τραγικό πατέρα;
